Ngày 14/4 tại Hà Nội, diễn ra hội thảo tham vấn về kết quả đánh giá tác động của Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Liên minh châu Âu (EU) và khuyến nghị đối với Việt Nam. Hội thảo nằm trong khuôn khổ Dự án Hỗ trợ kỹ thuật về Đánh giá tác động của Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu (EU) và đề xuất chính sách thuế carbon cho Việt Nam do Chương trình Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP) phối hợp với Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức.

Bà Sirpa Jarvenpaa - Giám đốc Chương trình Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á (ETP) cho biết, CBAM sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các sản phẩm, các nhà xuất khẩu của Việt Nam sang EU. CBAM có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam vì Việt Nam là nước xuất khẩu nhiều vào EU.

Báo cáo Kết quả đánh giá tác động của CBAM tại hội thảo lần này cho thấy tầm nhìn toàn diện về các khó khăn, chính sách tác động đến Việt Nam, cũng như CBAM đóng góp thế nào vào quá trình chuyển dịch năng lượng và giúp cho Việt Nam giảm phát thải carbon. Bên cạnh đó, là khó khăn do mức độ phức tạp về kỹ thuật liên quan đến xác định mức thuế carbon tại Việt Nam.

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU có thể tác động tới doanh nghiệp xuất khẩu
Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU có thể tác động tới doanh nghiệp xuất khẩu. Ảnh: T.L

CBAM ban đầu sẽ áp dụng đối với các hàng hóa nhập khẩu như thép, xi măng, phân bón, nhôm, điện và hydro. Đây là những lĩnh vực có nguy cơ rò rỉ carbon cao và có lượng khí khải carbon cao, chiếm 94% lượng khí thải công nghiệp của EU. Dự kiến, 27 quốc gia thành viên EU sẽ bắt đầu thực hiện thí điểm CBAM vào tháng 10/2023.

Theo đề xuất của EU, cách tính phát thải dựa trên phát thải thực tế, theo đó doanh nghiệp phải tự đo đếm được mức phát thải, nếu không xác định được mức phát thải đầy đủ hoặc trong trường hợp phát thải gián tiếp, giá trị mặc định sẽ được sử dụng để xác định phát thải của hàng hóa. Trong trường hợp quốc gia xuất khẩu không có giá trị mặc định thì hàng hóa xuất khẩu sẽ bị áp dụng giá trị mặc định trên các sản phẩm phát thải lớn của EU.

Bà Nguyễn Hồng Loan - chuyên gia dự án cho biết, EU phân loại hàng hóa thành 2 loại để tính suất phát thải thực tế gồm: Hàng hóa đơn giản là hàng hóa được sản xuất, sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào có mức phát thải bằng không, còn lại là hàng hóa phức tạp. Hàng hóa phức tạp sẽ tính toán phát thải của nguyên liệu đầu vào được dùng trong quá trình sản xuất phát thải này được tính trong phạm vi đường biên của hệ thống.

Các doanh nghiệp phải nhận thức được rằng, phát thải được tính cho hàng hóa không chỉ đơn giản phát sinh trong quá trình sản xuất, mà còn cả từ nguyên liệu đầu vào, hàng hóa, nguyên liệu nhập khẩu, như vậy các doanh nghiệp cũng phải báo cáo hàng hóa đầu vào.

Các đại biểu tại hội thảo cho rằng, điều mà các doanh nghiệp của Việt Nam có hàng hóa xuất khẩu sang EU mà trước mắt là các doanh nghiệp sản xuất sắt thép, nhôm, xi măng và phân bón cần làm đó là xây dựng báo cáo phát thải và phải kiểm soát tốt lượng phát thải trong toàn bộ chuỗi sản xuất, giảm phát thải trong từng công đoạn sản xuất của mình.