Đề nghị không tổ chức cơ quan thanh tra cấp huyện

Đề xuất chuyển chức năng thanh tra cấp huyện về thanh tra tỉnh

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 18/4, trình bày báo cáo thẩm tra tờ trình dự án Luật Thanh tra (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí sự cần thiết và các nhóm quan điểm, nguyên tắc xây dựng Luật như Tờ trình của Chính phủ.

Tuy nhiên, về hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính gồm Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh, thanh tra huyện, đa số ý kiến trong thường trực Ủy ban Pháp luật có quan điểm khác với tờ trình của Chính phủ.

Theo đó, các ý kiến đề nghị không tổ chức cơ quan thanh tra cấp huyện, bởi báo cáo tổng kết thi hành Luật Thanh tra đã chỉ rõ ở cấp huyện không có nhiều nhu cầu thanh tra, biên chế rất ít, nên không phát huy được hiệu quả. Việc giảm cấp thanh tra này sẽ giảm đầu mối cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện (713 thanh tra huyện), phù hợp với chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế.

Việc bỏ bớt một cấp thanh tra cũng khắc phục tình trạng “dàn đều” về biên chế của các cơ quan thanh tra cấp huyện, bổ sung nguồn nhân lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của thanh tra cấp tỉnh, trong khi đó vẫn bảo đảm nguyên lý “ở đâu có quản lý thì ở đó có thanh tra”, vì khi không tổ chức cơ quan thanh tra cấp huyện thì chức năng, nhiệm vụ thanh tra của cơ quan này sẽ được chuyển cho thanh tra tỉnh. Đồng thời, giúp quản lý tập trung lực lượng thanh tra ở địa phương, thuận lợi cho việc đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ, chuẩn hóa các chức danh nghề nghiệp, Ủy ban Pháp luật nhận định.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến khác trong cơ quan thẩm tra tán thành tiếp tục duy trì thanh tra huyện như hiện nay, vì cho rằng, tổ chức thanh tra hành chính ở cấp huyện đã có quá trình hình thành và phát triển ổn định lâu dài, cơ bản đến nay vẫn phù hợp. Việc duy trì, củng cố cơ quan thanh tra hành chính ở cấp huyện để tham mưu, giúp UBND cấp huyện về công tác thanh tra, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo là cần thiết; bảo đảm tuân thủ chặt chẽ nguyên lý “ở đâu có quản lý thì ở đó có thanh tra”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Luật hóa việc thành lập cơ quan thanh tra thuộc cấp tổng cục, cục

Về hệ thống cơ quan thanh tra theo ngành, lĩnh vực, theo dự thảo Luật ở các bộ, ngoài thanh tra bộ thì còn có thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ. Nội dung này được Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành, vì trên thực tế, trong một số văn bản luật đã quy định về thanh tra chuyên ngành tại các tổng cục, cục thuộc bộ. Trên cơ sở quy định của Luật Thanh tra, Chính phủ cũng đã giao cho nhiều tổng cục, cục thuộc bộ thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Do đó, quy định của dự thảo Luật chỉ là luật hóa thực tế hiện hành, không làm phát sinh thêm tổ chức, biên chế.

Đồng thời, cũng tạo cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch cho việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra chuyên ngành. Theo đó, các cơ quan hiện đang được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành sẽ được rà soát kỹ, cơ quan nào thực sự cần thiết thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thì được thành lập cơ quan thanh tra; ở cơ quan nào hoạt động này thực chất chỉ là hoạt động kiểm tra thì cần bãi bỏ chức năng thanh tra chuyên ngành.

Bên cạnh đó, để bảo đảm tinh gọn bộ máy, phân định rõ trách nhiệm, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động của nội bộ các cơ quan thanh tra theo ngành, lĩnh vực, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định đối với tổng cục, cục thuộc bộ được thành lập cơ quan thanh tra thì không giao thanh tra bộ thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đối với ngành, lĩnh vực đó nữa, mà xác định thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ là cơ quan thanh tra của bộ về chuyên ngành do tổng cục, cục thuộc bộ quản lý. Thanh tra bộ chỉ thực hiện thanh tra chuyên ngành đối với ngành, lĩnh vực mà ở tổng cục, cục thuộc bộ không thành lập cơ quan thanh tra.

Bên cạnh nội dung này, dự thảo Luật bổ sung quy định Chính phủ quyết định thành lập cơ quan thanh tra tại cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan khác của Nhà nước.

Theo Thường trực Ủy ban Pháp luật, Luật Thanh tra hiện hành không quy định thành lập cơ quan thanh tra tại cơ quan thuộc Chính phủ. Để đáp ứng yêu cầu quản lý, hiện nay một số cơ quan thuộc Chính phủ và cơ quan khác của Nhà nước đã được luật chuyên ngành giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, như Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, Ban Cơ yếu Chính phủ.

Tuy nhiên, không phải tất cả các cơ quan thuộc Chính phủ hiện đều có tổ chức thanh tra. Một số cơ quan khác như Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh trong cơ cấu tổ chức bộ máy có Ban Thanh tra để tham mưu về công tác thanh tra, nhưng hoạt động thanh tra của ban không phải là thanh tra chuyên ngành mà là tham mưu, giúp thủ trưởng cơ quan thực hiện nhiệm vụ thanh tra hành chính đối với các đơn vị, tổ chức và cán bộ, công chức trực thuộc.

Do đó, đề nghị nghiên cứu quy định cụ thể trong Luật các tiêu chí thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành tại các cơ quan này, trong đó cần xác định tiêu chí quan trọng là cơ quan đó được pháp luật giao thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước chuyên ngành; đồng thời, quy định cụ thể “cơ quan khác” được thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành; rà soát để chỉnh lý các quy định có liên quan, bảo đảm tính thống nhất nội tại của dự thảo Luật./.