Hướng tới mục tiêu "nông nghiệp xanh, phát thải thấp"

Ngày 22/10, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” (Đề án) và tham vấn cho dự thảo kế hoạch hành động triển khai đề án.

Kết nối thị trường cho sản phẩm trồng trọt giảm phát thải

Tại hội nghị, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025-2030, với tầm nhìn đến năm 2050.

Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020; 100% diện tích các loại cây trồng chủ lực áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo hướng giảm phát thải.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung phát biểu tại hội nghị.

Đặc biệt, Đề án giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC (đóng góp do quốc gia tự quyết định).

Về nhiệm vụ, Đề án tập trung vào 6 nhóm chính: chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp vùng sinh thái; áp dụng gói kỹ thuật phát thải thấp; xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị; nâng cao năng lực, nhận thức và kết nối thị trường cho sản phẩm “phát thải thấp”.

Theo đó, Đề án sẽ được thực hiện thông qua 7 nhóm giải pháp, bao gồm: tăng cường năng lực quản lý nhà nước, khoa học - công nghệ, chuyển giao kỹ thuật; tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị…

Đặc biệt, để thực hiện Đề án, ngành sẽ đào tạo tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng phát thải thấp.

Ông Lê Chí Thiện - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp nhận định, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chuẩn bị công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” là bước đi thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong thực hiện mục tiêu net zero vào năm 2050.

Hoàn thiện khung pháp lý để thu hút nguồn lực

Bàn giải pháp cụ thể nhằm bảo đảm Đề án được triển khai hiệu quả, TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy, đại diện Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam đề xuất Đề án nên lồng ghép các hoạt động với Chương trình Phát triển bền vững một triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long, từ đó tăng hiệu quả và tính liên kết trong tổ chức thực hiện.

Đối với kế hoạch xây dựng 15 mô hình sản xuất có khả năng tạo tín chỉ carbon, bà Thủy cho rằng cần xác định rõ quy mô, địa bàn và chỉ tiêu định lượng để bảo đảm tính khả thi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai thực tế. Bên cạnh đó, các mô hình thí điểm sản xuất giảm phát thải nên được thiết kế theo đặc thù vùng sinh thái Bắc - Trung - Nam, trong đó tập trung vào nhóm cây trồng chủ lực nhằm phát huy tối đa tiềm năng giảm phát thải và khả năng nhân rộng về sau.

Hướng tới mục tiêu "nông nghiệp xanh, phát thải thấp". Ảnh minh họa

Ông Vũ Ngọc Châu - cán bộ cao cấp quản lý dự án nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) chia sẻ, ADB đặc biệt quan tâm đến tín chỉ carbon, loại “hàng hóa mới” có thể được tạo ra từ việc giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp. ADB sẵn sàng tham gia mua tín chỉ carbon nếu Việt Nam hình thành được cơ chế giao dịch minh bạch, có tính khả thi và bền vững. Đây là hướng đi mà ADB xem như bước nối tiếp các khoản đầu tư vào hạ tầng và chuyển đổi xanh trong nông nghiệp khu vực Đông Nam Á.

Đại diện ADB cũng nhấn mạnh, để thu hút được các tổ chức tài chính quốc tế, Việt Nam cần sớm hoàn thiện cơ sở pháp lý cho thị trường carbon. Khi có khung pháp lý rõ ràng, các đối tác như ADB mới có thể tham gia sâu hơn, không chỉ trong trồng trọt mà cả trong lĩnh vực lâm nghiệp, nơi có tiềm năng lớn về hấp thụ carbon.

Từ thực tiễn hợp tác với ngành nông nghiệp vừa qua, ông Châu cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục cải thiện thời gian phê duyệt cơ chế tài chính, góp phần giúp ADB tham gia tích cực hơn vào Đề án.

Về nguồn lực, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có cuộc họp thảo luận với sự tham gia cơ quan nhà nước, đối tác quốc tế có những dự án đã được phê duyệt và sắp phê duyệt và đặc biệt là nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, hiệp hội cùng chung tay đóng góp bền vững.

"Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” không chỉ là một chương trình của Bộ, mà là một phong trào hành động quốc gia. Đây cũng là lời cam kết của nông nghiệp Việt Nam trước thế giới về trách nhiệm trước biến đổi khí hậu, về con đường phát triển xanh, bền vững"- Thứ trưởng Hoàng Trung nói.