Cơ hội mới từ thí điểm thị trường tài sản mã hóa

PV: Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP (Nghị quyết 05) về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa. Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa chính sách và thời điểm ban hành nghị quyết này?

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy: Nghị quyết 05 là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển từ nhận thức sang hành động trong việc xây dựng khung chính sách cho tài sản mã hóa tại Việt Nam. Về mặt ý nghĩa, đây là lần đầu tiên Chính phủ xác lập một cơ chế thí điểm có định hướng, cho phép thử nghiệm, giám sát và đánh giá hoạt động phát hành, giao dịch và quản lý tài sản mã hóa trong một môi trường được kiểm soát. Điều này giúp lấp dần khoảng trống pháp lý nhiều năm qua, đồng thời tạo hành lang để các doanh nghiệp công nghệ, tổ chức tài chính và nhà đầu tư tham gia một cách minh bạch, có trật tự hơn.

Về thời điểm, có thể nói rằng, Nghị quyết 05 được ban hành rất đúng lúc. Trong bối cảnh quốc tế, nhiều nền kinh tế lớn như Singapore, Hàn Quốc hay Nhật Bản đã tiến hành khung sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) hoặc thí điểm thị trường tài sản số. Nếu Việt Nam tiếp tục đứng ngoài, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội hình thành năng lực quản lý và đổi mới tài chính trong giai đoạn chuyển đổi số. Thời điểm này cũng phù hợp vì hệ sinh thái fintech trong nước đã trưởng thành hơn, nhận thức của xã hội về tài sản số đã cải thiện, và cơ quan quản lý có đủ dữ liệu thực tiễn để tiến hành thử nghiệm có mục tiêu, thay vì phản ứng bị động như trước đây.

PV: Thị trường tài sản mã hóa được kỳ vọng mở ra kênh huy động vốn mới và tăng tính minh bạch cho thị trường tài chính. Ông nhìn nhận lợi ích lớn nhất đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư Việt Nam là gì?

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy: Tôi cho rằng, lợi ích lớn nhất đối với doanh nghiệp Việt Nam là khả năng mở rộng kênh huy động vốn thông qua việc “token hóa” tài sản. Điều này giúp cải thiện thanh khoản, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và khuyến khích đổi mới tài chính trong khu vực tư nhân.

Đối với nhà đầu tư, lợi ích quan trọng là sự minh bạch và khả năng tiếp cận những loại tài sản trước đây khó tham gia. Việc phát hành và giao dịch qua nền tảng blockchain cho phép truy xuất nguồn gốc, công khai dữ liệu và giảm thiểu rủi ro thông tin bất đối xứng. Cùng với cơ chế công bố bản cáo bạch và giám sát theo quy định mới, thị trường này có thể nâng cao niềm tin của nhà đầu tư và hướng tới chuẩn mực quốc tế trong quản lý rủi ro và minh bạch hóa thông tin. Đồng thời, một thị trường tài mã hóa hợp pháp sẽ có những cơ chế bảo vệ nhà đầu tư trong trường hợp lừa đảo.

Đồ họa: Phương Anh

PV: Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam nên chuẩn bị như thế nào để tham gia vào thị trường tài sản mã hóa một cách an toàn, tuân thủ pháp luật, nhưng vẫn tận dụng được cơ hội?

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy: Để tham gia vào thị trường tài sản mã hóa, trước hết, doanh nghiệp cần nhận thức rằng đây không chỉ là cơ hội công nghệ, mà còn là một quá trình tuân thủ pháp lý nghiêm ngặt. Việc tham gia thị trường tài sản mã hóa đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống quản trị và kiểm soát nội bộ rõ ràng, đặc biệt về quản lý rủi ro, chống rửa tiền và bảo vệ dữ liệu. Mọi tài sản dự kiến token hóa phải được chuẩn hóa hồ sơ pháp lý, định giá minh bạch và có cơ chế liên kết pháp lý rõ giữa token và quyền sở hữu tài sản cơ sở.

Tiếp theo, doanh nghiệp cần đầu tư vào năng lực kỹ thuật và hợp tác với các đối tác công nghệ uy tín để đảm bảo an toàn hạ tầng, lưu ký tài sản số và bảo mật hợp đồng thông minh. Việc công bố bản cáo bạch minh bạch, chính xác và có thể kiểm chứng là điều kiện bắt buộc để xây dựng niềm tin với nhà đầu tư. Trong giai đoạn đầu, doanh nghiệp nên bắt đầu ở quy mô nhỏ, ưu tiên nhóm nhà đầu tư chuyên nghiệp, và đồng thời chủ động trao đổi với các cơ quan quản lý để được hướng dẫn cụ thể. Việc tham gia thí điểm nên được xem là cơ hội học hỏi, hoàn thiện quy trình và thiết lập tiêu chuẩn nội bộ cho hoạt động tài sản số trong tương lai.

PV: Từ góc độ chuyên gia, ông có kiến nghị nào với Chính phủ để việc thí điểm thực sự hiệu quả, tạo nền tảng xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh cho tài sản mã hóa sau năm 2028?

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy: Tôi cho rằng, để chương trình thí điểm thành công, Chính phủ cần xác định rõ đây không chỉ là giai đoạn thử nghiệm kỹ thuật, mà là quá trình học hỏi chính sách có hệ thống. Việc thiết lập các mốc đánh giá giữa kỳ, ví dụ sau 12 hoặc 24 tháng, sẽ giúp cơ quan quản lý kịp thời điều chỉnh quy định, công khai kết quả và chia sẻ bài học thực tiễn. Một yếu tố then chốt khác là bảo vệ nhà đầu tư, đặc biệt là nhóm cá nhân, thông qua cơ chế phân loại nhà đầu tư, giới hạn mức đầu tư và yêu cầu công bố rủi ro minh bạch.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần xây dựng quy trình cấp phép rõ ràng, có tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn thông tin cụ thể đối với các sàn giao dịch, tổ chức lưu ký và đơn vị phát hành. Tôi cũng đề xuất thiết lập cơ chế sandbox mở rộng để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và khởi nghiệp fintech, giúp họ tiếp cận hướng dẫn kỹ thuật, mẫu báo cáo và tiêu chuẩn kiểm toán hợp đồng thông minh.

Cuối cùng, Chính phủ nên bắt đầu chuẩn bị từ sớm cho giai đoạn sau năm 2028, bằng cách tổng kết kết quả thí điểm, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và tiến hành soạn thảo khung pháp luật toàn diện, đảm bảo Việt Nam vừa bảo vệ được lợi ích quốc gia, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính số.

PV: Xin cảm ơn ông!