Việt Nam đang tích cực triển khai giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán

Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng

Ngày 30/3/2023, Tổ chức FTSE Russell vừa công bố Báo cáo phân loại thị trường chứng khoán. Theo đó, trong thông báo mới nhất, FTSE Russell vẫn giữ nguyên Việt Nam ở lại nhóm thị trường cận biên (Frontier) và tiếp tục nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging market) kể từ tháng 9/2018.

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đang tiếp tục triển khai các giải pháp để giải quyết vướng mắc trong đánh giá tiêu chí nâng hạng.

Theo FTSE Russell, Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí "Chu kỳ thanh toán (DvP)" khi đang bị xếp ở mức "hạn chế". Điều này là do thông lệ thị trường thực hiện kiểm tra trước giao dịch để đảm bảo sự sẵn có về vốn trước khi thực hiện giao dịch.

Ngoài ra, quy trình đăng ký mở mới tài khoản cần phải được cải thiện hơn nữa, vì các thủ tục hiện tại có thể dẫn đến việc kéo dài thời gian đăng ký; đồng thời cần có những cơ chế tạo điều kiện hơn cho nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài giao dịch chứng khoán đã hết “room”.

Kể từ tháng 9/2022, FTSE Russell chưa thấy được tiến triển rõ ràng đối với mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP), mặc dù tổ chức này lưu ý rằng các cơ quan quản lý và các nhóm làm việc về thị trường địa phương đã trao đổi với nhau.

FTSE Russell cho biết, tổ chức này vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ mang tính xây dựng với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam (UBCKNN), Ngân hàng Thế giới (WB) và Ernst & Young – những bên đang hỗ trợ cho chương trình cải cách thị trường – và các cơ quan quản lý thị trường quan trọng khác.

"Việc hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm trong mô hình đối tác bù trừ trung tâm cũng phải tính tới việc triển khai luật mới vẫn là một bước quan trọng tiếp theo. Các chỉ dẫn rõ ràng về khung thời gian (nếu có) sẽ được các NĐT quốc tế ủng hộ” - FTSE Russell nhận định.

FTSE Russell cũng đề cấp tới việc hệ thống giao dịch mới cũng đang được chạy kiểm thử nghiệm thu của người dùng bắt đầu từ tháng 2/2023 giữa Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán (VSDC) với các thành viên. Bên cạnh đó, kế hoạch triển khai Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) cũng đã bắt đầu được thực hiện, giúp NĐT nước ngoài giao dịch chứng khoán mà không phải lo lắng về giới hạn sở hữu nước ngoài.

Tích cực, chủ động đề xuất gỡ vướng

Trao đổi với phóng viên TBTCVN, ông Vũ Chí Dũng - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, UBCKNN cho biết, trên tinh thần chủ động tích cực rà soát các nội dung còn vướng mắc về nâng hạng, UBCKNN đã tổ chức nhiều cuộc làm việc với các bên có liên quan để trao đổi, tìm giải pháp tháo gỡ các vấn đề còn tồn tại. “Chúng tôi cũng giữ sự trao đổi mang tính xây dựng với các tổ chức xếp hạng nhằm cung cấp kịp thời làm rõ các thông tin liên quan” – ông Dũng nói.

Đối với những tiêu chí chính còn vướng mắc theo đánh giá của tổ chức xếp hạng, ông Vũ Chí Dũng cho biết, UBCKNN đã báo cáo Bộ Tài chính một số giải pháp để giải quyết hai vướng mắc chính trong đánh giá tiêu chí nâng hạng trong thời gian tới.

Theo đó, đối với yêu cầu ký quỹ trước giao dịch, hiện tại, Việt Nam vẫn quy định phải đảm bảo đủ tiền và chứng khoán trước giao dịch theo các quy định tại

Thông tư 120/2020/TT-BTC. Trong khi yêu cầu của các tổ chức xếp hạng thì Không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch. Do vậy, phương án để có thể tháo gỡ được đặt ra thông qua việc triển khai CCP cho thị trường cơ sở và dần tiến tới giảm ký quỹ trước giao dịch. Hiện nay, VSDC và UBCKNN đã chuẩn bị 2 mô hình xây dựng CCP cho thị trường cơ sở, trong đó mô hình 1 là khi ngân hàng lưu ký (NHLK) được chấp thuận là thành viên bù trừ (TVBT) và mô hình 2 là khi NHLK không được chấp thuận là TVBT. Trong thời gian qua, UBCKNN, VSDC đã làm việc với các cơ quan liên quan để có các trao đổi kỹ thuật chi tiết để tháo gỡ vướng mắc về quy định ký quỹ.

Đối với tỷ lệ sở hữu nước ngoài, ông Vũ Chí Dũng cho biết, giải pháp được đưa ra là cần quy định rõ phương pháp xác định giới hạn sở hữu nước ngoài đối với từng ngành nghề kinh doanh. Trong đó, cần quy định rõ danh mục ngành nghề kinh doanh tương ứng với tỷ lệ sở hữu nước ngoài đang được quy định cụ thể trong các điều ước quốc tế và luật chuyên ngành. Do các giới hạn về sở hữu nước ngoài không chỉ thuộc thẩm quyền của UBCKNN mà cần sự phối hợp nghiên cứu và giải quyết giữa các bộ, ngành khác. UBCKNN đã tổ chức một số cuộc họp với các tổ chức xếp hạng, thành viên thị trường, và các cơ quan quản lý để trao đổi đưa ra các phương án xử lý.

Cũng theo đại diện UBCKNN, để tạo điều kiện cho NĐT nước ngoài tham gia, hiện nay, một trong những giải pháp trước mắt đang triển khai là NVDR. Việc quy định NVDR để giúp các NĐT nước ngoài muốn giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng đã hết room ngoại hoặc thuộc ngành nghề có điều kiện.