Tiếp tục phiên họp thứ 26, sáng 18/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xem xét các báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ 4.
Chưa thống nhất về cơ chế xử lý cổ đông lớn thao túng ngân hàng
Trình bày báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thuý Ngần cho biết, các nội dung yêu cầu tại Nghị quyết số 134/2020/QH14 và Nghị quyết số 62/2022/QH15 thuộc lĩnh vực ngân hàng cơ bản được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ.
Trong đó, các giải pháp thu hút ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước được triển khai tích cực. Các hoạt động thanh tra, giám sát được tăng cường, đổi mới; xử lý có hiệu quả vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng. Kết quả xử lý nợ xấu đạt kết quả tích cực. Tín dụng tăng trưởng khá hợp lý, chất lượng tín dụng được cải thiện.
 |
| Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Thị Thuý Ngần trình bày báo cáo thẩm tra tại phiên họp. Ảnh: D.A |
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng đánh giá việc hoàn thiện pháp luật về cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu còn chậm. Thiếu chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà đầu tư tham gia xử lý tài sản bảo đảm và mua bán nợ xấu. Việc tìm kiếm, đàm phán ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc đối với ngân hàng yếu kém còn gặp nhiều khó khăn.
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới nêu vấn đề liệu hiện nay còn tình trạng sở hữu chéo giữa các ngân hàng không, điều này có tác động đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế không?
Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, qua thẩm tra dự án Luật Các tổ chức tín dụng cho thấy, sở hữu chéo đã được kiểm soát tốt, vi phạm đã xử lý, nhưng cơ chế để xử lý dứt điểm các cổ đông lớn thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng còn nhiều ý kiến khác nhau.
Các chính sách mới đề xuất như giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng hay tỷ lệ sở hữu cổ phần có xử lý dứt điểm được sở hữu chéo hay không còn chưa khẳng định được. Quy định mở rộng hay thu hẹp hơn đều có ảnh hưởng đến nền kinh tế, thị trường chứng khoán, thu hút đầu tư nước ngoài và việc tài trợ nguồn vốn của tổ chức tín dụng đối với dự án trọng điểm quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho hay và cũng nêu quan điểm để xử lý được vấn đề sở hữu chéo, đòi hỏi biện pháp phải đồng bộ kết hợp với nhiều giải pháp về chính sách.
Trên hồ sơ, sở hữu chéo đã được khắc phục
Giải trình sau đó về vấn đề này, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định, báo cáo thẩm tra của các cơ quan Quốc hội đã đánh giá khách quan, công tâm với hoạt động của ngành Ngân hàng.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: D.A |
Trong lĩnh vực ngân hàng, vấn đề sở hữu chéo, thao túng, sân trước sân sau là vấn đề Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm và yêu cầu NHNN hoàn thiện văn bản quy định của pháp luật, cũng như triển khai trong thực tiễn để khắc phục.
“Trên hồ sơ thì sở hữu chéo giữa các ngân hàng đến nay đã được khắc phục. Tức là, trên hồ sơ, cá nhân, tổ chức nào giữ tỷ lệ cổ phần như thế nào đối với hệ thống ngân hàng qua hoạt động cho vay đã thể hiện rõ” - Thống đốc NHNN khẳng định.
Tuy nhiên, lãnh đạo NHNN thừa nhận, trên thực tế, các tổ chức, cá nhân có thể đứng tên hoặc nhờ đứng tên sở hữu cổ phần, thậm chí thành lập doanh nghiệp trong hệ sinh thái để cho vay vốn ngân hàng. Vấn đề này qua điều tra và một số vụ việc vừa qua đã phát hiện. Đây cũng là vấn đề NHNN rất quan tâm, Thống đốc khẳng định.
| Bên cạnh đó, một số quan điểm băn khoăn quy định như trong dự thảo luật sẽ tác động tới thị trường chứng khoán, tăng chi phí, thủ tục. Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, vấn đề ưu tiên khi xây dựng luật là phải đảm bảo an toàn cho hệ thống ngân hàng, kiểm soát được những rủi ro, song cũng có những tác động khác đến nền kinh tế. Vì vậy, khi xây dựng quy định trong dự thảo luật, việc phân tích đánh giá tác động phải dựa trên bức tranh lớn hơn, đó là vai trò của tổ chức tín dụng, ngân hàng trong nền kinh tế. |
Do vậy, trong dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) đang được trình Quốc hội, việc khắc phục tình trạng sở hữu chéo, thao túng là vấn đề trọng tâm cần điều chỉnh. Dự thảo đã thiết kế một số giải pháp giảm hiện tượng sở hữu chéo như mở rộng phạm vi khái niệm có liên quan, giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần tại các tổ chức tín dụng, giảm giới hạn cấp tín dụng… Tuy nhiên, quá trình lấy ý kiến còn nhiều băn khoăn như Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đã nêu.
Theo Thống đốc NHNN, “nếu chờ quy định xử lý triệt để vấn đề sở hữu chéo thì không có”, quy định như dự thảo luật chỉ là một phần, cần phải kết hợp với các quy định khác để minh bạch hoạt động của các tổ chức, cá nhân thì mới hướng tới giảm tình trạng này.
Đặc biệt Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh vấn đề thực thi. “Quy định như vậy nhưng doanh nghiệp, người dân phải tuân thủ, nếu cố tình nhờ đứng tên thì NHNN không xử lý được. Đó là thực tế. Khi cố tình chỉ có cơ quan điều tra phát hiện như một số vụ vừa qua” - Thống đốc NHNN cho hay.
Về vấn đề nợ xấu, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết trong bối cảnh hiện nay nợ xấu đang tăng lên. Trong thời gian tới, NHNN sẽ sử dụng nhiều biện pháp để tiếp tục xử lý nợ xấu theo quy định của pháp luật.
