Chứng khoán tuần: Khối ngoại, tự doanh, quỹ ETF bán ròng, thị trường tăng nhờ đâu?

Điều đặc biệt hơn là thị trường vẫn đang chứng kiến hiện tượng bán ra mạnh mẽ của các tổ chức lớn trên thị trường, trong đó có khối tự doanh các công ty chứng khoán, nhà đầu tư nước ngoài nói chung, quỹ ETF cả nội lẫn ngoại.

Thị trường dường như đang có sự hoạt động mạnh mẽ của dòng vốn mới đầy “kiêu ngạo” khi chiến thắng được các nhà đầu tư kỳ cựu.

Nhịp tăng hiện tại đang gây sốc và bất ngờ cho rất nhiều nhà đầu tư có thâm niên trên thị trường vì tăng quá nhanh khi về mặt cơ bản, thị trường vẫn đang có rất nhiều rủi ro. Thực tế yếu tố logic trên thị trường đôi khi không thể lý giải được nên các nhà đầu tư trải qua nhiều thăng trầm lại càng trở nên thận trọng trước những diễn biến như vậy.

Nếu tính từ mức thấp nhất 649,1 điểm của VN-Index ngày 31/3 thì đến cuối tuần, chỉ số đã đạt 757,94 điểm, tương đương mức tăng gần 16,8%. Lần gần nhất là VN-Index đạt mức tăng trưởng tương tự trong giai đoạn 7 phiên liên tục là từ 25/5 - 2/6/2011, chỉ số tăng 16,62% tính từ giá đóng cửa, hoặc tăng 21,4% tính từ giá thấp nhất. Gần 9 năm thị trường mới lại được chứng kiến một nhịp tăng sốc như vậy và không mấy nhà đầu tư còn nhớ được biến động từ 2011.

Một bất ngờ là các thống kê giao dịch trong giai đoạn này vẫn không cho thấy sự thay đổi tích cực nào từ các thành phần quan trọng của thị trường. Ví dụ thống kê của FiinPro trong tuần qua khối tự doanh của các công ty chứng khoán bán ròng 462 tỷ đồng và kéo dài sang tuần bán ròng thứ 3 liên tiếp với quy mô 1.027 tỷ đồng.

Còn nhà đầu tư nước ngoài, tuần qua chỉ riêng cổ phiếu sàn HSX đã bị rút đi ròng 1.561,5 tỷ đồng, tăng 47% so với tuần trước nữa và đạt mức lớn nhất 3 tuần trở lại đây. Tính chung cổ phiếu cả ba sàn (HSX, HNX, Upcom), tổng giá trị bán ròng đạt 1.739,8 tỷ đồng.

Chưa hết, chứng chỉ quỹ ETF nội là E1VFMVN30 tuần qua cũng bị nhà đầu tư nước ngoài bán ròng gần 39,4 tỷ đồng, phần lớn qua thỏa thuận. Quỹ này từ ra tết đến nay (từ 30/1/2020) đã bị rút đi 170,1 tỷ đồng, trong khi riêng tháng 1 (đến ngày 29/1/2020) vẫn còn được bỏ ròng vào 190,1 tỷ đồng. Quỹ ETF ngoại là V.N.M cũng từ 30/1/2020 đến nay bị rút ròng 34,31 triệu USD (từ đầu tháng 4/2020 bị rút 5,4 triệu USD).

Trong khi đó cùng thời gian, dòng vốn ngoại trên HSX và HNX rút khỏi cổ phiếu là 14.052 tỷ đồng. Như vậy ETF ngoại rút chỉ là một phần rất nhỏ trong làn sóng bán ròng nói chung.

VN-Index trong 7 phiên gần nhất đã tăng 16,8% là cường độ tăng mạnh nhất kể từ tháng 5/2011.

Nếu như các tổ chức quan trọng của thị trường vẫn đang bán ròng, nhà đầu tư kỳ cựu thì thận trọng, thị trường vẫn tăng đột biến do đâu?

Có hai yếu tố có thể tạo nên biến động mạnh mẽ kỳ lạ hiện tại. Thứ nhất là lớp nhà đầu tư “mới” tham gia thị trường. Số lượng tài khoản mới mở tăng cao và nhiều công ty chứng khoán cũng cho biết số tài khoản tái kích hoạt (trước đây rút tiền ra giờ nạp lại) cũng tăng lên. Một phần trong số này là nhà đầu tư mới thật sự, một phần là cũ quay lại thị trường với cảm giác như mới.

Riêng trong tháng 3/2020, số tài khoản cá nhân trong nước mở mới là 31.832 tài khoản, tổ chức trong nước là 117 tài khoản, cá nhân nước ngoài là 167 tài khoản và tổ chức nước ngoài là 24 tài khoản. Đây có thể là dòng tiền mới tham gia thị trường và có khả năng chịu đựng rủi ro cao hơn hẳn các nhà đầu tư sẵn có, khi là nguồn tiền nguyên vẹn và tươi mới, trong khi các nhà đầu tư cũ phần lớn là thua lỗ.

Nếu có thời điểm nào để so sánh về sự hăng hái của dòng vốn mới thì đó là giai đoạn tháng 3/2018 và đầu năm 2007. Biến động thị trường trong giai đoạn này luôn vượt ra ngoài quỹ đạo thông thường.

Yếu tố thứ hai là hoạt động mua lại cổ phiếu quỹ khá rầm rộ của các công ty niêm yết, cũng như các cổ đông lớn, cổ đông nội bộ. Công ty chứng khoán VNDirect thống kê sơ bộ đến 19/3/2020, có khoảng 2.288 tỷ đồng sẽ mua vào cổ phiếu quỹ và hơn 1.200 tỷ đồng do các cổ đông nội bộ dự kiến chi để tăng sở hữu cổ phiếu.

Đây cũng là nguồn lực bổ sung quan trọng trên thị trường, có thể cộng hưởng với số tài khoản mới mở, tạo nên sức cầu tốt ở thời điểm thị trường suy sụp. Mặt khác, sức cộng hưởng còn phải tính đến sự xoay chuyển tâm lý trong nhóm nhà đầu tư cũ khi nghĩ rằng lực mua mới nói trên có khả năng đẩy giá cổ phiếu và họ cũng quay lại mua.

Việc thị trường đã thực sự tạo đáy và bước vào sóng tăng mới hay chưa vẫn còn gây tranh cãi nhiều, nhưng thực tế là thị trường đang tăng. Đà tăng này cũng diễn ra trên bình diện toàn cầu khi các thị trường khác cũng đi lên dù mọi yếu tố từ dịch bệnh đến dự phóng kết quả kinh doanh còn rất xấu.

Trọng Nghĩa