Nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên, môi trường qua công tác kiểm toán

Theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên, trong thời gian qua, ngoài thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, KTNN đã thực hiện kiểm toán các cuộc kiểm toán chuyên đề đối với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Cụ thể là: quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017-2021 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam và 28 tỉnh; kiểm toán hoạt động quản lý nhập khẩu phế liệu giai đoạn 2016- 2018 tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính; quản lý, sử dụng vốn Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020; quản lý nguồn nước lưu vực sông Mê Kông gắn với việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững; thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020, được ban hành theo Quyết định số 1058/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

Kiểm toán viên nhà nước kiểm toán tại hiện trường.

Tăng cường năng lực quản lý môi trường của doanh nghiệp

Theo đó, đối với lĩnh vực khoáng sản, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị hiệu quả, phù hợp với thực tiễn, làm cơ sở hoàn thiện thể chế, chính sách về hoạt động khoáng sản.

Thứ nhất, KTNN đã kiến nghị xem xét, nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định số 158/2016/NĐ-CP hướng dẫn về thành phần, hình thức văn bản trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác khoáng sản ở khu vực có dự án xây dựng công trình quy định tại khoản 1 Điều 65 Luật Khoáng sản; bổ sung, sửa đổi đối với Nghị định số 158/2016/NĐ-CP và Nghị định số 67/2019/NĐ-CP để thống nhất về thời điểm xác định và nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.

Từ kiến nghị này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã nghiên cứu, tiếp thu đề xuất các nội dung quy định tại khoản 11 Điều 1 trong dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực khoáng sản đang trình Chính phủ xem xét, ban hành.

Thứ hai, KTNN kiến nghị đối với việc ban hành bổ sung quy định về phương pháp, cách tính trữ lượng cát, sỏi bồi lắng gia tăng trong diện tích mỏ hàng năm; chưa có quy định, phương pháp xác định được về bán kính ảnh hưởng có thế dẫn đến sạt lở bờ sông tại Thông tư số 01/2016/TT-BTNMT.

Kiến nghị đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu quy định tại Điều 1 dự thảo thông tư sửa đổi. Hiện nay, dự thảo thông tư đang được lấy ý kiến trước khi ban hành.

Trong lĩnh vực môi trường, thông qua các cuộc kiểm toán chuyên đề và kiểm toán hoạt động tại các địa phương, KTNN đã có những kiến nghị để thể chế hóa và bổ sung các quy định phù hợp với tình hình hoạt động thực tế.

Cụ thể, KTNN kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị định số 155/2016/NĐ-CP, trong đó bổ sung chế tài xử lý cụ thể đối với các trường hợp vi phạm trong lĩnh vực sản xuất túi ni lông; ban hành quy định cấm sản xuất các loại túi ni lông khó phân hủy có chiều dày một lớp màng nhỏ hơn 30 micromet theo đề án của Chính phủ ban hành theo Quyết định số 582/QĐ-TTg.

Kiến nghị đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu đưa vào quy định tại Điều 28 Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Với kiến nghị bổ sung quy định tỷ lệ thu hồi tái chế và điều kiện bắt buộc phải thực hiện kế hoạch thu hồi tái chế đối với các doanh nghiệp sản xuất túi ni lông thân thiện môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiếp thu, bổ sung các quy định tại Điều 64 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.

Tháo gỡ vướng mắc trong nhận thế chấp quyền sử dụng đất

Đối với lĩnh vực tài nguyên nước, các kiến nghị của KTNN đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiêm túc thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ trong công tác quản lý tài nguyên nước.

Trong đó, về quy hoạch, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiếp thu để thực hiện lập các quy hoạch trình Thủ tướng Chính phủ. Đến thời điểm hiện nay đã phê duyệt được quy hoạch chung của cả nước, quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản và 8/13 quy hoạch sông liên tỉnh, 5 quy hoạch lưu vực sông liên tỉnh, đối với các quy hoạch còn lại sẽ hoàn thành trong năm 2024.

Phó Tổng KTNN Nguyễn Tuấn Anh và Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân chủ trì Hội nghị công bố quyết định kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017 - 2020.

Đối với kiến nghị xây dựng, vận hành hệ thống mạng quan trắc, giám sát tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã triển khai thực hiện Dự án “Xây dựng hệ thống theo dõi và quản lý diễn biến nguồn nước mặt, nước dưới đất và hoạt động khai thác, sử dụng nước, xả thải vào nguồn nước phục vụ giám sát việc tuân thủ giấy phép tài nguyên nước và công tác chỉ đạo điều hành”.

Đến nay, hệ thống đã cơ bản hoàn thiện các chức năng, đáp ứng được nghiệp vụ quản lý giấy phép tài nguyên nước dùng chung cho cả trung ương và địa phương; tích hợp với hệ thống giám sát khai thác, sử dụng và xả nước thải vào nguồn nước cấp trung ương.

Với lĩnh vực đất đai, thực hiện các kiến nghị của KTNN, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thể chế hóa trong các quy định tại Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn luật để tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất.

Cụ thể, đối với kiến nghị nghiên cứu, đề xuất, sửa đổi quy định Luật Đất đai để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về nhận thế chấp là quyền sử dụng đất của các tổ chức không phải là các tổ chức tín dụng, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiếp thu và bổ sung quy định đối tượng là tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần được quyền thế chấp bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền tại các tổ chức tín dụng, tổ chức kinh tế khác hoặc cá nhân. Tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm được quyền thế chấp tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất và quyền thuê trong hợp đồng thuê đất tại các tổ chức tín dụng.