Ngày 11/9, tại Hà Nội diễn ra hội thảo về các giải pháp sáng tạo nhằm giảm ô nhiễm nhựa đại dương tại Việt Nam và khu vực ASEAN, do Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam và Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội, phối hợp cùng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam tổ chức.
Gần 350 giải pháp đổi mới nhằm chống ô nhiễm nhựa từ dự án EPPIC
Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Đức Toàn - Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hiện nay, ô nhiễm rác thải nhựa đại dương là một trong những thách thức nghiêm trọng mang tính xuyên biên giới, là mối đe dọa to lớn đối với hệ sinh thái và môi trường ven biển cũng như đại dương và rõ ràng giải quyết vấn đề này không phải là trách nhiệm của một quốc gia, một tổ chức hay cộng đồng đơn lẻ.
 |
| Quang cảnh buổi hội thảo. |
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, Dự án Thách thức đổi mới sáng tạo chấm dứt ô nhiễm nhựa (EPPIC) được UNDP triển khai từ 2020 đến nay nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa đại dương tại khu vực ASEAN, trong đó có Việt Nam đã thu được nhiều kết quả tích cực.
Tổng kết Dự án EIPPIC, bà Francesca Nardini, Phó Trưởng đại diện, UNDP Việt Nam, nhấn mạnh một vài con số đáng chú ý từ dự án EPPIC.
Theo đó, sau 5 năm thực hiện dự án, đã có gần 350 giải pháp đổi mới nhằm chống ô nhiễm nhựa qua 3 giai đoạn. Trong số này, hơn 40 đội đã nhận được hỗ trợ thông qua các chương trình ươm tạo và 12 đội đã nhận được khoản tài trợ ươm tạo trị giá 18.000 USD/đội. Quan trọng hơn cả, những giải pháp này đã đóng góp đáng kể vào việc ngăn ngừa và xử lý gần 3.500 tấn nhựa vốn dĩ có thể đã đi vào môi trường.
| "EPPIC đã tiếp cận đa chiều, kết hợp đổi mới sáng tạo, xây dựng chính sách và hợp tác khu vực nhằm tăng cường phản ứng tại địa phương trước một trong những thách thức môi trường cấp bách nhất hiện nay. Những nỗ lực này cũng được củng cố thông qua Quan hệ Đối thoại Khu vực giữa Na Uy và ASEAN. EPPIC là minh chứng rõ ràng cho thấy hợp tác khu vực có thể dẫn đến đổi mới và tạo ra tác động thực sự, góp phần giảm rác thải nhựa và quản lý bền vững đại dương – ở cấp địa phương, khu vực và quốc tế” - ông Erlend Skutlaberg, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Na Uy tại Hà Nội chia sẻ. |
Từ ống hút cỏ GreenJoy tại Việt Nam, công nghệ tái chế không dung môi CIRAC tại Thái Lan, các trạm nạp lại Siklus tại Indonesia, đến nền tảng tái chế kỹ thuật số TrashCash tại Philippines – EPPIC đã chứng minh sức mạnh của đổi mới sáng tạo trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Tại Campuchia và Lào, các bạn trẻ cũng đã phát triển sản phẩm thân thiện môi trường, sáng kiến tái chế và thiết bị chạy bằng năng lượng mặt trời để giữ nhựa ngoài sông biển.
Ngoài việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Dự án EPPIC còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ xây dựng chính sách và thúc đẩy cách tiếp cận bao trùm trong quản lý rác thải nhựa. Một trọng tâm lớn là thúc đẩy Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) mang tính bao trùm, đảm bảo lợi ích cho khu vực lao động phi chính thức - những người giữ vai trò quan trọng trong chuỗi thu gom và tái chế.
Bên cạnh đó, dự án đã cung cấp hỗ trợ cần thiết cho Việt Nam trong quá trình chuẩn bị và tham gia đàm phán hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa, qua đó khẳng định vai trò lãnh đạo của Việt Nam trên trường quốc tế.
“Trong bối cảnh hiệp ước toàn cầu về nhựa sắp tới, chúng tôi tin tưởng rằng Việt Nam và các quốc gia ASEAN sẽ tiếp tục đi đầu trong những nỗ lực này, dựa trên nền tảng vững chắc mà EPPIC đã xây dựng” - bà Francesca Nardini nhấn mạnh.
Phát triển khuôn khổ cơ chế hợp tác tài chính đại dương
Chia sẻ về những nỗ lực của Việt Nam, ông Nguyễn Đức Toàn cho biết, dưới sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, nhiệm vụ về phòng, chống, giảm thiểu rác thải nhựa đại dương đã được nêu rõ tại Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam và Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030.
 |
| Sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa được giới thiệu tại sự kiện. |
Ông cũng khẳng định, trong thời gian tới, cần có sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế, đồng hành của doanh nghiệp và tham gia của cộng đồng địa phương để đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông, nâng cao nhận thức về phát triển bền vững biển, tạo đồng thuận chiến lược giữa các bên; tích hợp chính sách - công nghệ - truyền thông trong một khung quản trị thống nhất, tạo nên mô hình hợp tác đa phương hiệu quả.
Bên cạnh đó, với mục tiêu tăng cường hợp tác nhiều bên nhằm giải quyết ô nhiễm nhựa theo chuỗi giá trị, cần đẩy mạnh chuyển đổi hệ thống quản lý nhựa, thúc đẩy đầu tư vào giải pháp tuần hoàn và đổi mới sáng tạo theo đúng chủ trương, đường lối của Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đồng thời, nghiên cứu thiết lập và phát triển khuôn khổ cơ chế hợp tác tài chính đại dương, huy động nguồn lực từ các ngành kinh tế biển để tái đầu tư cho môi trường và cộng đồng ven biển, hướng tới mục tiêu quản lý đại dương bền vững.
| Tại sự kiện, Sách Đổi mới sáng tạo về nhựa đã được ra mắt, do UNDP phối hợp với Cục Biển và Hải đảo góp ý xây dựng và hoàn thiện. Ấn phẩm này, ngoài việc nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của đổi mới sáng tạo là một trong những động lực chính thúc đẩy triển khai hiệu quả chính sách về giảm thiểu rác thải nhựa đại dương, còn cung cấp thông tin hữu ích để thực hiện nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thuộc Chương trình truyền thông về biển và đại dương đến năm 2030. |
