Đóng BHXH theo thu nhập thực: Có lộ trình để giảm khó cho doanh nghiệp

Trong buổi họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) với nội dung cho ý kiến về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) (BHXH) ngày 13/8, đa số các ý kiến thành viên tán thành với 4 nhóm vấn đề lớn mà cơ quan soạn thảo trình ra.

Hiện nay các DN cũng đang còn khó khăn, nên để phù hợp với thực tế này, Luật BHXH cũng quy định là có lộ trình để cho DN chuẩn bị. Bà Nguyễn Thị Minh

Tuy nhiên, còn một số vấn đề vẫn có những ý kiến băn khoăn. Cụ thể như, các đại biểu tán thành việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với nhóm lao động mùa vụ, thời hạn ngắn từ 1 – 3 tháng. Tuy nhiên, có ý kiến cân nhắc việc nên để nhóm cán bộ bán chuyên trách cấp xã tham gia BHXH bắt buộc hay tự nguyện với sự hỗ trợ của Nhà nước. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề nghị sớm áp dụng cách tính tiền lương đóng BHXH đầy đủ, để tránh thiệt thòi cho người lao động.

Bà Nguyễn Thị Minh, Thứ trưởng, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có cuộc trao đổi ngắn với báo chí về những vấn đề này sau phiên họp của UBTVQH.

* Thưa bà, bên cạnh nhiều ý kiến tán thành tại UBTVQH, vẫn có ý kiến băn khoăn về nhóm đối tượng cán bộ bán chuyên trách cấp xã tham gia BHXH bắt buộc hay tự nguyện. Với tư cách là cơ quan soạn thảo, bà tiếp tục giải trình vấn đề này như thế nào?

- Tại lần cho ý kiến này của UBTVQH về dự án Luật BHXH, tôi thấy các quan điểm của Chính phủ trình cơ bản thống nhất với quan điểm của các thành viên trong UBTVQH. Việc mở rộng đối tượng tham gia lao động từ 1 - 3 tháng, có thỏa thuận lao động đã được nhất trí cao.

Tuy nhiên với nhóm đối tượng bán chuyên trách cấp xã thì còn 2 loại ý kiến khác nhau. Chính phủ trình đối tượng này thuộc nhóm tham gia BHXH tự nguyện và đa số các đại biểu của UBTVQH cũng thống nhất quan điểm này. Lý do là bởi những người tham gia làm việc bán chuyên trách cấp xã thì thời gian không phải dành toàn bộ cho công việc ở xã, họ cũng có tham gia một số công việc khác nên cũng có nguồn thu nhập khác.

Vì vậy, để ở hình thức tự nguyện thì sẽ linh hoạt hơn, Nhà nước sẽ hỗ trợ phần mà họ tham gia làm việc ở xã. Còn họ sẽ cùng tham gia đóng BHXH với nguồn thu nhập khác từ những công việc khác mà họ tham gia. Như vậy, hình thức tham gia linh hoạt và phù hợp với thực tiễn hơn là đưa vào diện bắt buộc. Nhìn chung, các đại biểu cơ bản đồng thuận với ý kiến này.

* Một vấn đề nữa mà UBTVQH cũng đang cho ý kiến là cách tính BHXH của DN. Để tránh hiện tượng "lách luật" như hiện nay (đóng BHXH theo mức lương thấp hơn thực tế), thì cơ quan soạn thảo có những quy định mới như thế nào?

- Theo quy định tại điều 90 của Bộ Luật Lao động và quy định của Luật BHXH cũng nói rõ, tiền lương để làm căn cứ đóng BHXH gồm tiền lương, các khoản phụ cấp và các khoản thu nhập, tóm lại là tất cả những khoản thu nhập được người chủ sử dụng lao động trả trong 1 tháng. Theo đúng tinh thần đó, toàn bộ thu nhập sẽ phải làm cơ sở để đóng BHXH, chủ sử dụng lao động sẽ phải đóng trên thu nhập thực tế.

Tuy nhiên, hiện nay có tình trạng là trong hợp đồng lao động giữa chủ sử dụng và người lao động chỉ thể hiện tiền lương cơ bản và phụ cấp, còn một số khoản thu nhập chưa được đưa vào. Điều này làm giảm số đóng BHXH, làm ảnh hưởng đến người lao động. Đóng BHXH ít thì sau này sẽ được hưởng ít khi nghỉ hưu. Nhưng hiện nay các DN cũng đang còn khó khăn, nên để phù hợp với thực tế này, Luật BHXH cũng quy định là có lộ trình để cho DN chuẩn bị.

Thứ nhất là để giai đoạn khó khăn này qua đi, thứ hai là chuẩn bị đủ điều kiện để đến năm 2018, bắt đầu thực hiện theo tinh thần tiền lương đóng BHXH là bao gồm tiền lương, phụ cấp và tất cả các khoản thu nhập bổ sung. Như vậy sẽ đảm bảo quyền lợi cho người lao động tốt hơn và cũng vẫn có lộ trình cho DN.

* Tuy nhiên cũng có ý kiến lo là đóng BHXH tăng thì DN sẽ khó khăn với tình hình thực tế hiện nay?

- Tình hình hiện nay đúng là đang khó khăn, dù rằng không phải tất cả các DN đều khó khăn. Chính vì vậy, tính đến khó khăn của DN, nên chúng ta đã lùi lộ trình đến năm 2018, tức là có thêm khoảng 4 - 5 năm để chuẩn bị thực hiện việc đó. Tôi tin rằng đến lúc đó, các DN sẽ thấy rằng lộ trình như vậy là phù hợp.

* Xin cảm ơn bà!

Hoàng Yến (ghi)