Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp - nhìn lại và hướng tới

Hiện Nhà nước vẫn nắm 100% vốn tại công ty mẹ - Tập đoàn điện lực Việt Nam. Ảnh: TL

Nhiều dự án lớn được đẩy nhanh tiến độ

Tại cuộc tọa đàm "Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Nhìn lại và hướng tới", nhân dịp kỷ niệm 5 năm thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban), Phó Chủ tịch Ủy ban Hồ Sỹ Hùng chia sẻ, qua 5 năm đi vào hoạt động, Ủy ban đã thực hiện cơ bản đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu đối với 19 tập đoàn, tổng công ty theo quy định tại Nghị định số 131/2018/NĐ-CP ngày 29/9/2018 của Chính phủ.

Trong đó, nổi bật là một số thay đổi tích cực như, cơ bản hoàn thành xử lý các công việc, nhiệm vụ do các bộ đang xử lý dở dang, tồn đọng kéo dài qua nhiều đời chính sách, quy định. Ủy ban vừa phải kiện toàn tổ chức, vừa phải thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với 19 tập đoàn, tổng công ty.

Để tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, Ủy ban cũng đã phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu sửa đổi quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật số 69/2014/QH13) làm cơ sở pháp lý để đẩy mạnh phân công, phân cấp tại các tập đoàn, tổng công ty, do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu.

Sau 5 năm chuyển về Ủy ban quản lý, 19 tập đoàn, tổng công ty đã phê duyệt/triển khai thực hiện/hoàn thành đầu tư 185 dự án nhóm A, 455 dự án nhóm B. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các tập đoàn, tổng công ty, Ủy ban đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật để triển khai thực hiện nhiều dự án đầu tư.

Trong đó, một số dự án trọng điểm được đẩy nhanh tiến độ, là điểm sáng trong hoạt động của Ủy ban. Trong giai đoạn 2018-2023, Ủy ban đã tích cực chỉ đạo, phối hợp với các tập đoàn, tổng công ty thực hiện kế hoạch đầu tư phát triển, với tổng giá trị đầu tư ước đạt 769.969 tỷ đồng.

Đối với một số dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành Công thương, đến nay, Ủy ban đã báo cáo, đề xuất và được cấp có thẩm quyền đồng ý phương án xử lý đối với 8/12 dự án, giao doanh nghiệp chịu trách nhiệm thực hiện.

Điều tiết vốn đầu tư giữa các doanh nghiệp nhà nước

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình hoạt động Ủy ban còn những tồn tại, hạn chế như một số công việc chưa bảo đảm thời hạn giải quyết theo quy định. Ủy ban còn phải tập trung nhiều cho việc định hướng chiến lược, kế hoạch phát triển để thúc đẩy, định hướng kinh doanh; xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả với các bộ quản lý ngành liên quan trực tiếp và ảnh hưởng dẫn đến hoạt động của doanh nghiệp.

Theo ông Phạm Văn Sơn - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, do quyền, trách nhiệm đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với 19 tập đoàn, tổng công ty được chuyển từ 5 bộ về Ủy ban tại cùng một thời điểm nên khối lượng công việc phát sinh lớn; phạm vi, tính chất công việc rộng, phức tạp, liên quan tới 16 ngành kinh tế - kỹ thuật. Trong khi đó, nguồn lực còn thiếu và hạn chế cả về số lượng cũng như trình độ, năng lực cán bộ. Hệ thống hoàn thiện xây dựng mô hình Ủy ban tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu và chức năng quản lý nhà nước đối với cùng một đối tượng doanh nghiệp chưa được thể chế hóa bằng văn bản quy phạm pháp luật.

Nhìn lại những kết quả và cả những hạn chế, tồn tại 5 năm vừa qua, Phó Chủ tịch Ủy ban Hồ Sỹ Hùng cho biết một trong những nhiệm vụ, giải pháp ưu tiên trong những năm tiếp theo của Ủy ban để tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động đó là cần tiếp tục hoàn thiện mô hình; giao chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm cho phù hợp hơn.

Cùng với đó, tăng cường, tạo sự chủ động cho doanh nghiệp, người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp và tích cực phối hợp, hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả; về nguyên tắc không được can thiệp vào hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư của doanh nghiệp.

Giải pháp về căn bản, lâu dài là phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu sửa đổi quy định của Luật số 69/2014/ QH13 làm cơ sở pháp lý để đẩy mạnh phân công, phân cấp cho hội đồng thành viên, người đại diện phần vốn nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện chủ sở hữu; tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cho hoạt động của doanh nghiệp và Ủy ban…

Cũng theo lãnh đạo Ủy ban, xuất phát từ thực tế khi doanh nghiệp huy động nguồn vốn cho dự án khó khăn, trong khi có những doanh nghiệp có nhiều vốn nhàn rỗi, tiến tới đây sẽ đề xuất sửa đổi các quy định để có thể điều tiết được các nguồn vốn đầu tư giữa các DNNN; kết nối hoạt động kinh doanh giữa các Tập đoàn, Tổng công ty theo chuỗi; điều động, bổ sung cán bộ có chuyên môn, năng lực giữa các doanh nghiệp với nhau và giữa Ủy ban với doanh nghiệp...