Phát biểu tại Hội thảo Tham vấn về theo dõi đầu tư công cho biến đổi khí hậu vừa diễn ra tại Hà Nội, ông Nguyễn Tuấn Quang - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nhấn mạnh, đầu tư công giữ vai trò then chốt trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp. Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa các cam kết khí hậu thông qua nhiều nhóm giải pháp như chuyển đổi năng lượng, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, phát triển rừng, bảo tồn hệ sinh thái và ứng dụng công nghệ thu hồi, lưu trữ carbon.
 |
| Đại diện các bên tham gia góp ý tại hội thảo. |
Tuy nhiên, để các giải pháp phát huy hiệu quả, điều kiện tiên quyết là bảo đảm đủ nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực tài chính. Theo ông Quang, Việt Nam không chỉ cần triển khai các biện pháp giảm phát thải, mà còn phải chứng minh được kết quả đạt được bằng dữ liệu, số liệu minh bạch, phản ánh đúng mức độ nỗ lực và hành động thực tế trong ứng phó với biến đổi khí hậu.
Việt Nam đã ban hành Kế hoạch thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, trong đó xác định nhiệm vụ xây dựng hệ thống minh bạch tăng cường (ETF). Khung ETF gồm 5 nội dung chính: quản trị; giảm phát thải khí nhà kính; thích ứng với biến đổi khí hậu; hỗ trợ tài chính được cung cấp và tiếp nhận; cùng các đồng lợi ích liên quan.
Để hỗ trợ triển khai, Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF) đã phê duyệt dự án “Nâng cao năng lực quản lý dữ liệu và thông tin báo cáo phù hợp với yêu cầu Khung minh bạch tăng cường của Thỏa thuận Paris” (CBIT), do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) hỗ trợ. Dự án do Cục Biến đổi khí hậu chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành thực hiện trong giai đoạn 2022 - 2026.
Theo bà Hoàng Thị Thúy Nguyệt - Trưởng nhóm nghiên cứu rà soát và phân tích thực trạng theo dõi đầu tư công cho biến đổi khí hậu, Việt Nam là quốc gia chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, trong đó nông nghiệp vừa dễ bị tổn thương, vừa chiếm tỷ trọng lớn trong đầu tư công cho thích ứng và giảm nhẹ phát thải.
Mặc dù hệ thống pháp luật như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công và các chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh đã tạo khung định hướng quan trọng, song các mục tiêu này chưa được chuyển hóa thành công cụ tài chính cụ thể. Hiện ngân sách nhà nước chưa có mã riêng cho biến đổi khí hậu, khiến chi tiêu liên quan bị phân tán, khó tổng hợp và đánh giá đầy đủ.
Bên cạnh đó, việc theo dõi đầu tư công cho biến đổi khí hậu hiện chủ yếu mang tính hồi cứu, thiếu dữ liệu chi tiết theo từng dự án, hợp phần. Nội dung biến đổi khí hậu chưa được tích hợp xuyên suốt chu trình đầu tư công, gây khó khăn trong điều chỉnh chính sách và đáp ứng yêu cầu minh bạch tài chính theo ETF.
Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã giới thiệu dự thảo Sổ tay hướng dẫn theo dõi đầu tư công cho biến đổi khí hậu có lồng ghép giới, nhằm chuẩn hóa việc phân loại, mã hóa và theo dõi chi đầu tư công cho biến đổi khí hậu, đồng thời đánh giá mức độ lồng ghép giới trong các dự án.
Theo hướng dẫn, các dự án được phân loại theo mục tiêu thích ứng, giảm nhẹ hoặc kết hợp; xác định tỷ trọng chi cho biến đổi khí hậu và áp dụng bộ tiêu chí đánh giá lồng ghép giới. Các đại biểu đánh giá, nếu được hoàn thiện và áp dụng thống nhất, Sổ tay sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước cho ứng phó với biến đổi khí hậu./.
