Khuyến khích xe điện và xe hybrid

Cụ thể về xu hướng dùng năng lượng xanh, theo PGS. TS. Đàm Hoàng Phúc - Giám đốc Chương trình Đào tạo kỹ thuật ô tô, Đại học Bách khoa Hà Nội, việc chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch không chỉ giúp giảm thiểu lượng phát thải khí nhà kính mà còn thúc đẩy tiến bộ công nghệ trong ngành ô tô.

PGS. TS. Đàm Hoàng Phúc nêu giải pháp giảm giảm phát thải khí nhà kính từ phương tiện giao thông. Ảnh: Đỗ Doãn
PGS. TS. Đàm Hoàng Phúc nêu giải pháp giảm giảm phát thải khí nhà kính từ phương tiện giao thông. Ảnh: Đỗ Doãn

Đó là xe sử dụng năng lượng điện, gồm xe thuần điện sử dụng mô tơ điện và pin dung lượng lớn. Hệ truyền động loại bỏ hoàn toàn động cơ đốt trong nên có chỉ số phát thải bằng 0, hiện là phương tiện lý tưởng cho mục tiêu giảm ô nhiễm không khí đến năm 2030.

Tại Việt Nam, các dòng xe thuần điện được ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt là 3%, xe PHEV là 70% trong khi xe hybrid thông thường không có chính sách ưu đãi.

Theo ông Nguyễn Trung Thắng - Giám đốc Bộ phận thuế, Công ty TNHH Thuế và tư vấn KPMG, việc khuyến khích tiêu dùng các dòng xe thuần điện là phù hợp với xu thế toàn cầu. Tuy nhiên, trong bối cảnh cơ sở hạ tầng cho xe điện tại Việt Nam chưa được phát triển rộng rãi, Chính phủ nên cân nhắc các giải pháp khuyến khích thay thế các dòng xe động cơ đốt trong (ICE) bằng các dòng xe hybrid (PHEV, HEV), là những dòng xe thân thiện hơn với môi trường”.

Kế đến là xe vừa xăng vừa điện (hybrid), tức đi kèm hệ động cơ đốt trong song song với mô tơ điện. Dựa vào đặc tính cũng như hiệu quả sử dụng, mỗi hãng lại có cách phân chia tỷ lệ sức mạnh giữa động cơ đốt trong và mô tơ điện khác nhau. Pin của xe hybrid có thể được sạc từ nguồn bên ngoài (hybrid cắm sạc - PHEV) hoặc từ quá trình thu hồi động năng của xe.

Thực tế cho thấy, xu hướng chuyển đổi xe điện hóa đã bắt đầu nhen nhóm từ năm 2015 và tăng mạnh từ năm 2020. Tại Việt Nam, làn sóng này thể hiện rõ khi số lượng xe hybrid và xe thuần điện ngày càng tăng, từ thương hiệu bình dân đến xe sang. Ngay tại Triển lãm Vietnam Motor Show 2024 vừa diễn ra ở TP. Hồ Chí Minh, xe sử dụng năng lượng xanh chiếm số lượng lớn với các mẫu xe như: Toyota Camry HEV, Honda Civic e:HEV, Suzuki XL7 Hybrid hay loạt xe điện của BYD…

Trên thế giới, quá trình chuyển đổi xe điện hóa được đẩy nhanh nhờ vào chính sách hỗ trợ của nhiều quốc gia. Tại các thị trường tiêu thụ nhiều ô tô như châu Âu, Mỹ, Nhật, Trung Quốc, xe điện hóa được nhiều hỗ trợ như giảm thuế, trợ cấp tiền hoặc cung cấp bãi đỗ miễn phí. Hay tại các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Indonesia, xe thuần điện được miễn lệ phí trước bạ và thuế nhập khẩu.

Sử dụng đúng nhiên liệu Euro 5

Ngoài các loại xe điện và hybrid, việc sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn có hàm lượng thấp các chất gây ô nhiễm cho các loại phương tiện giao thông cũng sẽ giúp giảm thiểu lượng khí thải độc hại thải ra môi trường.

Ô tô, xe máy được xem là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Minh Quân
Ô tô, xe máy được xem là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí ở TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Minh Quân

Theo ông Lê Quang Quốc - Giám đốc Phòng Đăng ký sản phẩm ISUZU Việt Nam, bên cạnh việc kéo giảm lượng khí thải độc hại, sử dụng đúng nhiên liệu Euro 5 còn giúp đảm bảo hiệu suất vận hành của động cơ, kéo dài tuổi thọ phương tiện và giảm chi phí bảo trì của xe. “Điều quan trọng là người tiêu dùng cần hiểu và áp dụng đúng loại nhiên liệu đạt chuẩn, trong khi các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần hợp tác chặt chẽ để thúc đẩy việc cung cấp nhiên liệu sạch trên toàn quốc. Đây là một bước tiến không thể thiếu trong hành trình hướng tới một hệ thống giao thông xanh và bền vững” - ông Quốc nói.

Có nhiều lợi ích nhưng nhiên liệu Euro 5 lại cực kỳ khan hiếm tại Việt Nam. Theo khảo sát của Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), chỉ có khoảng 7% số lượng cửa hàng xăng dầu trên cả nước cung cấp được nhiên liệu Euro 5, tính đến tháng 3/2024. Phần lớn trong đó tập trung ở các thành phố lớn, trục đường chính khiến người dùng ở ngoại thành, vùng sâu, vùng xa khó tiếp cận với nhiên liệu Euro 5.

Theo ông Nguyễn Xuân Hùng - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, thực trạng khan hiếm nhiên liệu Euro 5 xuất phát từ việc doanh nghiệp bán xăng dầu phải kinh doanh nhiều mặt hàng cùng lúc dẫn đến buộc phải lựa chọn ưu tiên bán mức 5 hay mức thấp hơn để tối ưu lợi nhuận. Bên cạnh đó, việc truyền thông, quảng bá cho nhiên liệu Euro 5 còn hạn chế khiến người dân chưa hiểu tầm quan trọng của nhiên liệu đạt chuẩn, trong khi các loại nhiên liệu mức thấp (Euro 2/3) vẫn còn phổ biến trên thị trường do chưa có chính sách để buộc ngừng kinh doanh.

Trong ngành ô tô, nhiên liệu Euro 5 đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. Để sử dụng đúng nhiên liệu Euro 5, cần có sự hợp tác của toàn cộng đồng, bao gồm các nhà sản xuất ô tô, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cung cấp xăng dầu và người tiêu dùng.

Theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tất cả ô tô bán ra từ ngày 1/1/2022 đều phải đáp ứng Tiêu chuẩn khí thải Euro 5, thay thế cho chuẩn Euro 4 trước đó. Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 có các yêu cầu kỹ thuật cao hơn và cũng siết chặt hơn các mức giới hạn về khí thải, vừa kiểm soát thêm các thành phần khí thải. Do đó, việc áp dụng Tiêu chuẩn khí thải Euro 5 một cách hiệu quả sẽ đóng góp đáng kể vào việc cắt giảm khí gây ô nhiễm môi trường.