“Ngày đêm” cùng doanh nghiệp

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện nay nông sản Việt Nam đã có mặt tại trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có nhiều sản phẩm xuất khẩu trên 1 tỷ USD, như: cà phê, gạo, rau quả, tôm, cá tra… Xuất khẩu nông sản không những kích thích tăng trưởng kinh tế, gia tăng thu nhập quốc dân mà còn giúp giải quyết công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho hàng triệu lao động trong nước.

Nhận thức được vị trí quan trọng của ngành hàng này, thời gian qua, cùng với tạo thuận lợi thương mại nói chung, việc ưu tiên thông quan xuất khẩu hàng hóa là nông, lâm, thủy sản luôn được ngành Hải quan lưu tâm.

Công chức Hải quan Tân Thanh làm thủ tục cho vải tươi xuất khẩu. Ảnh: Hồng Vân
Công chức Hải quan Tân Thanh làm thủ tục cho vải tươi xuất khẩu. Ảnh: Hồng Vân

Ở địa phương, cụ thể là một địa phương trọng điểm tập trung hàng nông sản xuất khẩu là Lạng Sơn, công tác tạo thuận lợi được thể hiện rất rõ rệt, nhất là trong những ngày tháng Covid-19 bùng phát. Theo Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn Nguyễn Anh Tài, phía Trung Quốc duy trì chính sách "zero Covid" khiến việc giao nhận hàng hóa giữa thương nhân Việt Nam và Trung Quốc phải tuân thủ nhiều quy trình và có sự khác nhau ở từng cặp cửa khẩu. Điều này có những thời điểm gây ra tình trạng ách tắc nông sản tại các cửa khẩu biên giới Lạng Sơn và một số cửa khẩu biên giới tiếp giáp với nước bạn. Đến nay, ách tắc không còn, song quy trình giao nhận hàng hóa vẫn duy trì trạng thái đảm bảo phòng, chống dịch an toàn tối đa. Để hỗ trợ thương nhân, doanh nghiệp, Cục Hải quan Lạng Sơn chủ động nắm bắt tình hình, chính sách của phía nước bạn để báo cáo lãnh đạo tỉnh; đặc biệt là phối hợp đàm phán các phương thức giao nhận, mở cửa lại một số cặp cửa khẩu như cửa khẩu Cốc Nam là cửa khẩu chuyên xuất khẩu các mặt thủy sản.

Một trọng điểm khác về xuất khẩu nông, lâm, thủy sản là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Ông Nguyễn Văn Vũ - Phó Cục trưởng Cục Hải quan Cần Thơ cho hay, năm 2021 và nửa đầu năm 2022, số doanh nghiệp (DN) với lượng tờ khai và kim ngạch làm thủ tục qua địa bàn tăng cao (tới 2/3 thủ tục là xuất khẩu nông, lâm, thủy hải sản). Để hỗ trợ tối đa cho DN, Cục Hải quan Cần Thơ đã bố trí lực lượng giải quyết thủ tục cho DN ngoài giờ hành chính, kể cả thứ bảy, chủ nhật và các ngày nghỉ lễ. Cụ thể, trong 6 tháng, đơn vị đã bố trí gần 5.500 lượt công chức làm ngoài giờ hành chính để giải quyết thủ tục xuất nhập khẩu cho hơn 1.200 lượt DN. Trong đó, xử lý hơn 4.600 tờ khai; kịp thời phối hợp với DN để tháo gỡ khó khăn vướng mắc. Đơn vị cũng đã thành lập các tổ giải quyết vướng mắc cho các DN.

Giảm tối đa tỷ lệ kiểm tra thực tế

Ở cấp Trung ương, thống kê trong 7 tháng đầu năm 2022, tỷ lệ tờ khai xuất khẩu luồng đỏ phải kiểm tra thực tế hàng hóa chỉ chiếm 2,3% trên tổng lượng tờ khai hàng hóa xuất khẩu; tỷ lệ luồng vàng là 18,6% và tờ khai luồng xanh chiếm tới gần 80%. Số liệu này cho thấy, hàng hóa xuất khẩu luôn được cơ quan hải quan ưu tiên miễn kiểm tra thực tế hàng hóa, khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu. Riêng với nông, lâm, thủy sản, thực tế cơ quan hải quan đã thực hiện rà soát, xác lập tiêu chí quản lý rủi ro để đảm bảo hỗ trợ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong quá trình làm thủ tục hải quan nhằm giảm tối đa tỷ lệ hàng hóa kiểm tra thực tế đối với các mặt hàng trong lĩnh vực này.

Cắt giảm hồ sơ thủ công bằng giấy sang thủ tục điện tử

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cũng đã ban hành Chỉ thị 384/CT-TCHQ về đẩy mạnh cải cách hành chính hướng tới hải quan phi giấy tờ. Theo đó, cơ quan hải quan sẽ tiếp tục rà soát, phối hợp với các cơ quan ban ngành thực hiện cắt giảm hồ sơ thủ công bằng giấy định hướng sang thủ tục điện tử; các giấy phép kiểm tra chuyên ngành sẽ chuyển sang số hóa và chứng từ hóa.

Chia sẻ thêm, ông Đào Duy Tám - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan (Tổng cục Hải quan) cho hay, từ đầu năm 2022, ngành Hải quan đã triển khai cung cấp phần mềm miễn phí cho DN để thực hiện kê khai hải quan. Việc này nhằm giúp DN giảm chi phí liên quan đến mua sắm, nâng cấp trang thiết bị, mua sắm phần mềm sử dụng khai hải quan cũng như hỗ trợ DN tiếp cận với định hướng sắp tới của cơ quan hải quan khi xây dựng hải quan số, mô hình hải quan thông minh.

Ngoài ra, trong điều kiện dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, vẫn còn ảnh hưởng lớn đến hoạt động thương mại quốc tế, xuất nhập khẩu hàng hóa dẫn đến nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên liệu sản xuất và hàng hóa trên toàn cầu, Việt Nam đã tích cực triển khai công tác đàm phán và các kỳ họp tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy thông quan hàng hóa qua hình thức trực tuyến. Trong đó, điển hình là Nhóm Công tác tạo thuận lợi hóa thương mại Việt – Trung (phía Việt Nam do Bộ Công thương chủ trì, các bộ, cơ quan và Tổng cục Hải quan phối hợp; phía Trung Quốc do Bộ Thương mại Trung Quốc chủ trì) đã tổ chức 4 kỳ họp trực tuyến với sự tham gia của nhiều cơ quan trung ương và địa phương biên giới để tìm giải pháp duy trì và nâng cao năng lực thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.

Đặc biệt, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan và các đơn vị trực thuộc cũng đã gửi công hàm trao đổi với Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan nước bạn và các cơ quan đồng cấp để thống nhất giải pháp tạo điều kiện thông quan hàng hóa. Tất cả những giải pháp này là những bước hỗ trợ rất lớn của cơ quan hải quan về mặt thủ tục cho DN xuất khẩu nông, lâm, thủy sản phát huy thế mạnh trong thời gian tới.