Bạn tôi nằm lại không về
Nghẹn lòng tôi giữa bốn bề khói hương
***
Nhưng đó cũng chỉ là một trong rất nhiều hình ảnh Mẹ tìm con, vợ tìm chồng, con tìm cha, em tìm anh rất đỗi quen thuộc diễn ra ngày ngày tại 72 Nghĩa trang Liệt sỹ trên khắp chiến trường xưa - nơi mảnh đất cằn, ngặt nghèo eo thắt như lưng bó mạ của Quảng Trị, trong đó, một trong hai nghĩa trang lớn nhất là Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9 với hơn một vạn các anh hùng, liệt sỹ đang yên nghỉ. Được nâng cấp từ nghĩa trang Liệt sỹ thời thành phố Đông Hà còn là thị xã (khoảng 1983 - 1984), trở thành Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia cùng với Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn.
Nhưng khác với Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn chủ yếu tập trung các Liệt sỹ thuộc Binh đoàn Trường Sơn huyền thoại, Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9 là nơi tụ về hàng vạn Liệt sỹ, hiện diện gần như đủ đầy các đơn vị trong cả một đội hình lớn những người con trai, con gái từ mọi miền Tổ quốc nguyện dấn thân vào cuộc trường chinh giải phóng đất nước, rồi nằm lại vĩnh viễn vào đầu suối, cuối rừng chiến trường xưa.
|
Để rồi hàng chục năm, nhiều chục năm sau chiến tranh… cái nghĩa trang giữa cháy khát nắng lửa, gió Lào này cũng là nơi nung nấu những khát vọng kiếm tìm của những người thân đi tìm người thân.
Chiến tranh khốc liệt, không phải ai cũng còn nguyên vẹn hình hài, và được tìm về quy tụ nơi nghĩa trang với đủ cái tên Cha sinh, Mẹ đẻ… Vẫn còn nhiều, rất nhiều những người lính đã tan hòa hoặc còn đâu đó nơi đầu núi cuối sông… nên 72 nghĩa trang, trong đó lớn nhất là Nghĩa Trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9 với diện tích gần 14 ha trở nên quá hẹp để có thể đủ đầy những khát cháy của những hành trình khói hương …
Đó cũng là những thôi thúc để hàng chục, hàng trăm công trình tri ân của đồng bào, chiến sỹ cả nước dồn về Quảng Trị… Trong đó là công trình nâng cấp, tôn tạo Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Đường 9 được chính thức khởi công xây dựng từ tháng 7/2011 với tổng kinh phí đầu tư trên 81,6 tỷ đồng, được góp từ tấm lòng thiện nguyện của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài chính cả nước với các hạng mục: Nâng cấp Khu hành lễ trung tâm, Khu tháp chuông, Tượng đài chiến thắng, Nhà khánh tiết, Đài tưởng niệm và một số công trình phụ trợ (giai đoạn 1) và giai đoạn 2 với các hạng mục: San lấp mặt bằng, cải tạo hệ thống điện nước, cổng chính, cổng phụ, hệ thống cây xanh và các công trình mỹ thuật tạo cảnh quan hoa viên Nghĩa trang…
Chợt nhớ lần tham gia cuộc giao lưu, phát động tấm lòng thiện nguyện của Ngành… Khi cùng các cán bộ, viên chức ngành Tài chính tự nguyện góp một phần lương vào quỹ thiện nguyện xây dựng công trình, tôi cứ nhớ mãi câu nói ấn tượng của một chị cán bộ Ngành nói trong nước mắt: Mỗi lần vào Quảng Trị thắp hương cho các Liệt sỹ, nhìn những người quanh mình vừa thắp hương vừa nước mắt lưng tròng mà thắt cả lòng…
Anh em ra đi đầu xanh tuổi trẻ, ở nhà có mẹ có cha, có làng có xóm, đến khi hi sinh, rồi được đưa về nằm vỏn vẹn trong một ngôi mộ bia nhỏ bé gióng hàng hàng giữa mưa nắng chiến trường xưa... thì góp một phần lương của cá nhân thành hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đồng cũng chỉ như thêm một chút hương khói mà thôi…
Vâng, đã có một chiều tháng 7/2012, khi tham gia lễ khánh thành giai đoạn một của dự án nâng cấp Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9… Chợt nhìn trong số những bóng người cúi mình trầm bước dò tìm dòng tên giữa dọc dài những hàng hàng bia mộ, một người mẹ già phơ phất khói sương cuộn tung trên đỉnh chiếc khăn vấn đầu, lom khom kiếm tìm những dòng tên trên từng bia mộ, rồi bất chợt lặng mình đổ gục xuống khúc đoạn những ngôi mộ chưa tìm thấy tên…
Trong ám ảnh nỗi đau của người Mẹ đồng đội khi vô vọng tìm chút hình hài những đứa con nằm lại trên chặng đường dài cứu nước giữa hoe hoắt nắng chiều nghĩa trang, lại giật mình khi ngẫm những năm gần đây, mỗi chuyến trở về chiến trường xưa…
Vẫn hàng bia đồng đội, vẫn trầm mặc dóng hàng theo dọc dài đường xưa, nắng vẫn hoe hoắt nhuộm vàng chiều nghĩa trang… nhưng những mái tóc phơ phất khói sương thưa dần, thay vào đó là những mái đầu cứ xanh dần trong lúi cúi kiếm tìm người thân.
Lòng chợt nghẹn lòng, khi nhận ra thế hệ tìm người thân, cứ nối tiếp nhau trẻ dần trong hun hút hàng hàng bia mộ. Cuộc kiếm tìm, hương khói cho người thân theo thời gian mà chuyển giao thế hệ. Lớp lá xanh kế nối, thay cho những lá vàng không đủ thời gian tiếp tục lũi cũi tìm con đã bay về trời với tổ tiên.
Vẳng lời người đại diện Bộ Tài chính trong lễ khánh thành các hạng mục công trình rằng: Lễ khánh thành ở đây là dành cho sự kết thúc một giai đoạn đầu tư của công trình. Còn với việc tri ân, đồng bào, chiến sỹ sẽ mãi mãi thế hệ này, thế hệ khác, không bao giờ có lễ khánh thành!
Vâng! Tôi một người lính từng đi ra từ cuộc chiến tranh, từng để lại những đồng đội mà mình từng vuốt mắt, từng gom nhặt từng mảnh hình hài... Trong nước mắt ngày về, xin được ngàn lần cám ơn những tấm lòng của đồng bào, đồng đội nói chung, của những cán bộ, viên chức ngành Tài chính nói riêng đã cho tôi đức tin về một điều giản dị: Bạc tiền là hữu hạn, nghĩa ân là vô cùng./.
Quảng Trị 7/2012 - Nha Trang 7/2014
| NHỮNG BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
>> 'Yên lòng người ra đi, ấm lòng người ở lại' >> Nghĩa cử cao đẹp, tri ân sâu sắc các anh hùng liệt sỹ >> Lời cảm ơn và tri ân >> Lớp cán bộ lão thành chúng tôi cũng tham gia chung sức, chung lòng… >> Ghi đậm nghĩa tình sâu nặng |
Nhà báo - Cựu chiến binh LÊ BÁ DƯƠNG
