Chi phí quá cao “làm khó” xuất khẩu nông sản bằng đường biển?

Sản phẩm thanh long Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: Khánh Linh

Chiều ngày 12/1, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp cùng Bộ Giao thông vận tải tổ chức cuộc họp trực tuyến về thúc đẩy nông sản qua vận tải đường biển.

Cần 5.000 vỏ container để xuất khẩu 100.000 tấn thanh long qua đường biển

Chia sẻ tại cuộc họp, ông Nguyễn Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, trong quý I/2022, tại các tỉnh Bình Thuận, Long An, Tiền Giang có nhu cầu xuất khẩu khoảng 100.000 tấn thanh long qua đường biển và cần khoảng 5.000 vỏ container.

Tuy nhiên, việc xuất khẩu thanh long qua đường biển sang Trung Quốc cũng gặp nhiều khó khăn do chí phí vận chuyển hiện tăng gấp 3 lần so với trước đây. Bên cạnh đó, do thiếu container lạnh và tàu để xuất khẩu qua đường biển, thời gian vận chuyển dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Phía Trung Quốc kiểm soát Covid-19 rất chặt, có thể làm chậm quá trình bốc dỡ hàng tại cảng biển, rủi ro thanh long bị loại bỏ khi phát hiện Covid-19.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T, đặt câu hỏi: “Chi phí logistics tăng phi mã khiến chúng ta mất thị trường nông sản. Có hay không việc các hãng tàu nâng giá quá cao? Nhiều khi doanh nghiệp xuất khẩu nông sản rất mang tiếng với nông dân vì mua với giá thấp, nhưng bán ở thị trường nước ngoài với giá rất cao, khoảng chênh đó đang bị đổ vào hết chi phí logistics. Nếu tình trạng này kéo dài thì hàng hóa Việt Nam sẽ không cạnh tranh được với các nước khác… Ngoài ra, hiện các hãng tàu chủ yếu đang ưu tiên hàng khô và không ưu tiên cho hàng lạnh, trong khi đó hàng nông sản Việt Nam chủ yếu là hàng lạnh” - ông Tùng nói.

Ông Nguyễn Khắc Huy - Giám đốc Công ty Hoàng Phát Fruit cho biết, việc thuê vỏ container hiện nay rất khó khăn, giá cước tăng từ 60 - 70 triệu đồng lên 200 triệu đồng.

Nhu cầu xuất khẩu thanh long qua đường biển của doanh nghiệp trong quý I/2022. Ảnh: Khánh Linh

"Sẵn sàng cùng Bộ Nông nghiệp làm cầu nối giữa nhà xuất khẩu vào người mua"

Lý giải việc thiếu container lạnh và giá cước cao, phía Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải) cho hay, về vỏ container lạnh bị thiếu do đặc điểm thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc. Hiện hàng xuất khẩu sử dụng container lạnh nhưng hàng nhập khẩu lại không sử dụng container lạnh. Chi phí nhập khẩu vỏ container lạnh về rất cao; cùng với đó là tình trạng hạn chế về ổ cắm trên tàu, nên khả năng đáp ứng container lạnh không cao. Ngoài ra, chi phí logistic chung của thế giới tăng, đặc biệt phía Trung Quốc tăng cao hơn, từ đó dẫn đến chi phí logistics của Việt Nam cũng tăng.

Để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, nhất là sản phẩm thanh long, Cục Hàng hải đề nghị doanh nghiệp thông tin cần container độ lạnh bao nhiêu, địa chỉ cảng sẽ xuất khẩu để điều tiết.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Xuân Sang cho biết, hiện cơ sở hạ tầng cảng biển cơ bản đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu. Một số hạn chế đang được Bộ Giao thông vận tải đưa vào khắc phục thời gian tới. Ví dụ, việc sắp tới sẽ đầu tư xây dựng cảng Vạn Ninh (Quảng Ninh) để mở thêm một tuyến vận tải hàng hóa bằng đường biển sang Trung Quốc. Nếu cảng Vạn Ninh hoạt động sẽ giúp giảm được chi phí cho doanh nghiệp.

Với phương thức vận tải đường biển, doanh nghiệp cần có sự chỉn chu hơn về thủ tục và thời gian hình thành các tuyến. Thời gian vừa qua, các hãng tàu đã gánh đỡ một phần chi phí, nhưng cũng không thể gánh được mãi. Nhu cầu tăng, các hãng tàu muốn tăng cũng không thể tăng quá lớn cần có thời gian thiết lập.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu qua đường biển cũng mất chi phí cao hơn vì phải thêm các công đoạn vận chuyển hàng hóa. Ngoài ra, vận tải đường bộ hay đường biển, doanh nghiệp đều phải quen mối, quen lái. "Bộ Giao thông vận tải sẵn sàng cùng Bộ NN&PTNT làm cầu nối giữa nhà xuất khẩu và người mua" - Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang nhấn mạnh.

Qua kiến nghị của các doanh nghiệp, để hàng hóa nông sản có thể vận chuyển, thông quan thuận lợi, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam giao Tổ công tác 970 của bộ phối hợp cùng các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tập hợp nhu cầu tiêu thụ, vận chuyển bằng đường biển. Từ đó, Tổ này sẽ kết nối với Bộ Giao thông vận tải để liên hệ với các doanh nghiệp vận chuyển để làm sao có chi phí thấp nhất, thuận lợi nhất.

Với đường bộ, Bộ NN&PTNT tiếp tục làm việc với các cửa khẩu để thông tin đến các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cũng phải phối hợp chặt với các địa phương biên giới để nắm thông tin kịp thời, nhằm đảm bảo lượng hàng không bị ùn tắc.