Luật Đấu thầu (sửa đổi): Chưa thể tháo gỡ “điểm nghẽn” đấu thầu thuốc, vật tư y tế

Phân cấp mạnh hơn cho địa phương

Theo các đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Luật Đấu thầu được Quốc hội khóa XIII thông qua, có hiệu lực ngày 1/7/2014; qua 8 năm tổ chức thi hành, đã phát huy tốt hiệu quả điều chỉnh các hoạt động đấu thầu.

ĐBQH tại phiên họp tổ chiều 7/11.

Tuy nhiên trước yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn, phát sinh trong hoạt động lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, trong mua sắm, quản lý sử dụng vốn, tài sản của nhà nước thời gian qua, luật đã bộc lộ những hạn chế, bất cập do quy phạm pháp luật điều chỉnh chưa cụ thể hoặc chồng chéo, chưa thống nhất với các quy định của các luật khác.

Các quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu còn phức tạp, thời gian lựa chọn nhà thầu kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện đầu tư, mua sắm công. Quy định về kiểm tra, giám sát, chế tài xử lý vi phạm chưa đầy đủ, tình trạng tham nhũng, gian lận, tiêu cực, thông đồng trong đấu thầu diễn biến phức tạp.

Theo ĐB Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa Vũng Tàu), hiện nay, để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế trong thực tiễn, Quốc hội đã cho ý kiến sửa đổi các dự thảo Luật Khám, chữa bệnh, Luật Đấu thầu, Luật Giá và các dự thảo các nghị định… Bộ Y tế cũng đang xây dựng và tổ chức lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 15/2019/TT-BYT quy định việc đấu thầu thuốc tại các cơ sở y tế công lập…

Vì vậy, để tạo khung pháp lý thống nhất trên phạm vi toàn quốc và tháo gỡ “điểm nghẽn” trong đấu thầu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, ban soạn thảo cần rà soát, bổ sung, đánh giá toàn diện vướng mắc từ thực tiễn, luật hóa các quy định về đấu thầu thuốc, trang thiết bị vật tư cần điều chỉnh vào dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Theo ĐB, cần đánh giá toàn diện nhằm tháo gỡ các tồn tại, vướng mắc, đẩy nhanh tốc độ mua sắm, đấu thầu tập trung và đàm phán giá thuốc, theo hướng phân cấp, phân quyền về cơ sở để đảm bảo sự chủ động, linh hoạt cho địa phương và cơ sở triển khai thực hiện.

“Các quy định hiện nay tại Điều 51 (quy định mua sắm tập trung được thực hiện ở cấp quốc gia và cấp địa phương); Điều 53 (lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc); Điều 54 (ưu đãi trang mua thuốc); Điều 55 (cung cấp sản phẩm, dịch vụ công) và các quy định về đấu thầu trong dự thảo luật chưa đủ để điều chỉnh giải quyết "điểm nghẽn" về đấu thầu thuốc, vật tư trang thiết bị y tế hiện nay” - ĐB Nguyễn Thị Yến nhận định.

Đẩy mạnh đấu thầu qua mạng

Về đấu thầu qua mạng, các ĐBQH đều cho rằng, cần đẩy mạnh và bổ sung các chính sách, sự đầu tư của nhà nước để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, nhân lực vận hành mạng đấu thầu quốc gia và quy định có tính bắt buộc thực hiện đấu thầu qua mạng.

Nhiều ĐBQH đề nghị đẩy mạnh đấu thầu qua mạng. Ảnh: TL.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, quy định pháp luật về đấu thầu qua mạng đang nằm ở nhiều văn bản khác nhau, nên ban soạn thảo cân nhắc, rà soát đánh giá năng lực của tổ chức đấu thầu qua mạng để quy định lộ trình phù hợp bắt buộc đấu thầu qua mạng; trách nhiệm của các bộ có liên quan đối với an toàn của mạng đấu thầu quốc gia; cơ sở dữ liệu, bảo đảm đấu thầu qua mạng an toàn, hiệu quả, có tính liên thông với các hệ thống khác… để luật hóa vào luật cụ thể.

Theo một số ĐB, đây là dự án luật có liên quan đến nhiều luật, như: Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp…, nên cần bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong nội tại dự án luật cũng như sự thống nhất với các luật khác có liên quan.

ĐBQH đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các điều khoản của dự thảo luật; xác định rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế vừa qua là do quy định của Luật Đấu thầu hay do quy định tại các luật khác có liên quan hoặc do nghị định, thông tư hướng dẫn của Chính phủ, các bộ, ngành để có phương án sửa đổi cho phù hợp.

Bên cạnh đó, cần xác định rõ nguyên tắc các luật khác khi quy định những nội dung liên quan đến quản lý nhà nước về đấu thầu phải tuân thủ các nguyên tắc chung được quy định trong Luật Đấu thầu.

Với quy định “gói thầu thực hiện các dự án quan trọng quốc gia cần triển khai ngay theo nghị quyết của Quốc hội”, theo ĐB Phan Đức Hiếu (Thái Bình), thiết kế như quy định này có thể dẫn đến áp dụng rất đại trà.

“Phải khẳng định rõ đây là dự án quan trọng quốc gia cần triển khai sớm, hoàn thành nhanh và cần quy định bằng nghị quyết đặc biệt của Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư chứ không phải là các dự án quan trọng quốc gia chung chung. Nếu vẫn giữ quy định như dự thảo luật thì cần bổ sung các tiêu chí cụ thể để từ đó Chính phủ áp dụng chỉ định thầu” - ĐB Phan Đức Hiếu phân tích./.