Bởi lẽ, Altman không chỉ là CEO của công ty đứng sau chatbot trí tuệ nhân tạo ChatGPT, ông cũng là người đi đầu trong một cuộc cách mạng về AI đã làm say mê công chúng và các nhà đầu tư, nhưng cũng gây ra nhiều lo ngại với cả chuyên gia trong ngành cũng như xã hội. Đằng sau hành động này, có thể còn là một bước ngoặt gây sốc khác trong một câu chuyện vốn đã đầy rẫy những điều bất ngờ.
 |
| Sam Altman tại một hội nghị ở San Francisco vào tuần trước, trước khi bị sa thải khỏi vị trí CEO của OpenAI. Ảnh: Olivier Douliery/AFP/Getty Images |
OpenAI đang phải đối mặt với sự phản đối ngày càng tăng giữa các nhân viên và nhà đầu tư kêu gọi 3 giám đốc từ chức sau một cuộc lật đổ giám đốc điều hành Sam Altman. Tờ Financial Times cho biết, 747/770 nhân viên đã kêu gọi hội đồng quản trị nghỉ việc vào lúc 6 giờ chiều giờ địa phương ngày 20/11. OpenAI đã không trả lời để xác nhận con số. Sự hỗn loạn đánh dấu sự đảo ngược đáng kinh ngạc của một nhóm đã đưa AI sáng tạo trở thành xu hướng phổ biến với việc ra mắt chatbot ChatGPT gần một năm trước.
| Việc phát hành ChatGPT vào tháng 11 năm ngoái đã thúc đẩy một làn sóng đầu tư điên cuồng vào các công ty AI, bao gồm 10 tỷ USD từ Microsoft vào OpenAI và hàng tỷ USD nữa cho các công ty khởi nghiệp khác, bao gồm từ Alphabet và Amazon.com. Điều đó có thể giúp giải thích sự bùng nổ của các sản phẩm AI mới khi các công ty như Anthropic và ScalAI chạy đua để chứng tỏ sự tiến bộ của các nhà đầu tư. Trong khi đó, các cơ quan quản lý cũng đang cố gắng theo kịp sự phát triển của công nghệ mới này. |
Cho đến tuần trước, OpenAI vẫn được coi là công ty dẫn đầu toàn cầu trong việc phát triển và thương mại hóa công nghệ, thu hút hàng tỷ Đô la đầu tư và đang thúc đẩy hoạt động kinh doanh trên toàn thế giới. Bây giờ, tương lai của nó đã bị đặt dấu hỏi.
Sau khi các cuộc đàm phán thất bại để phục hồi chức vụ cho ông Altman, hội đồng quản trị của OpenAI đã chuyển sang Emmett Shear, người đồng sáng lập dịch vụ phát video trực tuyến Twitch, làm giám đốc điều hành tạm thời.
Microsoft, công ty phần mềm là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, thông báo họ đã thuê Altman và Brockman để lãnh đạo một đơn vị AI mới. Altman cho biết ông kỳ vọng OpenAI sẽ tồn tại lâu dài và đang làm việc với giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella để đảm bảo tương lai của công ty khởi nghiệp này.
Câu chuyện về OpenAI còn lâu mới kết thúc. Mọi thứ đang thay đổi nhanh chóng và còn nhiều điều chúng ta vẫn chưa biết - bao gồm cả lý do ban đầu hội đồng quản trị quyết định sa thải ông Altman. Nhưng ngay cả khi không biết nhiều về vụ việc gây kích động này, chúng ta vẫn có thể bắt đầu đánh giá được thiệt hại.
Kẻ thua cuộc: OpenAI
Kẻ thua cuộc rõ ràng nhất trong tất cả những điều này chính là OpenAI.
Trước ngày 17/11, công ty là cái tên hot nhất trong lĩnh vực công nghệ, với một nhà lãnh đạo nổi tiếng, một sản phẩm quen thuộc trong ChatGPT và hàng loạt tài năng AI “sát thủ” khiến những gã khổng lồ ở Thung lũng Silicon phải ghen tị. Công ty đang ở giữa một đợt chào mua công khai cho phép nhân viên bán cổ phiếu của họ thành tiền mặt với mức định giá hấp dẫn và mô hình ngôn ngữ AI tiên tiến của họ, GPT-4, là tốt nhất trong phân khúc.
Bây giờ, công ty đang hỗn loạn. Các nhà lãnh đạo hàng đầu đã biến mất. Tinh thần bị tan vỡ. Việc chào mua có thể thất bại. Giám đốc điều hành mới cho biết ông muốn làm chậm AI lại. Nhưng, công ty vẫn phụ thuộc nhiều vào Microsoft, doanh nghiệp có sức mạnh thuật toán khổng lồ mà OpenAI cần để chạy các mô hình của mình - và kể từ ngày 20/11, sẽ có một OpenAI mini phát triển bên trong, do ông Altman lãnh đạo cùng cựu nhân viên OpenAI điều hành.
Hội đồng quản trị của OpenAI có thể hài lòng với kết quả này, nhưng có vẻ thật ngớ ngẩn khi không giải thích lý do tại sao họ sa thải ông Altman, cho đến khi họ chia sẻ thêm thông tin, thật khó để tưởng tượng về thứ hạng của công ty.
 |
| Sam Altman - người đồng sáng lập OpenAI (trái), cùng Satya Nadella - giám đốc điều hành của Microsoft. Với tư cách là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, Microsoft là người thắng lớn khi ông Altman trở lại công ty. Ảnh: Justin Sullivan/Getty |
Người chiến thắng: Microsoft
Không ai có cuối tuần có sự thay đổi lớn hơn ông Satya Nadella, giám đốc điều hành của Microsoft.
Microsoft có thể mua OpenAI không?Tiền sẽ không phải là vấn đề lớn đối với Microsoft, ngay cả với mức giá 80 tỷ USD của OpenAI. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý cạnh tranh ở Mỹ, Anh và EU dự kiến sẽ xem xét kỹ lưỡng việc hợp nhất trong thị trường non trẻ về AI sáng tạo. Microsoft vừa mới hoàn tất việc mua lại công ty trò chơi điện tử đằng sau Call of Duty, Activision Blizzard - một thương vụ tiếp quản đang bị các nhà quản lý cạnh tranh gay gắt - và sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến thậm chí còn khó khăn hơn với OpenAI, công ty sở hữu 49% cổ phần. |
Ngày 17/11, khi ông Altman bị sa thải, có vẻ như ông Nadella có thể mất đi một trong những đồng minh quyền lực nhất của mình. Microsoft đã đầu tư 13 tỷ USD vào OpenAI và dưới sự lãnh đạo của ông Altman, công ty đã trở thành đối tác quan trọng của Microsoft. Công nghệ của họ là xương sống của nhiều dịch vụ AI, chẳng hạn như bộ sản phẩm Copilot AI của công ty, mà Microsoft đang đặt cược vào tương lai hoạt động kinh doanh của mình.
Ông Nadella rõ ràng muốn thấy ông Altman được phục hồi chức vụ hơn. Nhưng điều đó không xảy ra, và ông Nadella đã làm điều tốt nhất tiếp theo: đề nghị ông Altman, ông Brockman và những người trung thành của họ làm việc cho Microsoft.
Về mặt chiến lược, đó là một bước đột phá. Giờ đây, Microsoft sẽ có thể tiếp tục sử dụng các mô hình của OpenAI để cung cấp năng lượng cho các sản phẩm của mình trong thời gian ngắn, đồng thời cung cấp cho nhóm mới do Altman lãnh đạo số tiền và sức mạnh tính toán cần thiết để xây dựng các mô hình mới do Microsoft sở hữu trong thời gian dài.
Microsoft cũng sẽ có được một loạt các nhà nghiên cứu AI tài năng từ OpenAI và Microsoft hiện sở hữu 100% phòng thí nghiệm AI mới mà bất kỳ nhà đầu tư mạo hiểm nào ở Thung lũng Silicon đều xếp hàng để tài trợ.
 |
| Nhân viên tại văn phòng OpenAI ở San Francisco vào đầu năm nay. Ảnh: Clara Mokri/WS |
Người thua cuộc: Nhà đầu tư
Không ai ủng hộ việc ông Altman quay trở lại OpenAI hơn các nhà đầu tư và nhà đầu tư mạo hiểm đã ủng hộ ông và những người sẽ mất tiền nếu ông rời đi. Nhiều nhà đầu tư trong số này là những người lạc quan về công nghệ, họ tin rằng AI sẽ là một điều tốt đẹp cho xã hội và họ yêu thích quan điểm lạc quan của ông Altman về tương lai của AI, cũng như thích việc Altman kiếm được rất nhiều tiền cho họ.
| OpenAI là công ty có trụ sở tại San Francisco đứng sau ChatGPT, một chatbot đã làm người dùng ngạc nhiên với khả năng tạo ra những câu trả lời bằng văn bản có tính thuyết phục cao theo lời nhắc của con người – từ viết bài luận học thuật đến tạo công thức nấu ăn và tóm tắt các tài liệu dài. Công ty cũng đã phát triển Dall-E, một công cụ tạo ra hùnh ảnh từ lời nhắc văn bản. Trước các sự kiện diễn ra vào tuần trước, OpenAI được cho là đang đàm phán để hoàn tất một thỏa thuận gây quỹ có thể định giá doanh nghiệp ở mức 80 tỷ USD (64 tỷ Bảng Anh). |
Những nhà đầu tư này hiện có cổ phần trong một công ty có giám đốc điều hành tạm thời, lực lượng lao động đang nổi dậy và một con đường phía trước không rõ ràng. Tệ hơn nữa, cách duy nhất họ có thể đầu tư vào công ty mới của ông Altman là mua cổ phiếu của Microsoft.
Không rõ: Đối thủ của OpenAI
Vẫn chưa rõ liệu các công ty AI đối thủ có được hưởng lợi từ việc ông Altman bị sa thải hay không.
Một mặt, các công ty như Google, Anthropic và Meta có thể hưởng lợi từ OpenAI bị suy yếu nếu họ bắt kịp tiến độ AI của công ty hoặc sa thải các nhân viên chủ chốt. Nhưng điều đó cũng có nghĩa là họ sẽ phải cạnh tranh với một Microsoft mạnh hơn. Điều đó có nghĩa là, những nỗ lực AI mới của ông Altman sẽ không bị hạn chế bởi cấu trúc quản trị phi lợi nhuận phức tạp giống như OpenAI trước đây, nghĩa là ông có thể còn phát triển nhanh hơn nữa./.
