 |
| BIS cho biết nền kinh tế toàn cầu đang ở thời điểm then chốt trong cuộc chiến lạm phát, đồng thời cảnh báo rủi ro nghiêm trọng của các vấn đề tiếp theo trong hệ thống ngân hàng thế giới. Ảnh: Reuters |
Nỗi ám ảnh tăng trưởng kinh tế ngắn hạn cần chấm dứt
Bất chấp việc lãi suất tăng liên tục trong 18 tháng qua, lạm phát ở nhiều nền kinh tế hàng đầu vẫn ở mức cao, trong khi chi phí đi vay tăng vọt đã gây ra sự sụp đổ ngân hàng nghiêm trọng nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 15 năm trước.
"Nền kinh tế toàn cầu đang ở thời điểm quan trọng. Những thách thức nghiêm trọng phải được giải quyết" - Agustin Carstens, Tổng Giám đốc BIS cho biết trong báo cáo thường niên của tổ chức được công bố vào Chủ nhật.
| Các nhà phân tích tại Bank of America tính toán, đã có 470 lần tăng lãi suất trên toàn cầu trong 2 năm qua so với 1.202 lần cắt giảm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tăng lãi suất 500 điểm cơ bản từ mức gần bằng 0, Ngân hàng Trung ương Châu Âu đã tăng lãi suất của khu vực đồng Euro thêm 400 điểm cơ bản và nhiều nền kinh tế đang phát triển trên thế giới đã làm được nhiều hơn thế. |
"Thời gian để các quốc gia cố chấp theo đuổi tăng trưởng ngắn hạn đã qua. Chính sách tiền tệ bây giờ phải khôi phục lại sự ổn định giá cả. Chính sách tài khóa phải được củng cố" - Carstens nhấn mạnh.
Claudio Borio - Người đứng đầu đơn vị kinh tế và tiền tệ của BIS cho biết thêm, có nguy cơ "tâm lý lạm phát" hiện đang hình thành, mặc dù các đợt tăng lãi suất lớn hơn dự kiến ở Anh và Na Uy trong tuần cho thấy các ngân hàng trung ương đang nỗ lực để hoàn thành nhiệm vụ giải quyết vấn đề lạm phát.
Tuy nhiên, những thách thức của họ là duy nhất theo tiêu chuẩn sau Thế chiến thứ hai. Đây là lần đầu tiên, trên khắp thế giới, lạm phát gia tăng cùng tồn tại với các lỗ hổng tài chính phổ biến.
Báo cáo của BIS cho biết, lạm phát duy trì ở mức cao càng lâu thì yêu cầu thắt chặt chính sách càng mạnh mẽ và kéo dài, đồng thời cảnh báo khả năng xảy ra thêm các vấn đề trong lĩnh vực ngân hàng hiện đang rất "quan trọng".
Borio cho biết, nếu lãi suất đạt đến mức giữa những năm 1990 thì gánh nặng trả nợ tổng thể đối với các nền kinh tế hàng đầu sẽ là cao nhất trong lịch sử.
"Tôi nghĩ rằng các ngân hàng trung ương sẽ kiểm soát lạm phát. Đó là công việc của họ - khôi phục sự ổn định giá cả" - Borio nói: "Câu hỏi đặt ra là chi phí sẽ là bao nhiêu".
Rủi ro nghiêm trọng trong hệ thống ngân hàng
BIS có trụ sở tại Thụy Sỹ, đã tổ chức cuộc họp thường niên trong những ngày gần đây, nơi các ngân hàng trung ương hàng đầu đã thảo luận về tình hình hỗn loạn trên thị trường ngân hàng trong vài tháng qua.
 |
| Cuộc đua tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương kể từ tháng 9/2021. Đồ hoạ: Reuters |
Tháng 3 và tháng 4 đã chứng kiến sự thất bại của hàng loạt ngân hàng khu vực của Mỹ, bao gồm cả Ngân hàng Thung lũng Silicon và sau đó là cuộc giải cứ khẩn cấp Credit Suisse ngay tại Thuỵ Sỹ, sân sau của BIS.
Báo cáo của BIS cho thấy, trong lịch sử, khoảng 15% chu kỳ tăng lãi suất gây ra căng thẳng nghiêm trọng trong hệ thống ngân hàng, mặc dù tần suất tăng lên đáng kể nếu lãi suất tăng, lạm phát gia tăng hoặc giá nhà tăng mạnh.
Chu kỳ này thậm chí có thể cao tới 40% nếu tỷ lệ nợ tư nhân trên GDP nằm trong phần tư trên cùng của phân phối lịch sử tại thời điểm tăng lãi suất đầu tiên.
BIS cho biết: “Mức nợ rất cao, lạm phát toàn cầu gia tăng đáng kể và giá nhà tăng mạnh trong thời kỳ đại dịch đã kiểm tra tất cả các vấn đề này”.
Các ước tính cũng cho thấy chi phí hỗ trợ dân số già sẽ tăng lần lượt khoảng 4% và 5% GDP ở các nền kinh tế thị trường tiên tiến (AEs) và mới nổi (EMEs) trong 20 năm tới.
Chính phủ không thắt lưng buộc bụng, điều đó sẽ đẩy nợ lên trên 200% và 150% GDP vào năm 2050 ở các AE và EME và thậm chí có thể cao hơn nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế suy yếu.
Một phần của báo cáo được công bố vào tuần trước cũng đưa ra một kế hoạch chi tiết "thay đổi cuộc chơi" cho một hệ thống tài chính phát triển, nơi các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương cùng tài sản ngân hàng được mã hóa tăng tốc, hiện đại hóa các giao dịch và thương mại toàn cầu.
Bình luận thêm về bức tranh kinh tế, Carstens - cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Mexico cho biết, trọng tâm hiện nay là các nhà hoạch định chính sách phải hành động.
Ông nói: “Những kỳ vọng không thực tế đã xuất hiện kể từ cuộc Đại khủng hoảng tài chính và đại dịch Covid-19 về mức độ, sự bền bỉ của hỗ trợ tài chính và tiền tệ cần phải được điều chỉnh”.
BIS cho rằng một cuộc “hạ cánh mềm" về kinh tế - trong đó lãi suất tăng mà không gây ra suy thoái hoặc sự cố ngân hàng lớn - vẫn có thể xảy ra, nhưng chấp nhận đó là một tình huống khó khăn.
Các nhà phân tích tại Bank of America tính toán, đã có 470 lần tăng lãi suất trên toàn cầu trong 2 năm qua so với 1.202 lần cắt giảm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã tăng lãi suất 500 điểm cơ bản từ mức gần bằng 0, Ngân hàng Trung ương Châu Âu đã tăng lãi suất của khu vực đồng Euro thêm 400 điểm cơ bản và nhiều nền kinh tế đang phát triển trên thế giới đã làm được nhiều hơn thế.
Câu hỏi đặt ra là sẽ cần thêm những gì, đặc biệt là với những dấu hiệu cho thấy các công ty đang tận dụng cơ hội để tăng lợi nhuận và người lao động hiện đang yêu cầu mức lương cao hơn để ngăn chặn sự xói mòn thêm về mức sống của họ.
Borio cho biết: “Những thành quả dễ dàng đã đạt được và chặng đường cuối cùng sẽ khó khăn hơn”, đề cập đến những thách thức mà các ngân hàng trung ương hiện phải đối mặt với lạm phát quay trở lại mức an toàn. "Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu có nhiều bất ngờ hơn" - Người đứng đầu đơn vị kinh tế và tiền tệ của BIS nói./.
