Thiên tai làm thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng/năm tại Việt Nam

Đó là thông tin tại Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền 2 cấp” do Báo Nông nghiệp và Môi trường, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai phối hợp với Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức sáng ngày 12/8.

Diễn đàn nhằm chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp và thúc đẩy sự phối hợp đa ngành trong công tác phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống chính quyền chuyển sang mô hình hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã/phường) từ ngày 1/7/2025.

Theo thống kê của Văn phòng Giảm nhẹ rủi ro thiên tai Liên hợp quốc, trong 20 năm qua, thiên tai toàn cầu tăng 75%, gây hơn 1 triệu ca tử vong, ảnh hưởng 4 tỷ người và thiệt hại gần 3.000 tỷ USD.

Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Mỗi năm, nước ta phải đối mặt với 10 - 15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cùng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan khác như mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn.

Chia sẻ về tình hình thiên tai, công tác phòng, chống thiên tai trong thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, ông Nguyễn Xuân Tùng - Phó trưởng phòng Phòng Ứng phó và Khắc khục hậu quả thiên tai (Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai) cho biết, trong 10 năm qua, thiên tai ở nước ta diễn biến ngày càng nghiêm trọng, với nhiều trận bão, lũ lịch sử gây thiệt hại nặng nề về người, tài sản và cơ sở hạ tầng. Trung bình mỗi năm có khoảng 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng.

Lũ quét, sạt lở đất xảy ra tại miền Trung. Ảnh: TL

Riêng cơn bão Yagi năm 2024, thiệt hại kỷ lục với 345 người chết, mất tích và tổn thất kinh tế trên 84.500 tỷ đồng, cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua...

Từ cuối 2024 đến nay, miền núi Bắc Bộ và miền Trung liên tiếp hứng chịu mưa lũ trái mùa, nhiều nơi ghi nhận lưu lượng mưa và mức lũ vượt kỷ lục, gây sạt lở nghiêm trọng, phá hủy hạ tầng, làm hàng trăm người thương vong và thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng.

Những đợt thiên tai gần đây như bão Yagi (2024), bão số 3 (2025) và mưa lũ trái mùa cho thấy, nếu không có sự chủ động từ chính quyền cơ sở và phối hợp đồng bộ giữa các cấp, thiệt hại sẽ lớn hơn rất nhiều.

Từ ngày 1/7/2025, hệ thống chính quyền địa phương chuyển từ 3 cấp sang 2 cấp theo Nghị quyết 190/2025/QH15 và Nghị định 200/2025/NĐ-CP. Điều này đặt cấp xã vào vị trí tuyến đầu, chịu trách nhiệm toàn diện trong công tác phòng, chống thiên tai: từ tuyên truyền, lập kế hoạch ứng phó, dự trữ vật tư, tổ chức sơ tán, cứu hộ cứu nạn, hộ đê, khắc phục hậu quả, đến quản lý Quỹ Phòng chống thiên tai và xử lý vi phạm...

Cũng tại diễn đàn, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai đã chia sẻ mô hình cộng đồng an toàn, với các công trình tránh trú bão đa năng, trường học, trạm y tế kiên cố, cùng nhiều hoạt động bảo vệ môi trường và hỗ trợ sinh kế. Trong khi đó, Cục Khí tượng thủy văn giới thiệu hệ thống cảnh báo lũ quét, sạt lở đất thời gian thực.

Đặc biệt, các chuyên gia, nhà khoa học và cơ quan quản lý tham dự tại diễn đàn đều nhấn mạnh và xác định việc phối hợp chặt chẽ giữa cấp tỉnh - cấp xã - cộng đồng là yếu tố then chốt trong công tác cảnh báo sớm và phòng, chống thiên tai.

Cấp tỉnh giữ vai trò chỉ đạo, huy động nguồn lực, hỗ trợ kỹ thuật; cấp xã trực tiếp triển khai, giám sát và báo cáo; cộng đồng tham gia giám sát, cảnh báo và hỗ trợ lẫn nhau. Khi ba mắt xích này gắn kết, hệ thống phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm sẽ vận hành trơn tru, hiệu quả, giảm thiểu rủi ro. Qua đó, tạo động lực cho các địa phương đẩy mạnh xây dựng hệ thống phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm hiệu quả - bền vững - lấy cộng đồng làm trung tâm, góp phần bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản và sinh kế của nhân dân, hướng tới mục tiêu “xã hội an toàn trước thiên tai” vào năm 2030./.