Vốn không thể trả nổi tiền thuê nhà ở San Francisco vì quá đắt đỏ, những người sáng lập ra Airbnb là Brian Chesky và Joe Gebbia hồi ấy quyết định chia sẻ bớt tiền thuê bằng cách cho những người khách lạ ở chung phòng, nằm trên những tấm đệm hơi. Sau chưa đầy 9 năm, từ ý tưởng cho thuê đệm hơi ban đầu này đã hình thành nên một doanh nghiệp khổng lồ được định giá trên 25 tỷ USD, khiến ngành công nghiệp khách sạn truyền thống trên khắp toàn cầu phải “run sợ”.
Dưới đây là chặng đường hình thành và phát triển của start-up đình đám nhất nhì thế giới này.
Câu chuyện khởi đầu bằng một bức email. Joe Gebbia gửi cho người bạn cùng phòng Brian Chesky của mình một ý tưởng: Sẽ ra sao nếu họ chia sẻ căn phòng của mình với các nhà thiết kế trẻ khác, cùng một tấm đệm ngủ và 1 bữa ăn nhẹ buổi sáng? Đây sẽ là một cách để “đem lại chút thu nhập”. Gần 9 năm sau, ý tưởng này trị giá tới… 25 tỷ USD.
Vào năm 2007, hai nhà thiết kế công nghiệp trẻ tuổi sống ở San Francisco không thể trả nổi tiền thuê căn phòng trọ của mình. Bộ đôi nảy ra ý tưởng cho những người khác chia sẻ một phần căn nhà. Họ dọn dẹp gác xép của mình sao cho có thể kê vừa 3 tấm đệm hơi, cùng sáng kiến phục vụ thêm bữa ăn sáng.
Hai chàng trai trẻ biết có một sự kiện hội thảo lớn dành cho các nhà thiết kế sắp diễn ra ở thành phố này, khiến cho các khách sạn trong khu vực sẽ sớm trở nên kín phòng. Họ tạo một website đơn giản có tên gọi “airbedandbreakfast.com”, và mượn về 3 tấm đệm hơi để trải ra sàn. Bộ đôi từng học đại học tại trường Thiết kế Rhode Island, vì thế họ nghĩ rằng làm hướng dẫn viên du lịch thời vụ cho các nhà thiết kế sắp đến đây có thể là một cách hay để kiếm thêm thu nhập.
Họ có 3 vị khách đầu tiên, 2 nam và 1 nữ, mỗi người trả 80 USD để qua đêm trên những chiếc đệm hơi. Một người trong số này tên là Amol, cũng là một chuyên gia thiết kế sau này đã giúp Joe và Brian trong các bài thuyết trình. “Trở thành khách hàng đầu tiên của Airbnb cảm giác giống như được lên ‘The Tonight Show’. Nhưng khi đó tôi không biết rằng mình được lên ‘The Tonight Show’” – Amol kể lại câu chuyện vào năm 2012. (“The Tonight Show” là chương trình truyền hình chiếu vào lúc tối muộn rất được ưa thích tại Hoa Kỳ).
Joe và Brian nhanh chóng nhận ra đây có thể là một ý tưởng kinh doanh tuyệt vời. Họ cùng với người bạn cùng phòng cũ Nathan Blecharczyk bắt tay nhau, chính thức thành lập một doanh nghiệp. Trong vòng 4 tháng đầu, họ thực sự xây dựng dịch vụ tìm kiếm bạn cùng phòng, nhưng rồi nhận ra trang Roommates.com đã nổi tiếng từ lâu. Bộ ba khi đó quay trở lại với ý tưởng “Air Bed and Breakfast” (Giường đệm hơi và bữa sáng).
Công ty chính thức đi vào khai trương dịch vụ, nhưng không ai quan tâm đến họ. Bộ ba tìm đến lễ hội âm nhạc tương tác thường niên South by Southwest (SXSW) năm 2008 ở bang Texas để quảng bá, nhưng cũng chỉ thu hút được 2 khách hàng. 1 trong số này chính là Chesky.
Mùa hè năm 2008, các nhà đồng sáng lập hoàn thành phiên bản cuối cùng của trang web “Air Bed and Breakfast” và đi tìm các nhà đầu tư. Toàn bộ kinh nghiệm thiết kế của họ được đúc rút thành nguyên tắc: khách hàng chỉ cần đúng 3 lần click chuột là có thể đặt được nơi ở, nếu không website sẽ không thể thành công vì quá phức tạp. Dẫu vậy, tất cả các nhà đầu tư đều không thấy thuyết phục. 15 nhà đầu tư “thiên thần” đã được giới thiệu, thì 8 người từ chối họ. 7 người còn lại thậm chí hoàn toàn phớt lờ Airbnb.
Công ty lâm vào cảnh phá sản và nợ nần. Các nhà đồng sáng lập vẫn không nản chí, lần này họ tìm đến giới thiệu dịch vụ tại Democratic National Convention ở Denver năm 2008. Họ vẫn nhớ được lần thành công đầu tiên của mình, khi có sự kiện lớn khiến “cháy phòng” khách sạn, nhất định sẽ có nhiều người phải tìm kiếm các phương cách khác để tìm chỗ lưu trú.
Do vẫn chưa thể kiếm ra tiền từ website của mình, các chàng trai này đã tạm chuyển sang… bán ngũ cốc. Tận dụng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang diễn ra hết sức gay cấn giữa 2 ứng viên của Đảng Cộng hòa John McCain và Đảng Dân chủ Barack Obama, họ bán các hộp ngũ cốc cổ động tranh cử với tên “Obama O’s” và “Cap'n McCains” với giá 40 USD mỗi hộp ngay trên hè phố. Số lượng mỗi loại chỉ có giới hạn, đồng thời trên mỗi hộp có đính kèm thông tin về công ty Airbnb. Chiến lược tiếp thị đầy sáng tạo giúp bộ ba đem về 30.000 USD.
Một quỹ đầu tư mạo hiểm của Paul Graham đã chú ý đến họ. Ông mời các chàng trai đến tham gia Y Combinator – một chương trình tăng tốc khởi nghiệp (Accelerator) rất có tiếng tăm. Joe, Brian và Nathan đã tham gia chương trình này trong 3 tháng đầu năm 2009 để hoàn thiện sản phẩm của họ.
Ngay tại Y Combinator, họ vẫn bị hàng loạt các nhà đầu tư từ chối. Fred Wilson của Quỹ Union Square Ventures năm 2011 đã thừa nhận rằng 2 năm trước đó ông đã sai lầm khi không nhìn ra tiềm năng của Air Bed and Breakfast: “Chúng tôi không thể tin tưởng vào một loại hình cho thuê phòng mà khách hàng chỉ được nằm trên đệm mút ở phòng khách, vì thế đã bỏ lỡ cơ hội. Những người khác nhìn thấy tiềm năng của họ, đầu tư cho họ, và phần còn lại đã thuộc về lịch sử” – Wilson viết.
Công ty bắt đầu phát triển. Các nhà sáng lập đưa ra một dự án đầy tham vọng, và quảng bá để những người cho thuê nhà trọ cũng cảm thấy yêu thích công ty của họ. Họ đến thăm và ngụ lại tại chính những căn nhà đăng cho thuê ở New York trên website “Air Bed and Breakfast”, viết nhận xét, và chụp ảnh từng địa điểm một cách chuyên nghiệp.
Tháng 3 năm 2009, công ty chính thức đổi tên từ “Air Bed & Breakfast” thành “Airbnb”, đơn giản hơn và đỡ bị nhầm lẫn với những chiếc đệm hơi.
Một tháng sau đó, Airbnb cuối cùng cũng đã được nhận một khoản đầu tư hạt giống (seed) 600.000 USD từ quỹ Sequoia Capital vào tháng 4 năm 2009. Chesky mô tả thành công bước đầu đó đạt được là nhờ bộ ba nhà sáng lập luôn kiên trì dù phải ăn ngũ cốc để sống qua ngày.
Đây là thời điểm công ty bắt đầu tăng tốc để phát triển. 15 nhân viên được thuê, ngồi làm việc ngay trên căn gác xép nhà của Chesky và Gebbia trên phố Rausch Street tại San Francisco. Để có đủ chỗ ngồi cho nhân viên, năm 2010 Brian Chesky dọn đi và sử dụng chính dịch vụ Airbnb để tìm chỗ ngủ trong nhiều tháng trời.
Tới năm 2011, 4 năm sau khi có những vị khách đầu tiên sử dụng đệm hơi, Airbnb đã có mặt tại 89 quốc gia, và đạt 1 triệu lượt đặt phòng qua website của họ. Họ cuối cùng cũng giành được một giải thưởng cho ứng dụng di động đáng chú ý nhất ở SXSW, sau khi từng thất bại hoàn toàn tại đây 3 năm trước đó.
Cũng năm này, một số quỹ đầu tư mạo hiểm lớn đã “bơm” 112 triệu USD cho Airbnb, đưa công ty đạt giá trị hơn 1 tỷ USD và trở thành 1 “kỳ lân” (unicorn) tại Thung lũng Silicon.
Tốc độ phát triển quá nhanh cũng đồng nghĩa với việc start-up này liên tiếp gặp phải một số rắc rối. Một chủ nhà để căn hộ trong tình trạng bẩn “giống một thùng rác”. Một số chủ nhà khác thì than phiền về việc các vị khách của họ bày bừa và làm bẩn căn phòng. Trước tình hình đó, Airbnb bắt đầu thực hiện một chính sách bảo hiểm trị giá 1 triệu USD tên là “Host Guarantee” có hiệu lực từ mùa hè năm 2012.
Một vấn đề khác cũng xảy ra ngày càng nhiều: các khách hàng bị phạt tiền, hoặc thậm chí bị đuổi ra khỏi những căn nhà thuê trên Airbnb. Nhiều thành phố có “phản ứng” trước việc nhà cho thuê tại Airbnb tăng lên quá nhanh. Điều này khiến cho những người đứng đầu công ty lại tiếp tục bị “đau đầu”.
Những cuộc chiến pháp lý và những vị khách rắc rối đã khiến cho Airbnb quyết định thay đổi thiết kế vào năm 2014. Logo mới của họ tên là Belo đã ngay lập tức hứng chịu sự chỉ trích vì nhiều người cho rằng nhìn nó giống với 1 bộ phận “nhạy cảm” hơn là có thể liên tưởng đến dịch vụ cho thuê phòng.
Một số thành phố bắt đầu cấm các chủ nhà cho thuê trên Airbnb, như Barcelona, New Orleans, Berlin... Thành phố New York đe dọa chặn Airbnb và các hợp đồng thuê nhà ngắn hạn, đồng thời phạt cả những cá nhân cố đăng tin. Luật pháp ở nhiều nơi cho rằng việc cho thuê nhà tư nhân mà ở dưới 30 ngày là vi phạm pháp luật, trừ khi họ ở cùng với những người khách.
Ngay tại quê nhà San Francisco, tình hình cũng không thuận lợi. Công ty phải dùng hơn 8 triệu USD trong mùa thu 2015 để chống lại cuộc bỏ phiếu trưng cầu ý kiến người dân về việc hạn chế nhà cho thuê trên Airbnb.
Bất chấp những rắc rối với luật pháp nhiều nơi, công ty vẫn cố gắng duy trì và mở rộng hoạt động để thực hiện lời hứa có mặt tại tất cả các quốc gia trên thế giới. Họ cũng bắt đầu nghiêm chỉnh nộp thuế đầy đủ cho chính quyền sở tại. Airbnb còn tranh luận về các lợi ích mà họ sẽ mang lại cho người dân và các thành phố, ví dụ như chỉ ra các lợi ích kinh tế có thể đưa lại cho những người bản địa thiếu thốn về tài chính.
Bước sang năm 2016, nhưng cuộc chiến pháp lý vẫn nổ ra nhưng không hề làm cản trở sự lớn mạnh không ngừng của Airbnb. Start-up này trở thành một thế lực đáng sợ không chỉ ở Silicon Valley mà còn cạnh tranh trực tiếp tất cả các “ông lớn” trong ngành công nghiệp khách sạn truyền thống.
Một báo cáo mới đây từ Goldman Sachs cho thấy một khi đã sử dụng dịch vụ của Airbnb, người dùng hầu như sẽ không còn tìm đến các khách sạn truyền thống cho những kỳ nghỉ tiếp theo nữa. Bộ ba nhà đồng sáng lập, từ việc phải ăn ngũ cốc qua ngày để duy trì công ty, nay đã trở thành những tỷ phú với khối tài sản trị giá trên 3 tỷ USD mỗi người. Và công ty khởi đầu chỉ với 3 tấm đệm hơi trải sàn nhà cho khách này, giờ đây đã có mặt ở 34.000 thành phố tại 192 quốc gia, đạt giá trị hơn 25 tỷ USD./.
Ngọc Vũ (theo Business Insider / TechCrunch)
