Bất chấp lo ngại suy thoái kinh tế, năng lượng tái tạo đứng trước nhiều cơ hội phát triển

Bà Trần Thị Khánh Hiền- Giám đốc Khối Phân tích, Công ty Chứng khoán VNDirect phân tích các chỉ số tiềm năng của năng lượng tái tạo.

Sôi động M&A với khối ngoại

Ông Tiong Hooi Ong - Phó Tổng giám đốc, lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn giao dịch của PwC Việt Nam chia sẻ, bất chấp những trở ngại về kinh tế vĩ mô, năm 2022 sẽ là một năm sôi động đối với các giao dịch M&A tại Việt Nam. Hoạt động M&A tiếp tục thu hút nhiều sự quan tâm của các quỹ đầu tư nước ngoài.

“Chúng tôi nhận thấy sự gia tăng của các quyết định chiến lược nhằm tối ưu hóa danh mục đầu tư, khi các nhà giao dịch thoái vốn nhằm tập trung nguồn lực vào việc nâng cao năng lực doanh nghiệp và chuyển đổi các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi thông qua M&A” - ông Tiong Hooi Ong nói.

Còn bà Trần Thị Khánh Hiền - Giám đốc Khối phân tích, Công ty Chứng khoán VNDirect phân tích, phát triển năng lượng tái tạo là xu thế tất yếu, khi nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam ước tính sẽ tăng trưởng kép hơn 8% trong giai đoạn 2022-2030 và 78% tập đoàn sản xuất lớn trên thế giới sẽ loại bỏ các nhà cung ứng chậm chuyển đổi vào năm 2025.

“Tại Đông Nam Á, Việt Nam đang dẫn đầu cuộc đua năng lượng tái tạo, với 16.000 MW điện mặt trời và khoảng 5.000 MW điện gió. Đặc biệt, năng lượng tái tạo đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tư nhân hoá ngành điện” - bà Hiền nói.

Bà Trần Thị Khánh Hiền cho biết, tính đến cuối năm 2021, các nhà máy điện độc lập chiếm 41,3% tổng công suất lắp đặt toàn hệ thống, từ mức chỉ 18,4% vào năm 2018, một năm trước khi làn sóng điện mặt trời đầu tiên được hình thành. Trong đó, tỷ trọng sản lượng năng lượng tái tạo tăng mạnh từ mức 4 - 5% đầu năm 2020 đến 14 -15% trong 8 tháng đầu năm 2022. Đồng thời, nhiều thương vụ M&A đã diễn ra trong năm 2022 đánh dấu sự tăng giá của các “tài sản xanh” tại Việt Nam như: EDP Renewables mua lại 87,% cổ phần của Sunseap; ACEN mua 49% cổ phần của Sola NT Holding; B.Grimm Power mua lại 80% cổ phần dự án điện gió 48MW Quảng Trị của TTVN.

Ngoài ra, còn có B.Grimm Power mua lại toàn bộ cổ phần 240MWp Nhà máy điện mặt trời Tây Ninh; Sustainable Hitachi mua lại 35% cổ phần tại trang trại điện gió công suất 152MW của Trung Nam – Hitachi; Xuân Thiện bán Nhà máy điện mặt trời Thuận Bắc công suất 255MWp cho EDP Renewables (Bồ Đào Nha); thêm vào đó Tập đoàn Super Energy đã dần dần tập hợp được một danh mục hơn 1GW công suất điện mặt trời và điện gió tại Việt Nam.

Ảnh chụp một phần báo cáo của VNDIRECT

Còn đó những thách thức

Số liệu tổng hợp của VNDirect cho thấy, Việt Nam nằm trong TOP 20 quốc gia có công suất điện năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới và dẫn đầu Đông Nam Á, với 16GW điện mặt trời cùng khoảng 5GW điện gió. Khối doanh nghiệp tư nhân trở nên nổi bật trong cuộc chạy đua đưa các dự án vào vận hành thương mại, đủ điều kiện hưởng giá bán điện FiT (Feed in Tariff).

Đồng thời, các chính sách khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo đã thu hút hàng loạt doanh nghiệp tham gia thị trường trong hai năm qua.

Trong giai đoạn đầu khởi tạo dự án, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam giữ vai trò chủ đạo. Nhưng khi dự án vào giai đoạn vận hành như hiện nay, doanh nghiệp nước ngoài trở nên nổi bật và đang “rất tích cực trong việc mua lại dự án ở Việt Nam”.

Dữ liệu của KPMG ghi nhận tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt 5,7 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2022, giảm hơn 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, xét về lĩnh vực, năng lượng tái tạo đang trở nên hấp dẫn khi đạt giá trị gần 600 triệu USD, tăng khoảng sáu lần so với cả năm 2021.

Nhiều năm gần đây, các doanh nghiệp tư nhân đã tận dụng lợi thế am hiểu địa phương để nhanh chóng phát triển quy mô các cụm năng lượng tái tạo. Lợi thế trong đó chủ yếu nhờ sự thay đổi về quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp tư nhân trong ngành với dự thảo ban đầu. Trong đó, Quy hoạch điện VIII (cập nhật đến tháng 10/2022) đã tăng cơ cấu quy hoạch cho nguồn điện mặt trời và điện gió nhằm đáp ứng mục tiêu “net-zero carbon” vào năm 2050.

Vì thế trong giai đoạn 2022 – 2045, con số dự kiến của công suất điện mặt trời (tính cả điện mặt trời mái nhà) sẽ tăng trưởng 8%, và công suất điện gió dự kiến sẽ tăng trưởng kép 16%.

So với dự thảo ban đầu, Quy hoạch điện VIII (cập nhật đến tháng 10/2022) đã tăng cơ cấu quy hoạch cho nguồn điện mặt trời và điện gió nhằm đáp ứng mục tiêu “net-zero carbon” vào năm 2050.

Ông Nguyễn Tâm Tiến - Tổng giám đốc Trung Nam Group cho biết, dự đoán thị trường năng lượng tái tạo ở Việt Nam thời gian tới, sau khi Quy hoạch điện VIII ban hành sẽ xuất hiện các cuộc cạnh tranh khốc liệt.

“Trung Nam Group đã đưa ra những kế hoạch tiếp cận công nghệ, thiết bị, kiểm soát chi phí, đấu thầu và giải pháp tài chính cụ thể nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng, khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực đầy tiềm năng và phù hợp với xu hướng toàn cầu cũng như cam kết phát thải ròng về 0 của Chính phủ tầm nhìn 2050. Nếu doanh nghiệp trong nước không có các mối hợp tác, không chuẩn bị trước thì khả năng sẽ bị nhà đầu tư nước ngoài lấn sân” - ông Tiến cho hay./.