Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Cấp hạn mức tín dụng là biện pháp điều hành hiệu quả

Không kiểm soát chỉ tiêu tín dụng sẽ tạo cuộc đua về lãi suất

Tại phiên chất vấn với lĩnh vực ngân hàng, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho biết, nhiều ngân hàng đang ở tình trạng hết room tín dụng nên không thể cho vay ra nền kinh tế và đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nới room tín dụng. Đại biểu đề nghị Thống đốc cho biết tính hợp lý của cơ chế cấp hạn mức tín dụng hằng năm cho các ngân hàng thương mại hiện nay. Cơ chế này có phải can thiệp vào hoạt động của ngân hàng hay không? Khả năng nới room tín dụng trong thời gian sắp tới như thế nào?

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đây là một câu hỏi hay và lần đầu tiên Quốc hội chất vấn việc phân bổ về hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thương mại. Đây là nội dung mà hầu hết các tổ chức tín dụng hiện đang rất quan tâm. Việc cấp tín dụng bằng room và hạn mức rồi phân bổ hằng năm như vậy có mang tính hành chính hay không? Đảm bảo được công khai minh bạch như thế nào? Lộ trình bao giờ chúng ta bỏ được việc này để quản lý theo rủi ro và theo năng lực của tổ chức tín dụng? Đây là vấn đề rất quan trọng, Chủ tịch Quốc hội nhận xét.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng

Trả lời đại biểu, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, đặc thù của nền kinh tế Việt Nam là vốn đầu tư dựa rất lớn vào nguồn vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng. Hiện nay dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đang ở mức là 124%, theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam là nước có tỷ lệ cao gần nhất trên thế giới. Khi nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tín dụng, hệ thống ngân hàng thì mỗi khi có các cú sốc như Covid-19, doanh nghiệp và người dân khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh là lập tức sẽ ảnh hưởng luôn đến hệ thống ngân hàng, hệ thống ngân hàng mà mất khả năng chi trả thì sẽ hệ lụy đến cả nền kinh tế. Chính vì vậy, đặt ra kiểm soát tăng trưởng tín dụng là một vấn đề và trên thực tế, NHNN áp dụng biện pháp này từ những năm 2011 và thấy đây là một biện pháp rất hiệu quả trong tổ chức điều hành, nhờ đó mới đưa thị trường tiền tệ tín dụng ổn định trở lại.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, trước đây trong thời gian không có kiểm soát về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng này thì các ngân hàng, các tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng rất cao, có nhiều năm tăng trưởng tín dụng là trên 30%/năm, cá biệt có những năm tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống lên đến 53,8%, như vậy sẽ tạo ra cuộc đua lãi suất để huy động được nguồn tiền để cho vay, v.v..

Hiện nay, thị trường vốn của chúng ta đang trong quá trình phát triển non trẻ. Tới đây khi thị trường vốn phát triển hơn, đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay trung, dài hạn từ những phân khúc thị trường này và chỉ vay vốn ngắn hạn phục vụ cho vốn lưu động trong hoạt động sản xuất, kinh doanh từ hệ thống ngân hàng, thì rõ ràng áp lực đối với việc kiểm soát tăng trưởng tín dụng của NHNN sẽ bớt đi.

Cơ chế cấp hạn mức có dáng dấp quản lý kiểu bao cấp

Về cách thức phân bổ hạn mức, Thống đốc cho hay thường là đầu năm trên cơ sở chỉ tiêu lạm phát cũng như GDP của Quốc hội đề ra, NHNN sẽ đưa ra một chỉ tiêu định hướng cho cả năm và chỉ tiêu này có thể sẽ được điều hành phù hợp với tình hình thực tiễn. Việc phân bổ cho các tổ chức tín dụng có những nguyên tắc chung, trên nền tảng phân loại các tổ chức tín dụng. Tổ chức tín dụng nào có tình hình lành mạnh, quản trị tốt hơn thì được tăng trưởng tín dụng cao hơn.

Đại biểu Trịnh Xuân An

Giơ biển tranh luận lại với Thống đốc về phần trả lời này, đại biểu Trịnh Xuân An bày tỏ chia sẻ rằng lĩnh vực tín dụng và đặc biệt ngân hàng phải an toàn và tránh những rủi ro. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm cho các ngân hàng thương mại hiện nay còn dáng dấp của quản lý theo kiểu bao cấp và có lẽ không phù hợp trong bối cảnh này. “Tôi không biết trên thế giới còn đất nước nào làm cách thức như chúng ta trong việc cấp tín dụng, tức là cấp quota như Việt Nam đang làm hay không” - đại biểu nói.

Bên cạnh đó, khi cấp hàng năm dẫn đến chuyện năm nào cũng phải cấp lại, khi cần thiết các ngân hàng lại phải đi xin để nới room. Đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%, tức là chúng ta có tiền mà lại không cho vay được, các ngân hàng muốn cho vay cũng khó, trong khi việc triển khai Nghị quyết 43 là cấp bách. Cho rằng đề xuất của các ngân hàng thương mại là có lý và có cơ sở, đại biểu đề nghị Thống đốc nghiên cứu thật kỹ cơ chế này, có nên thực hiện nó trong thời gian tới nữa hay không, để chúng ta bắt nhịp được với những xu hướng chung của thế giới.

Sáng ngày mai 9/6, từ 08h00 đến 9h05, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các thành viên Chính phủ liên quan sẽ tiếp tục phần trả lời chất vấn tại Quốc hội./.