Vững bước chuyển đổi số, đồng hành phát triển cùng đất nước

Công chức KBNN khu vực I thực hiện kiểm soát các hồ sơ thanh toán vốn trên dịch vụ công trực tuyến của KBNN. Ảnh: Đức Minh

Từ kho bạc truyền thống đến kho bạc điện tử - Một hành trình nhiều tâm huyết

Trong những năm đầu tái lập hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN), công tác quản lý ngân quỹ, kiểm soát chi ngân sách và thanh toán các khoản chi tiêu công chủ yếu được thực hiện thủ công. Giao dịch tại kho bạc phụ thuộc nhiều vào hồ sơ giấy, mất thời gian kiểm tra, đối chiếu, dễ phát sinh sai sót và khó đảm bảo tính minh bạch, kịp thời.

Những thách thức từ mô hình vận hành truyền thống đòi hỏi KBNN phải thay đổi để đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nền tài chính quốc gia. Từ thực tế đó, KBNN đã từng bước ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng các phần mềm nghiệp vụ, triển khai dịch vụ công trực tuyến - bước đột phá trong ứng dụng công nghệ thông tin để trở thành kho bạc điện tử của KBNN.

Ngày nay, khi đến các đơn vị KBNN, hình ảnh những hàng dài chờ đợi để giao dịch đã trở thành quá khứ. Thay vào đó là các cán bộ kho bạc làm việc chuyên nghiệp bên những màn hình máy tính hiện đại, sử dụng phần mềm để kiểm soát, đối chiếu chứng từ thu – chi ngân sách trên nền tảng dịch vụ công trực tuyến. Hệ thống dịch vụ công mức độ 4 đã cho phép 100% đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước (không kể các đơn vị khối an ninh quốc phòng) thực hiện giao dịch điện tử với KBNN, tạo ra một quy trình nghiệp vụ khép kín, nhanh chóng, an toàn và hiệu quả. Đặc biệt, các quy định về kiểm soát được tích hợp ngay trên phần mềm giúp cán bộ kho bạc thực hiện đúng quy trình, hạn chế rủi ro…

Thành quả đó là kết tinh của trí tuệ, mồ hôi và cả những giọt nước mắt của bao thế hệ cán bộ KBNN, đặc biệt là đội ngũ làm công nghệ thông tin. Họ đã miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm, sửa lỗi và vận hành các hệ thống công nghệ giữa bối cảnh yêu cầu nghiệp vụ liên tục thay đổi, dữ liệu ngày càng phức tạp, đòi hỏi tính bảo mật và độ tin cậy cao.

Những hy sinh thầm lặng và niềm tự hào trên hành trình số hóa

Trong không khí hướng tới Ngày Truyền thống 29/5 của hệ thống KBNN, phóng viên đã trò chuyện với anh Nguyễn Minh Hải – Phó Trưởng ban phụ trách Ban Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số, KBNN. Gắn bó với ngành từ năm 1993, anh Hải đã trải qua trọn vẹn hành trình phát triển hệ thống công nghệ thông tin kho bạc – từ những ngày đầu còn đơn sơ với vài chiếc máy tính cá nhân, đến khi xây dựng và vận hành các hệ thống điện tử hiện đại ngày nay.

Anh Hải chia sẻ: “Những ngày đầu triển khai chương trình kế toán kho bạc, mỗi đơn vị KBNN địa phương chỉ có 1- 2 máy tính chạy chương trình Kế toán kho bạc trên máy đơn (KTKB/PC). Cán bộ tin học của KBNN phải đi đến từng KBNN tỉnh/thành phố để triển khai chương trình Kế toán kho bạc lần đầu tiên ở từng đơn vị. Chúng tôi – những cán bộ trẻ của Phòng máy tính, Cục KBNN bấy giờ đã cùng các anh chị lãnh đạo phòng và tổ trưởng tổ phần mềm làm việc bất kể ngày đêm tại từng đơn vị để chuẩn bị số liệu, nhập số dư, đối chiếu số liệu để đưa chương trình Kế toán kho bạc vào vận hành tại từng kho bạc”. Những kỷ niệm ấy không chỉ khắc ghi sự gian nan mà còn thể hiện tinh thần tận hiến thầm lặng của những "người lính công nghệ" trong “chiến hào tài chính”.

Nhưng có lẽ ấn tượng sâu đậm nhất với anh Hải là quá trình triển khai Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) – một dự án quy mô lớn, đòi hỏi thay đổi toàn diện từ cơ chế chính sách, hệ thống tài khoản đến nền tảng công nghệ. Đây là cấu phần quan trọng nhất của Dự án cải cách quản lý tài chính công do Bộ Tài chính chủ trì và giao cho KBNN triển khai. Dự án được Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá là có mức độ phức tạp cao, ít quốc gia thực hiện được thành công.

KBNN đã triển khai thành công, song để có được kết quả đó là biết bao nỗ lực, cố gắng và cả hy sinh của các cán bộ kho bạc – những người tham gia trực tiếp vào dự án lúc đó.

Anh Hải cho biết, giai đoạn mới triển khai Tabmis đòi hỏi phải vận hành song song hai hệ thống cũ – mới trong cùng một thời gian tại mỗi đơn vị KBNN địa phương. Các cán bộ kho bạc vừa phải nhập liệu trên hệ thống cũ, vừa nhập lại trên TABMIS, rồi lại kiểm tra, đối chiếu khớp từng dòng số liệu. Khối lượng công việc tăng gấp đôi, áp lực đè nặng lên đội ngũ triển khai dự án cũng như công chức, viên chức của từng kho bạc. Có thời điểm, Tổng Giám đốc KBNN còn mời cả vợ, chồng của các công chức tham gia dự án đến để chia sẻ, động viên tinh thần, để cùng thấu hiểu, cảm thông, tạo điều kiện cho công chức KBNN tham gia triển khai TABMIS hoàn thành được nhiêm vụ. Nhờ đó, anh, chị em hệ thống KBNN mới có thể yên tâm, “lao” vào công việc bất kể ngày đêm, đặt thành công chung lên trên cả thời gian cá nhân…

Từ những nền móng đó, hệ thống công nghệ thông tin của KBNN từng bước hoàn thiện, góp phần xây dựng một nền tài chính công minh bạch, hiện đại. Giờ đây, khi bước chân vào kho bạc, hình ảnh cán bộ kho bạc bên “núi” hồ sơ chứng từ đã không còn, thay vào đó là hình ảnh cán bộ thao tác chuyên nghiệp trên phần mềm, dữ liệu được xử lý theo thời gian thực.

Đặc biệt, với việc trở thành kho bạc điện tử cùng với các giao dịch được thực hiện hoàn toàn trên môi trường mạng, các đơn vị sử dụng ngân sách không còn phải mang chứng từ chi thường xuyên trực tiếp đến kho bạc, đã giúp đơn vị tiết kiệm được rất nhiều chi phí đi lại, giấy tờ in ấn mà công việc vẫn “trôi”, đảm bảo đúng thời gian quy định.

Tiếp bước truyền thống, sớm tiến tới đích kho bạc số

Để tiến tới kho bạc số vào năm 2030 như kế hoạch đặt ra trong Chiến lược Phát triển KBNN giai đoạn 2021 - 2030, các ứng dụng công nghệ thông tin đòi hỏi tiếp tục phải thay đổi. Theo đó, trong giai đoạn này, KBNN đã đặt ra mục tiêu nâng cấp TABMIS và các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin khác (như phối hợp thu ngân sách; thanh toán song phương; thanh toán liên ngân hàng; dịch vụ công trực tuyến…) để hình thành hệ thống thông tin ngân sách và kế toán nhà nước số. Đây sẽ là những thách thức mới của KBNN trong thời gian tới.

Tuy nhiên, KBNN cũng rất tin tưởng vào thế hệ cán bộ trẻ trong lĩnh vực công nghệ thông tin của KBNN ngày hôm nay. Cán bộ trẻ có sự nhiệt huyết cùng sự nhanh nhạy với công nghệ sẽ kết hợp cùng đội ngũ cán bộ đã kinh qua nhiều dự án lớn sẽ tiếp tục đưa đến thành công của KBNN trong triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin mới.