Thị trường bảo hiểm Việt Nam: Thay đổi mạnh mẽ để tăng chất lượng, bền vững

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh

Đây là chia sẻ của ông Ngô Việt Trung - Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) khi trao đổi với phóng viên TBTCVN nhân dịp 30 năm Ngày Thị trường bảo hiểm Việt Nam (18/12/1993 - 18/12/2023).

PV: Năm 2023 quả thực là một năm khó quên với thị trường bảo hiểm Việt Nam. Ông có thể chia sẻ tổng quan về thị trường bảo hiểm trong năm nay?

Ông Ngô Việt Trung

Ông Ngô Việt Trung: Quả thực vậy! Thị trường bảo hiểm đúng là vừa có một năm “rất khó quên” đối với cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH), cũng như những người làm nghề. Chúng ta có thể tạm gọi là một năm thị trường bảo hiểm Việt Nam (TTBH) chịu tác động từ cả các yếu tố khách quan, lẫn nội tại và thị trường đã phải “vượt thách thức kép”.

Năm 2023, kinh tế vĩ mô toàn cầu và trong nước vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Những yếu tố không thuận lợi đó đã tác động tới nhiều ngành, lĩnh vực và bảo hiểm (BH) cũng không ngoại lệ. Cùng với đó, chúng ta thấy rõ những vấn đề nội tại của thị trường đã bộc lộ, “lượng” đã tích đủ và đòi hỏi phải thay đổi mạnh mẽ để chuyển đổi về “chất”.

Áp lực và thách thức là rất lớn, nhưng với các chính sách đúng đắn của Chính phủ về hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, khôi phục sản xuất, phát triển kinh tế; sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Tài chính; sự hỗ trợ phối hợp của nhiều bộ, ngành cơ quan, cùng sự quyết tâm, nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước, Hiệp hội BH Việt Nam, các DNBH; sự đồng hành của nhiều cơ quan thông tấn, báo chí và đặc biệt là sự cảm thông, chia sẻ của khách hàng… TTBH Việt Nam đã từng bước thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn.

PV: Ông vừa nhắc tới khung khổ pháp lý đã cơ bản được hoàn thiện, tạo cơ sở nền tảng cho TTBH tăng “chất”, đảm bảo tốt hơn cho quyền lợi người tham gia BH. Ông có thể cho biết cụ thể hơn về điều này?

Ông Ngô Việt Trung: Có thể nói, cùng với Luật Kinh doanh BH và Nghị định 46/2023/NĐ-CP, Nghị định 67/2023/NĐ-CP về BH bắt buộc trách nhiệm dân sự, Thông tư 67/2023/TT-BTC và sắp tới đây là Nghị định sửa đổi về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh BH sẽ được ban hành... đã giúp cơ sở pháp lý của TTBH cơ bản được hoàn thiện.

Hệ thống quy định pháp lý mới về lĩnh vực kinh doanh BH đã cơ bản đảm bảo khắc phục được những tồn tại, hạn chế qua thực tiễn phát sinh trên thị trường, đồng thời mang tính định hướng cho giai đoạn phát triển mới. Những quy định pháp lý mới sẽ tạo ra yêu cầu và động lực cho các bên liên quan phải thay đổi theo hướng công khai, minh bạch, chuyên nghiệp, chất lượng hơn và mục tiêu hướng tới quan trọng nhất chính là đem lại sự hài lòng và bảo vệ tốt nhất có thể cho người tham gia BH.

PV: Theo ông những quy định mới về kênh bán BH qua ngân hàng đã đảm bảo chặt chẽ về mặt pháp lý để ngăn chặn tình trạng nhân viên ngân hàng “ép” khách hàng mua BH và tăng tính lành mạnh cho kênh đại lý tiềm năng này hay chưa, thưa ông?

Ông Ngô Việt Trung: Chúng tôi cho rằng, hiện nay, cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động về bán BH qua ngân hàng đã khá toàn diện và phù hợp với tình hình TTBH trong thời gian vừa qua, cũng như đảm bảo phát triển ổn định trong thời gian tới.

Để đảm bảo sự phát triển theo hướng bền vững của kênh bán BH qua ngân hàng, quy định pháp lý mới đã tập trung vào 3 trụ cột chính, gồm: Tăng cường tính minh bạch trong cung cấp BH qua ngân hàng; Đảm bảo quyền chủ động lựa chọn tham gia của khách hàng; Tăng cường giám sát và đảm bảo chất lượng của hoạt động bán BH qua ngân hàng.

Rất nhiều quy định mới theo hướng chặt chẽ, bảo vệ khách hàng đã được đưa ra. Chẳng hạn như, quy định mới đã bổ sung các yêu cầu đối với đại lý BH là tổ chức tín dụng, thì tại mỗi chi nhánh, phòng giao dịch của tổ chức tín dụng sẽ phải thiết lập một quầy giao dịch riêng để thực hiện hoạt động đại lý BH, tách biệt với khu vực hoạt động nghiệp vụ khác của tổ chức tín dụng.

Đặc biệt, đối với các sản phẩm BH phức tạp như sản phẩm BH liên kết đầu tư, quá trình tư vấn của đại lý phải được ghi âm, yêu cầu đại lý thông tin cho khách hàng về công cụ tính toán giúp bên mua BH có thể tự xây dựng được kế hoạch BH và quy tắc, điều khoản của sản phẩm BH khách hàng dự kiến tham gia trên trang thông tin điện tử (website) của DNBH.

Bên cạnh đó, yêu cầu các ngân hàng hoạt động đại lý phải thông tin rõ cho khách hàng các sản phẩm BH được phân phối qua tổ chức tín dụng không phải là sản phẩm của tổ chức tín dụng và việc tham gia sản phẩm BH không phải là điều kiện bắt buộc để sử dụng các dịch vụ, sản phẩm khác của tổ chức tín dụng.

Cùng với nhiều quy định khác, một điểm nhấn về pháp lý mới cũng đã bổ sung quy định về việc tổ chức tín dụng không được tư vấn, giới thiệu, chào bán, thu xếp việc giao kết hợp đồng BH liên kết đầu tư cho các khách hàng trong thời hạn trước 60 ngày và sau 60 ngày kể từ ngày giải ngân toàn bộ khoản vay. Điều này nhằm hạn chế tối đa hiện tượng “ép buộc” khách hàng tham gia các sản phẩm BH nhân thọ khi đến vay vốn tại ngân hàng.

PV: Có ý kiến cho rằng, những chuyển biến tích cực của TTBH mới chỉ là bước đầu, thị trường vẫn cần sự chung tay và nỗ lực lớn của nhiều bên. Về phía cơ quan quản lý, sắp tới sẽ triển khai những giải pháp gì, thưa ông?

Ông Ngô Việt Trung: Có thể nói, TTBH vượt qua được giai đoạn khó khăn nhất, tuy nhiên, chúng tôi hoàn toàn đồng thuận với ý kiến đó. TTBH cần thêm thời gian để chuyển biến, theo hướng tăng chiều sâu, tăng chất lượng, đóng góp hiệu quả hơn nữa cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ Tài chính hướng tới quản lý, giám sát các doanh nghiệp BH trên cơ sở rủi ro thông qua việc kiểm tra chỉ tiêu an toàn vốn, phân loại, đánh giá doanh nghiệp, quản trị rủi ro, cập nhật và hoàn thiện hệ thống giám sát và cảnh báo sớm. Tiếp tục đẩy mạnh công tác quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật để răn đe, tăng tính tuân thủ của các doanh nghiệp.

PV: Xin cảm ơn ông!