Bộ Tài chính lấy ý kiến về phân cấp, phân quyền cho mô hình địa phương 2 cấp

Phân cấp, phân quyền cho địa phương là định hướng chiến lược

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, tại hội nghị hôm nay, Bộ Tài chính lấy ý kiến các địa phương đối với 5 Nghị định và 7 Thông tư để thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Với thời gian để xây dựng các dự thảo là rất ngắn, rất gấp, trong khi khối lượng công việc lớn, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính đã rất nỗ lực, cố gắng trong thời gian cho phép của Chính phủ để xây dựng các dự thảo.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Đức Minh

Nhấn mạnh đây là các nghị định, thông tư rất quan trọng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị các đại diện các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu và cho ý kiến về những nội dung phân cấp, phân quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho Bộ, cơ quan ngang Bộ và HĐND, UBND, Chủ tịch UBND; của Bộ, cơ quan ngang Bộ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND; HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh cho cấp xã; những nội dung phân định thẩm quyền của cấp huyện xuống cấp xã hoặc chuyển lên cấp tỉnh tại các dự thảo nghị định, thông tư thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.

Đồng thời, đánh giá tính hợp lý, tính khả thi đối với những nội dung được phân cấp, phân quyền và những thủ tục hành chính dự kiến được sửa đổi, bổ sung tại các dự thảo nghị định, thông tư. Trường hợp những nội dung phân cấp, phân quyền có thể phát sinh vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện sau khi ban hành, đề nghị các bộ, cơ quan, địa phương đưa ra kiến nghị để chỉnh lý tại các dự thảo văn bản cho phù hợp với thực tiễn.

“Bộ Tài chính rất mong nhận được những ý kiến góp ý cụ thể, trên tinh thần thẳng thắn, xây dựng, vì mục tiêu “phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương không chỉ là mệnh lệnh hành chính mà còn là định hướng chiến lược nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.

Theo báo cáo tại hội nghị, thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng các nghị định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền gắn với việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã tập trung rà soát 24 lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ và xác định có 563 nội dung, nhiệm vụ, thẩm quyền đề xuất phân cấp, phân quyền, sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp thuộc 233 văn bản quy phạm pháp luật. Bao gồm: 32 luật; 2 pháp lệnh; 14 nghị quyết của Quốc hội; 84 nghị định; 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 95 thông tư của Bộ trưởng.

Tại hội nghị này, Bộ Tài chính lấy ý kiến về 5 nghị định và 7 thông tư. Trong đó, có 1 Nghị định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Cùng với đó là 4 nghị định về phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực.

Trong đó có: Nghị định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực tài sản công; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực dự trữ quốc gia, dự kiến sửa đổi 03 Điều (Điều 15, 16, 17) của Nghị định số 94/2013/NĐ-CP ngày 21/8/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Dự trữ quốc gia theo hướng phân cấp nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Tài chính đối với một số nhiệm vụ; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thống kê; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thuế.

Nhiều chính sách mở cho địa phương thực hiện linh hoạt

Tại hội nghị, các đại diện địa phương đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc xây dựng các dự thảo nghị định, thông tư và cũng thống nhất với nhiều nội dung của dự thảo.

Theo các đại biểu, quy định tại các dự thảo đã bao quát và phân định rõ thẩm quyền, có nhiều chính sách linh hoạt cho các địa phương triển khai thực hiện.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã trả lời cụ thể nhiều vấn đề các địa phương nêu. Ảnh: Đức Minh

Góp ý cho dự thảo, đại diện Sở Tài chính Hà Nội cho biết khối lượng công việc tới đây chuẩn bị cho mô hình chính quyền hai cấp là rất lớn. Riêng về đầu tư, đấu thầu, dự kiến các đơn vị cấp huyện ở Hà Nội có 23.000 dự án cần được rà soát để báo cáo, có phương án triển khai phù hợp khi mô hình mới đi vào hoạt động từ 1/7/2025. Trong đó, theo đại diện Sở Tài chính Hà Nội, việc tách các gói thầu trên địa bàn quận cho các xã theo địa giới mới thì rất khó khăn, khi mà các gói thầu này đã được triển khai.

Đại diện thành phố Hải Phòng cũng nêu băn khoăn về việc thực hiện các dự án đấu thầu khi sắp xếp xã, có dự án nằm trên địa bàn từ 2 xã trở lên. Vậy nên có hướng dẫn là giao cho cấp tỉnh quyết định hay giao cho một xã chủ trì. Tại Hải Phòng, hiện chủ yếu các dự án đấu thầu sử dụng đất giao cho cấp huyện, nay nếu giao cho cấp xã thì sẽ khó khăn, nhất là các dự án nằm ở nhiều xã…

Về nội dung này, có ý kiến đề nghị dự thảo quy định cụ thể nhiệm vụ nào giao về cấp tỉnh, nhiệm vụ nào giao về cấp xã. Ngoài ra, các địa phương nêu một số ý kiến về công tác quy hoạch, sắp xếp tài sản dôi dư… khi thực hiện mô hình hai cấp.

Trả lời về vấn đề phân cấp, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, thực tế mỗi nơi, mỗi địa phương có các đặc thù, điều kiện khác nhau. Bám theo nguyên tắc phân cấp triệt để xuống địa phương để “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Do đó, sẽ quy định theo hướng mở để địa phương chủ động quyết định các trường hợp nào phân cấp cho tỉnh, trường hợp nào cho xã. Xã không làm được thì đưa về tỉnh, nơi nào phù hợp thực tiễn thì làm, Bộ trưởng gợi ý.

Đối với vấn đề mô hình hoạt động của các cơ quan thuế, kho bạc, hải quan…, theo Bộ trưởng, sẽ có sự điều chỉnh kịp thời để phù hợp với mô hình bộ máy mới, địa giới mới.

Liên quan đến quy hoạch, Bộ trưởng cho biết vấn đề địa phương băn khoăn đã được tháo gỡ tại Luật Quy hoạch sửa đổi đang trình Quốc hội thông qua. Theo đó, các địa phương tới đây sắp xếp vẫn được thực hiện theo các quy hoạch như bình thường. Quy định cũ là phải có quy hoạch chung, quy hoạch phân khu thì mới thực hiện được quy hoạch chi tiết.

Tuy nhiên, tại luật mới, các quy hoạch đều được lập song song, quy hoạch chi tiết vẫn có thể được duyệt rồi sau đó được cập nhật vào quy hoạch chung, quy hoạch tỉnh, “nên các địa phương cứ yên tâm triển khai”, Bộ trưởng khẳng định.