Hải quan khu vực VII: Cải cách để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thu ngân sách bứt phá

Cải cách thủ tục gắn với yêu cầu điều hành mới

Năm 2025 được xác định là năm bản lề trong lộ trình cải cách, hiện đại hóa ngành Hải quan, đồng thời là thời điểm các địa phương từng bước hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Thực tiễn này đặt ra yêu cầu mới đối với cơ quan hải quan, không chỉ thực hiện đúng quy định chuyên ngành, mà còn phải nâng cao tính linh hoạt, hiệu quả phối hợp và chất lượng phục vụ doanh nghiệp.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Hải quan khu vực VII cho hay, trong bối cảnh nêu trên, đơn vị quản lý địa bàn biên giới rộng lớn của ba tỉnh Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu, đã xác định rõ trọng tâm cải cách là lấy tạo thuận lợi thương mại và doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời chủ động thích ứng với yêu cầu điều hành mới của chính quyền địa phương.

Cán bộ Hải quan khu vực VII hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thành thủ tục xuất khẩu. Ảnh: CTV

Bám sát Kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa ngành Hải quan đến năm 2025 và Quyết định số 2876/QĐ-TCHQ, Hải quan khu vực VII đã triển khai đồng bộ các giải pháp cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa, minh bạch hóa, lấy hiệu quả phục vụ doanh nghiệp làm thước đo.

Khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành, kể từ ngày 1/7/2025, yêu cầu đặt ra đối với hải quan không chỉ là giải quyết thủ tục đúng quy định, mà còn phải bảo đảm sự thống nhất, thông suốt trong phối hợp với chính quyền cấp tỉnh và cấp cơ sở, nhất là trong quản lý hoạt động xuất nhập khẩu và phát triển thương mại biên giới.

Chi cục đã sớm thích ứng bằng việc chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ, phân định rõ trách nhiệm từng đơn vị, từng khâu xử lý, hạn chế phát sinh thủ tục trung gian. Các hệ thống VNACCS/VCIS, VASSCM cùng các phần mềm nghiệp vụ được vận hành ổn định, liên tục, tạo nền tảng để doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan mọi lúc, mọi nơi, không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Một điểm nhấn nổi bật trong nỗ lực tạo thuận lợi thương mại của Hải quan khu vực VII là đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với đổi mới phương thức điều hành. Trong năm 2025, Chi cục triển khai mạnh mẽ dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, áp dụng môi trường làm việc điện tử, phòng họp không giấy tờ, sử dụng chữ ký số trong toàn bộ quy trình ban hành văn bản. Việc số hóa quy trình giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ nội bộ, đồng thời giảm đáng kể “độ trễ” trong phản hồi, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp.

Đáng chú ý, Chi cục là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác tuyên truyền, truyền thông và hỗ trợ nghiệp vụ thông qua video báo cáo, trợ lý ảo, chatbot. Các công cụ này giúp cán bộ, công chức tiếp cận nhanh quy định mới, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt thông tin chính sách kịp thời, giảm phụ thuộc vào tiếp xúc trực tiếp.

Sự cải cách mạnh mẽ nêu trên, thống kê đến ngày 14/12/2025, Hải quan khu vực VII đã làm thủ tục cho 1.175 doanh nghiệp với 106.355 tờ khai xuất nhập khẩu, tổng kim ngạch đạt 2,748 tỷ USD. Lượng phương tiện qua địa bàn duy trì ổn định với 171.020 lượt ô tô và 1.444 lượt tàu xuất nhập cảnh, trong bối cảnh thương mại biên giới chịu nhiều tác động từ biến động thị trường khu vực.

Việc phân luồng được thực hiện theo đúng định hướng quản lý rủi ro, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật, với 22% luồng xanh, 72% luồng vàng và chỉ 6% luồng đỏ.

Thu ngân sách tăng hơn 24%, vượt chỉ tiêu phấn đấu

Điểm sáng của Hải quan khu vực VII là kết quả thu ngân sách tăng vượt bậc 2 con số.

Tính đến ngày 14/12/2025, số thu ngân sách của đơn vị đã đạt 2.159,4 tỷ đồng, tăng 24,03% so với cùng kỳ năm 2024, vượt 24,5% chỉ tiêu Bộ Tài chính giao và đạt 108,51% chỉ tiêu phấn đấu của Cục Hải quan.

Kết quả này đến từ việc duy trì hiệu quả các đề án thuế điện tử, phối hợp chặt chẽ với hệ thống ngân hàng và Kho bạc Nhà nước, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong thực hiện nghĩa vụ thuế; đồng thời tăng cường thu hồi nợ đọng, chống thất thu thông qua kiểm tra sau thông quan và phân tích rủi ro.

Về phương hướng của năm 2026, Hải quan khu vực VII đặt mục tiêu tiếp tục lấy tạo thuận lợi cho doanh nghiệp làm trung tâm, gắn cải cách thủ tục hải quan với yêu cầu điều hành của chính quyền địa phương 2 cấp. Trọng tâm là rà soát, chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ theo hướng rõ đầu mối, rút ngắn khâu trung gian, hạn chế phát sinh thủ tục ngoài quy định, nhất là đối với hàng hóa qua cửa khẩu biên giới đất liền. Chi cục sẽ ưu tiên đầu tư trang thiết bị, đường truyền, hệ thống giám sát, bảo đảm sẵn sàng triển khai các chức năng mới của ngành; đồng thời mở rộng ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ nghiệp vụ, quản lý rủi ro, tương tác và giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp.

Đồng thời với giải pháp nêu trên, Hải quan khu vực VII tăng cường phối hợp liên ngành và liên thông dữ liệu, đáp ứng yêu cầu quản lý trong điều kiện chính quyền địa phương 2 cấp. Chi cục tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Biên phòng, Công an, Quản lý thị trường và các sở, ngành địa phương trong quản lý cửa khẩu, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại; đồng thời tham gia sâu hơn vào các đề án kết nối, chia sẻ dữ liệu, xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh, thông quan tập trung.