Hải quan đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chính sách thuế

Bốn điểm mới nổi bật

Tại họp báo, liên quan đến việc thực thi Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT), bà Mai Thị Vân Anh - Phó trưởng Ban Nghiệp vụ thuế hải quan (Cục Hải quan) cho biết, trong quá trình thực thi Luật Thuế GTGT (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), Cục Hải quan ghi nhận có 4 nhóm nội dung mới, trực tiếp mang lại lợi ích cho cơ quan hải quan và doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Họp báo chuyên đề về những điểm mới của Luật Thuế GTGT và Luật Thuế TTĐB do Cục Hải quan tổ chức. Ảnh: Hải Anh

Thứ nhất, chuẩn hóa hồ sơ và chứng từ GTGT nhằm đảm bảo tính thống nhất của hệ thống dữ liệu, đồng thời giảm tình trạng chậm hoàn thuế do thiếu chứng từ hoặc sai định dạng. Doanh nghiệp được hướng dẫn cụ thể về chứng từ vận tải, hóa đơn điện tử, thời điểm ghi nhận thuế đầu vào và các điều kiện khấu trừ thuế.

Thứ hai, làm rõ điều kiện hoàn thuế đối với doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu. Nhiều vướng mắc thời gian qua như thời hạn nộp chứng từ, xác nhận của cơ quan hải quan cửa khẩu hay sự khác biệt giữa hồ sơ hải quan và hồ sơ thuế đã được Cục Hải quan thống nhất hướng dẫn, bảo đảm doanh nghiệp không bị kéo dài thời gian hoàn thuế.

Thứ ba, bổ sung tiêu chí phân loại hàng hóa đặc thù. Một số mặt hàng khó xác định mã số, dễ xảy ra chênh lệch trong kê khai giữa các đơn vị đã được quy định thống nhất nhằm giảm rủi ro ấn định thuế và hạn chế tranh chấp pháp lý.

Thứ tư, tăng cường kết nối dữ liệu giữa cơ quan thuế và hải quan, giúp việc đối chiếu thông tin nhanh hơn, giảm khâu trung gian và giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Cũng theo bà Vân Anh, trong quá trình thực thi, nhiều vướng mắc phát sinh đã được Cục Hải quan kịp thời hướng dẫn, đảm bảo việc thực thi thống nhất, minh bạch, hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Điển hình là việc làm rõ phạm vi giảm thuế GTGT theo Nghị định số 174/2025/NĐ-CP. Cụ thể, theo Nghị quyết số 204/2025/QH15, từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026, thuế suất thuế GTGT được giảm 2%, còn 8% đối với nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ. Tuy nhiên, việc xác định mặt hàng thuộc hoặc không thuộc diện giảm thuế theo phụ lục của Nghị định số 174/2025/NĐ-CP gây lúng túng cho doanh nghiệp và một số đơn vị hải quan.

Để tháo gỡ, Cục Hải quan đã yêu cầu các đơn vị căn cứ thực tế hàng hóa nhập khẩu, đối chiếu mô tả sản phẩm tại phụ lục Nghị định để hướng dẫn người khai hải quan áp dụng đúng chính sách, đảm bảo thống nhất trên toàn quốc.

“Với tinh thần đồng hành, trong thời gian tới, Cục Hải quan tiếp tục rà soát, giải quyết vướng mắc, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ chính sách thuế và ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh” - bà Vân Anh khẳng định.

Chính sách thuế minh bạch, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Cũng tại họp báo, đại diện cơ quan hải quan đã trả lời nhiều câu hỏi từ cơ quan báo chí, trong đó có việc triển khai Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Theo đó, cơ quan hải quan khẳng định, Luật Thuế TTĐB đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong chính sách thuế đối với hàng hóa tiêu thụ đặc biệt. Luật mới không chỉ tháo gỡ đáng kể vướng mắc cho doanh nghiệp, mà còn tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, đặc biệt trong lĩnh vực hải quan.

Đáng chú ý, có nhiều quy định mới tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Một trong những điểm nhấn nổi bật là việc bãi bỏ quy định điều hòa công suất từ 24.000 BTU trở xuống thuộc diện chịu thuế TTĐB. Việc bỏ thuế nhóm hàng này dự kiến giúp giảm chi phí sản xuất, nhập khẩu, phân phối, qua đó giảm giá thành và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp ngành điều hòa.

Luật cũng mở rộng danh mục hàng hóa không chịu thuế, gồm hàng sản xuất hoặc gia công để xuất khẩu, hàng xuất khẩu bị trả lại, phương tiện sử dụng trong khu di tích, bệnh viện, trường học, cũng như trực thăng, tàu lượn phục vụ cứu hộ, cứu nạn, huấn luyện. Đây được đánh giá là bước tiến giúp giảm nghĩa vụ thuế không cần thiết, hỗ trợ hoạt động sản xuất và lưu thông hàng hóa.

Bên cạnh đó, Luật bổ sung cơ chế khấu trừ và hoàn thuế TTĐB linh hoạt hơn, bao gồm nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu, doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản còn dư số thuế chưa khấu trừ, hoặc hoàn thuế theo điều ước quốc tế. Những thay đổi này được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao vì giải quyết thực chất những vướng mắc kéo dài nhiều năm.

Điểm quan trọng nổi bật là song song với việc tháo gỡ khó khăn, Luật Thuế TTĐB sửa đổi cũng tăng cường biện pháp quản lý đối với các mặt hàng có nguy cơ gian lận, thất thu thuế. Đáng chú ý nhất, nước giải khát có hàm lượng đường trên 5 g/100 ml chính thức được đưa vào diện chịu thuế TTĐB. Quy định này phù hợp với xu hướng quốc tế, góp phần định hướng tiêu dùng và quản lý chặt chẽ nhóm hàng có ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Với mặt hàng thuốc lá, rượu, bia, nhóm hàng có nguy cơ buôn lậu, gian lận cao, Luật quy định thuế suất TTĐB tăng theo lộ trình, đồng thời áp dụng kết hợp thuế suất tuyệt đối và thuế suất theo tỷ lệ phần trăm. Biện pháp này nhằm bịt lỗ hổng pháp lý, đảm bảo quản lý giá tính thuế hiệu quả hơn.

Đại diện Cục Hải quan cho biết, định hướng triển khai Luật Thuế TTĐB của cơ quan hải quan là minh bạch, đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ. Theo đó, tập trung vào việc hướng dẫn doanh nghiệp nắm rõ các điểm mới. Cục Hải quan sẽ ban hành hướng dẫn chi tiết, tổ chức tập huấn nghiệp vụ, trả lời vướng mắc theo từng nhóm hàng có thay đổi lớn như nước giải khát, điều hòa, thuốc lá, rượu bia, hàng tạm nhập - tái xuất… nhằm giúp doanh nghiệp chủ động kế hoạch sản xuất, kinh doanh từ đầu năm 2026.

Đồng thời, chuẩn hóa quy trình quản lý thuế TTĐB. Các quy trình kiểm tra, giám sát, xác định giá tính thuế, thời điểm tính thuế sẽ được đồng bộ theo luật mới, đảm bảo thống nhất từ cửa khẩu đến chi cục. Hệ thống công nghệ thông tin cũng được nâng cấp để kiểm soát chặt chẽ nhóm hàng rủi ro, mà không làm tăng thủ tục hành chính.