Sáng 7/6, tiếp tục phiên chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, vấn đề chậm trễ trong thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) vẫn nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội.
Ghi nhận 339 vướng mắc từ cơ sở
Về Chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và CTMTQG, với trách nhiệm là người chỉ đạo trực tiếp 3 chương trình này, Phó Thủ tướng thẳng thắn nhận trách nhiệm trước Quốc hội và trước bà còn đang sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi về chương trình này.
Phó Thủ tướng cho biết, tính đến 31/5/2023, vốn của năm 2022 cho chương trình này chỉ đạt 58,49% vốn đầu tư phát triển và riêng vốn của năm 2023 chỉ đạt hơn 17% vốn đầu tư phát triển.
 |
| Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã có chia sẻ hết sức thẳng thắn, trách nhiệm với nhiều minh chứng cụ thể về thực hiện Chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. |
“Chúng ta chỉ còn 2,5 năm thực hiện giai đoạn 1 của dự án này. Hơn nữa, như nhiều đại biểu đã nói, rất nhiều khu vực, nhiều đồng bào dân tộc đang sống ở vùng biên cương, vùng phên dậu của đất nước và đang cố gắng chịu rất nhiều khó khăn để giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, nên chúng tôi nhận trách nhiệm của mình” - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang thẳng thắn nói.
| Chương trình tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án, 55 nội dung thành phần Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay số lượng văn bản hướng dẫn rất nhiều: 3 CTMTQG cộng lại có đến 73 văn bản. Đơn cử riêng chương trình này tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án, 55 nội dung thành phần và chịu sự quản lý của 23 bộ ngành trung ương, còn chồng chéo và xung đột lẫn nhau là có thể hiểu và mọi người có thể chia sẻ được. |
Nói về các vướng mắc, Phó Thủ tướng phân tích, vướng do cơ chế chính sách chồng chéo, xung đột. Vấn đề là tháo gỡ cho chính sách chạy và chạy thật nhanh trong thời gian tới.
Theo Phó Thủ tướng, hiện nay số lượng văn bản hướng dẫn rất nhiều: 3 CTMTQG cộng lại có đến 73 văn bản. Đơn cử, riêng chương trình này tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án, 55 nội dung thành phần và chịu sự quản lý của 23 bộ ngành trung ương, còn chồng chéo và xung đột lẫn nhau là có thể hiểu và mọi người có thể chia sẻ được.
Vừa qua ở 4 khu vực, chúng tôi ghi nhận 339 thắc thắc của cơ sở, vì không biết làm như thế nào cho đúng. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có chỉ thị thì 18 bộ ngành đã có 59 văn bản trả lời, giải quyết được 261/339 vướng mắc, giải quyết được 70% thắc mắc. Phần còn lại chúng tôi đang thực hiện bằng cách sửa đổi Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và các thông tư.
Riêng khó nhất là sửa Nghị định số 27/2022/NĐ-CP, Chính phủ khẩn trương hoàn thiện và dự kiến ban hành trước 15/6.
Theo số liệu tính đến 31/1/2023, vốn trung ương các địa phương chỉ giải ngân hơn 44%, nhưng vốn đối ứng của địa phương đạt hơn 98%. Nếu thẩm quyền địa phương thì rất nhanh. Do đó, việc đầu tiên cần phải giải quyết là làm cho xong một số quy định.
Phó Thủ tướng cũng chia sẻ một thực trạng là, các địa phương, không phải địa phương nào cũng quan tâm như nhau, hiện có 6 địa phương còn nợ hướng dẫn thẩm quyền địa phương.
“Có địa phương được 200 tỷ đồng nhưng có 400 dự án”
Ngoài ra, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, hiện nay vướng mắc nữa đó là trình độ cán bộ triển khai trực tiếp chương trình này còn hạn chế, thủ tục lằng nhằng dẫn đến chậm và có nguy cơ dẫn đến sai sót.
Qua khảo sát, chương trình này và cả 3 CTMTQG các dự án triển khai ở một số nơi manh mún, dàn trải. Nguồn lực chia ra cho mỗi nơi một ít, mỗi nơi một khó, có tâm lý “hoa thơm mỗi nơi hưởng một chút” để cho tâm lý ổn định. Có một số quy định bắt buộc gây ra dàn trải này. Có địa phương được 200 tỷ đồng, nhưng có 400 dự án, có dự án 500 triệu một đoạn đường ngắn ngủi thì khó phát huy giá trị.
|
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cũng cho biết một thực trạng là hồ sơ yêu cầu quá nhiều. Khối lượng hồ sơ rất nhiều, phải làm vài ba tháng thậm chí 1 năm, nên rất chậm.
“Bên cạnh đó, khả năng rủi ro rất lớn và có khi mất cán bộ vì sự dàn trải này. Mong đại biểu Quốc hội lưu ý địa phương khi đi giám sát và địa phương cũng cần lưu ý” - Phó Thủ tướng nói.
Sáng 7/6, nhiều đại biểu Quốc hội bấm nút tranh luận về vấn đề này. Trước đó, đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách đặt vấn đề về báo cáo của Chính phủ cho thấy, việc hướng dẫn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về đồng bào dân tộc thiểu số chậm, sai, giải ngân kém, huy động vốn chưa tốt, phải trình Quốc hội kéo dài thời gian thực hiện.
| Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai dẫn chứng hội thảo bình đẳng giới hết 64 tỷ đồng, tư vấn quan hệ hôn nhân tốn 102 tỷ đồng, kiểm tra hội thảo hết 88 tỷ đồng; trong khi xây dựng mạng lưới y tế cơ sở chỉ đạt 38 tỷ đồng. |
Theo nữ đại biểu Quốc hội: “Đáng ngạc nhiên, khi nói về nguyên nhân hạn chế, báo cáo của Ủy ban Dân tộc nêu là do thời tiết, do Covid-19, do biến động quốc tế”. Ngoài giải ngân rất thấp (chỉ đạt hơn 4.600 tỷ đồng, đạt 51%) thì một phần không nhỏ được giải ngân cho hội thảo, tập huấn. Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai dẫn chứng, hội thảo bình đẳng giới hết 64 tỷ đồng, tư vấn quan hệ hôn nhân tốn 102 tỷ đồng, kiểm tra hội thảo hết 88 tỷ đồng; trong khi xây dựng mạng lưới y tế cơ sở chỉ đạt 38 tỷ đồng.
Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết việc thực hiện như vậy có hợp lý hay không? Theo Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh - Ủy ban Dân tộc đã báo cáo và nhận trách nhiệm trước Chính phủ về triển khai chậm văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia. Tuy nhiên, tháng 6/2021, các bộ, ngành mới xây dựng các văn bản hướng dẫn và đến hết năm 2022 mới cơ bản xong.
“Về chủ quan, chúng tôi nhận trách nhiệm trước Chính phủ. Tại phiên họp Quốc hội tháng 10 năm ngoái, Chính phủ cũng nhận khuyết điểm trước Quốc hội về chậm trễ này. Sau kỳ họp Quốc hội năm ngoái, Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt và các vấn đề tháo gỡ cho chương trình “đến giờ phút này cơ bản hoàn thành” - Bộ trưởng Hầu A Lềnh cho hay./.
