Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi): Cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính thuế

Chiều 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Ứng dụng công nghệ để giảm thời gian, thủ tục cho người nộp thuế

Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật tập trung vào đơn giản hóa thủ tục hành chính, số hóa quy trình quản lý, tăng cường minh bạch và hỗ trợ người nộp thuế, phù hợp với định hướng chuyển đổi số quốc gia và yêu cầu cải cách thể chế trong giai đoạn 2026 - 2030.

Cùng với đó là thúc đẩy phân cấp, phân quyền; triển khai thủ tục thuế trực tuyến toàn trình không phụ thuộc địa giới hành chính, hướng đến mô hình “một cửa số” duy nhất; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế; hoàn thiện khung pháp lý cho quản lý thuế với các mô hình kinh tế số, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, khuyến khích chuyển đổi sang doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn trình bày tại phiên họp

Một trong những điểm mới là dự thảo Luật bổ sung chương riêng về chuyển đổi số, quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ, quy định rõ nguyên tắc ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý thuế. Theo đó, người nộp thuế sẽ không phải xuất trình chứng từ bản giấy nếu dữ liệu đã có trong hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung của cơ quan nhà nước, qua đó giảm đáng kể thủ tục và thời gian giao dịch.

Bộ Tài chính sẽ quy định tiêu chuẩn kỹ thuật và hạ tầng công nghệ thông tin, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về thuế kết nối đồng bộ với các hệ thống quốc gia. Cơ quan thuế được quyền tiếp cận, sử dụng và mua sắm cơ sở dữ liệu thương mại có sẵn trên thị trường, phục vụ công tác quản lý, phân tích rủi ro, dự báo nguồn thu và hỗ trợ người nộp thuế.

Đáng chú ý, dự thảo dự kiến cắt giảm 96 thủ tục hành chính thuế, chiếm 44% tổng số 219 thủ tục hiện hành, đồng thời đơn giản hóa, rút ngắn thời gian và chi phí tuân thủ đối với 63 thủ tục khác, đạt tỷ lệ gần 29%.

Các nhóm thủ tục hành chính thuế như đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế… đều sẽ được điện tử hóa lên mức dịch vụ công toàn trình bảo đảm thông suốt, liền mạch hiệu quả trên cơ sở ứng dụng công nghệ, áp dụng tối đa các dữ liệu trên Cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc Cơ sở dữ liệu chuyên ngành do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý và đã được kết nối, chia sẻ với cơ quan thuế để giảm bớt khai báo thông tin của người nộp thuế, hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong việc khai thuế và tính thuế…

Đồng thời, các giao dịch của người nộp thuế và cơ quan Thuế đều được thực hiện theo phương thức điện tử nhằm tăng cường tính minh bạch, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người nộp thuế trong thực hiện thủ tục hành chính.

Xây dựng cơ chế thuận lợi cho hộ kinh doanh

Dự thảo Luật cũng thể hiện rõ định hướng xóa bỏ hoàn toàn thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ năm 2026, và xây dựng hành lang pháp lý thuận lợi để các hộ chuyển đổi sang doanh nghiệp.

Phiên họp chiều 13/10 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo quy định mới, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ tự xác định thuộc đối tượng chịu thuế, phải nộp thuế hay không. Nếu thuộc đối tượng phải nộp thuế thì thực hiện khai thuế, tính thuế đối với từng loại thuế theo kỳ tính thuế. Chính phủ sẽ quy định cụ thể phương pháp tính thuế, chế độ kế toán phù hợp với hộ kinh doanh.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thuế, dự thảo bổ sung trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế hỗ trợ người nộp thuế trong trường hợp người nộp thuế gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục thuế.

Đồng thời, bổ sung quyền của cơ quan quản lý thuế được yêu cầu tạm ngừng kinh doanh, yêu cầu cơ quan đăng ký kinh doanh tạm dừng thực hiện thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh khi đang xử lý vi phạm thuế.

Đối với các tổ chức, cá nhân liên quan, dự thảo bổ sung nhiệm vụ của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung cấp các thông tin, các giao dịch bất thường theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế.

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cũng bổ sung một số quy định về hóa đơn điện tử và chứng từ điện tử. Đặc biệt, Chính phủ sẽ triển khai chương trình khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ, và khen thưởng người tiêu dùng tố giác cơ sở kinh doanh không lập hóa đơn điện tử, với nguồn kinh phí đảm bảo từ 0,1% tổng số thu thuế giá trị gia tăng nội địa năm trước.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung cơ chế thưởng cho cơ quan thuế khi hoàn thành vượt dự toán thu ngân sách, góp phần nâng cao thu nhập cho người lao động, khuyến khích tinh thần trách nhiệm và hiệu quả làm việc của công chức thuế./.