Thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu được thúc đẩy nhờ cơ chế một cửa

Nguồn: Tổng cục Hải quan Đồ họa: Văn Chung

Thay đổi căn bản phương thức kiểm tra chuyên ngành

Thống kê đến hết tháng 10/2023, NSW đã có 250 thủ tục hành chính của 13 bộ, ngành kết nối, với xấp xỉ 66.300 doanh nghiệp thực hiện thủ tục. Về ASW, duy trì kết nối chính thức để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D (C/O form D) điện tử với tất cả 9 nước thành viên ASEAN.

Đồng thời, Việt Nam đã phối hợp với Ban thư ký ASEAN và các nước ASEAN để trao đổi chính thức tờ khai hải quan ASEAN theo kế hoạch; chuẩn bị các yêu cầu liên quan để kết nối thử nghiệm trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật trong năm 2023. Trao đổi để xây dựng giải pháp, lộ trình kết nối trao đổi chứng từ điện tử giữa ASEAN và các đối tác như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc.

Việc triển khai NSW, ASW trên thực tế đã giúp giảm thiểu giấy tờ, rút ngắn thời gian, giảm chi phí thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, làm thay đổi căn bản phương thức quản lý, kiểm tra chuyên ngành; đồng thời đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

Điều này đã được thể hiện qua những số liệu cụ thể. Chẳng hạn, ghi nhận của Hải quan Quảng Ninh, năm 2020, đơn vị xử lý có hơn 1,8 nghìn bộ tờ khai hàng hóa xuất nhập khẩu thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành được trả trên hệ thống NSW, tiếp nhận 179 C/O form D điện tử từ các nước qua ASW. Đến năm 2021, số lô hàng NK phải kiểm tra chuyên ngành được trả trên hệ thống NSW đã lên tới 2.206 và 430 C/O form D được cung cấp qua hệ thống NSW và ASW.

Tương tự ở Quảng Bình, hiện nay, cơ quan hải quan ghi nhận tỷ lệ tra cứu thông tin trên NSW, ASW đối với Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật đạt 95%; Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật đạt 90%. Tỷ lệ khai thác C/O form D điện tử của Thái Lan đạt trên 80%.

Tại Cục Hải quan Đồng Nai, từ năm 2015 đến nay, đơn vị đã thực hiện 105 thủ tục hành chính, trong đó có 102 thủ tục thực hiện ở cấp độ 4. Riêng năm 2022, cơ quan hải quan ở đây đã tiếp nhận hơn 1 triệu hồ sơ đăng ký qua NSW.

Có thể nói, NSW là cơ sở kết nối, hướng tới phát triển ASW, đã nâng cao tính hiệu quả, minh bạch trong công tác nghiệp vụ của cơ quan hải quan và công tác quản lý nhà nước nói chung, hạn chế sự tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nghiệp và cơ quan, ban, ngành.

Xây dựng hệ thống xử lý tập trung

Công chức hải quan xử lý các thủ tục trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Ảnh: Hồng Vân.

Hiệu quả đã rõ, tuy nhiên, theo ông Phạm Duyên Phương - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan), quá trình triển khai NSW cũng cho thấy một số điểm tồn tại cần được khắc phục, hoàn thiện để nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ công của các cơ quan Nhà nước; đưa thủ tục hành chính thực hiện trên NSW hoạt động một cách thực chất; giảm bớt chi phí và thời gian tuân thủ cho doanh nghiệp nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả, hiệu lực của công tác quản lý nhà nước.

Để triển khai chính phủ số và khắc phục những tồn tại trong quá trình triển khai NSW, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dự thảo Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa, xuất nhập cảnh, quá cảnh người và phương tiện vận tải theo NSW và Đề án tổng thể về xây dựng và phát triển hệ thống công nghệ thông tin phục vụ triển khai NSW, ASW. Đồng thời hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt dự thảo Nghị định về NSW, ASW, kiểm tra chuyên ngành và tạo thuận lợi thương mại đối với hàng hóa xuất nhập khẩu để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc hiện nay.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đã và đang chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành đẩy nhanh tiến độ xây dựng và triển khai Đề án tổng thể về xây dựng và phát triển hệ thống công nghệ thông tin phục vụ triển khai NSW, ASW theo định hướng xử lý tập trung.

Thời gian tới, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục xây dựng để hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn Luật Hải quan, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu... Trong đó, dự kiến tại dự thảo Luật Hải quan thay thế Luật Hải quan 2014 sẽ quy định chi tiết, cụ thể việc nộp hồ sơ hải quan khi áp dụng NSW, cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành gửi giấy phép xuất nhập khẩu, văn bản thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành dưới dạng điện tử thông qua hệ thống thông tin tích hợp./.