 |
| Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh |
Điều chỉnh vốn vay lại năm 2023 là cần thiết
Bộ Tài chính vừa có văn bản báo cáo lãnh đạo Chính phủ về nguyên nhân của tình trạng có nhiều địa phương đề nghị điều chỉnh dự toán vay lại năm 2023.
Tại tờ trình (số 210/Ttr -BTC) báo cáo lãnh đạo Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết, tổng dự toán vay của các địa phương năm 2023 được Quốc hội quyết định là hơn 34.511 tỷ đồng. Trong đó, dự toán vay lại từ nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ là hơn 18.394 tỷ đồng.
Đối với phần vốn vay lại nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ, dự toán đã được các địa phương phân bổ, nhập hệ thống Tabmis tính đến ngày 31/8/2023 là hơn 13.528 tỷ đồng, chiếm 73,6% dự toán Quốc hội phê duyệt; giải ngân là hơn 1.943 tỷ đồng, đạt 10,6% dự toán Quốc hội phê duyệt.
Trong quá trình thực hiện, tính đến 31/8/2023, có 33 địa phương đề nghị điều chỉnh dự toán vốn vay lại, dẫn đến thay đổi mức vay của từng địa phương so với mức được Quốc hội đã quyết định. Cụ thể, 6 địa phương gồm: Bình Định, Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định, Phú Thọ đề nghị tăng dự toán vay lại, với tổng số tiền đề xuất là hơn 349 tỷ đồng. Lý do 6 tỉnh này xin bổ sung kế hoạch vốn để phù hợp với tiến độ triển khai trong năm 2023 của các dự án.
Trái lại, có 27 địa phương đề nghị giảm dự toán vay lại, với tổng số đề nghị giảm là 5.565,149 tỷ đồng, gồm: An Giang, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bến Tre, Bình Dương, Bình Thuận, Cà Mau, Cần Thơ, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Kon Tum, Lai Châu, Lâm Đồng, Lạng Sơn, Lào Cai, Ninh Bình, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ninh, Quảng Ngãi, TP.Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Trà Vinh, Vĩnh Phúc, Tây Ninh, Tiền Giang.
Bộ Tài chính cho biết thêm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã thống nhất về chủ trương báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội điều chỉnh dự toán vốn vay lại năm 2023 cho các địa phương, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước; đồng thời khẳng định việc trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh vốn vay lại năm 2023 là cần thiết, nhằm đảm bảo điều chỉnh, bổ sung kịp thời vốn vay lại cho các dự án thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
| Các nguyên nhân điều chỉnh giảm kế hoạch vốn vay lại Các dự án chưa hoàn thành thủ tục đầu tư; các dự án đã kết thúc, hết thời hạn giải ngân hoặc không còn nhu cầu giải ngân, phần vốn tỉnh chưa phân bổ; các dự án điều chỉnh giảm để phù hợp với kế hoạch vốn cấp phát được giao hoặc phù hợp với nhu cầu và tiến độ triển khai dự án; các dự án gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, đấu thầu… |
Nội dung điều chỉnh này đã được Bộ Tài chính tổng hợp và báo cáo Chính phủ. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 170/NQ-CP ngày 18/10/2023, trong đó thông qua nội dung báo cáo của Bộ Tài chính. Nghị quyết giao Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội theo quy định.
Ngày 23/10/2023, Chính phủ đã có tờ trình báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nội dung trên. Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã họp thẩm định nội dung này. Hiện nay, Bộ Tài chính đang chờ ý kiến thẩm định chính thức từ Ủy ban Tài chính - Ngân sách.
Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh vốn vay lại là để các địa phương điều chỉnh kế hoạch sử dụng vốn phù hợp với tình hình thực tế giải ngân; đồng thời đảm bảo cho các dự án có khả năng giải ngân nhưng chưa có đủ dự toán vốn vay lại có thể thực hiện giải ngân.
Cần đánh giá đúng khả năng giải ngân của các dự án
Để giảm thiểu tình trạng xin điều chỉnh dự toán vốn vay lại như hiện nay, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ quyết định một số giải pháp, gồm: đề nghị các địa phương cần đánh giá đúng khả năng giải ngân của các dự án để đề xuất giao kế hoạch vốn phù hợp, đặc biệt là các dự án đang có khó khăn, vướng mắc, các dự án đang phải điều chỉnh chủ trương đầu tư; kiên quyết cắt giảm kế hoạch vốn của các dự án, các hạng mục không có khả năng giải ngân trong năm.
Đối với các dự án có năm kế hoạch là năm giải ngân cuối cùng cần đánh giá khối lượng công việc còn lại, khả năng hoàn thành trong năm kế hoạch để đề xuất số vốn giao kế hoạch vốn phù hợp do các dự án này chiếm tỷ lệ trả kế hoạch vốn khá cao.
Các địa phương cần nâng cao chất lượng của khâu chuẩn bị dự án để đảm bảo các dự án khi đã được cấp phép có thể triển khai đúng kế hoạch đề ra.
Bộ Tài chính cũng thẳng thắn đề nghị TP. Hồ Chí Minh cần nghiêm túc rà soát lại cách thức lập kế hoạch vốn để đảm bảo hiệu quả, phù hợp bởi TP. Hồ Chí Minh là địa phương trả lại dự toán nhiều nhất, chiếm 50% tổng số kế hoạch vốn trả lại.
 |
| Ảnh minh họa. |
Riêng đối với UBND TP. Hà Nội, ngay sau khi Ủy ban Tài chính - Ngân sách họp thẩm định nội dung này, ngày 31/10/2023, UBND TP. Hà Nội đã có văn bản đề nghị không tăng dự toán vốn vay lại như đề xuất trước đây (xin tăng 221,693 tỷ đồng) mà xin giảm dự toán vay lại 8,9 tỷ đồng.
Việc này thể hiện sự không nhất quán trong các quyết định và chưa quản lý sát dự án của UBND TP. Hà Nội, đồng thời làm ảnh hưởng đến tiến độ tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền của các cơ quan.
Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị UBND TP. Hà Nội cần nghiêm túc rút kinh nghiệm về rà soát điều chỉnh kế hoạch vốn, nắm rõ khó khăn, vướng mắc và tình hình triển khai của các dự án trên địa bàn để đảm bảo nhất quán, phù hợp trong việc xây dựng và đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn.
Đối với các bộ tổng hợp, Bộ Tài chính đề xuất hạn chế việc giao kế hoạch vốn đầu tư công kéo dài nguồn nước ngoài để tránh tình trạng thiếu kế hoạch vốn vay lại. Đồng thời, các bộ thận trọng hơn trong việc giao kế hoạch vốn với các dự án mới chưa ký hiệp định vay, tránh việc đề xuất kế hoạch vốn cao hơn khả năng./.
