Thúc đẩy ngành quỹ phát triển: Tạo sân chơi mở, minh bạch và công bằng

Thị trường tài chính vẫn phụ thuộc nhiều vào kênh tín dụng ngân hàng. Ảnh: Duy Dũng

Dư địa phát triển còn rất lớn

Cùng với sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán, ngành quản lý quỹ tại Việt Nam đã ghi nhận sự mở rộng nhanh chóng cả về số lượng quỹ lẫn quy mô tài sản quản lý. Tuy nhiên, theo ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), quy mô ngành này hiện tại vẫn còn khá thấp. “Tỷ lệ tài sản quản lý của ngành quản lý quỹ mới chiếm khoảng 6% GDP, tương đương gần 26 tỷ USD, trong khi thị trường tài chính vẫn chủ yếu dựa vào vốn ngân hàng” - ông Quỳnh nhận định.

Ông Quỳnh cho rằng, yếu tố tiên quyết để thúc đẩy ngành quỹ phát triển là đảm bảo một môi trường cạnh tranh công bằng, nơi các công ty quản lý quỹ có thể phát triển sản phẩm chất lượng, mang lại hiệu quả đầu tư hấp dẫn. Lợi nhuận và hiệu quả là yếu tố hấp dẫn nhà đầu tư, nhưng luôn phải song hành với mức độ rủi ro. Nhà đầu tư cần được tiếp cận thông tin minh bạch và đầy đủ để đưa ra quyết định đúng đắn.

Một rào cản lớn hiện nay là trình độ hiểu biết tài chính của nhà đầu tư cá nhân còn hạn chế. Điều này khiến việc phát triển quỹ đầu tư - vốn là sản phẩm đầu tư dài hạn và đòi hỏi niềm tin gặp không ít trở ngại. Bên cạnh đó, hiện tại, chỉ một số ít trong hơn 40 công ty quản lý quỹ tại Việt Nam thực sự có sản phẩm và hoạt động đầu tư hiệu quả.

Theo bà Nguyễn Thị Hằng Nga - Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF), tâm lý đám đông và thiếu chiến lược đầu tư rõ ràng khiến nhà đầu tư cá nhân thường hành xử ngược với nguyên tắc cơ bản “mua thấp, bán cao”. Khi thị trường giảm, họ e ngại giá sẽ tiếp tục giảm nên không mua; khi thị trường lên, họ lại kỳ vọng tăng tiếp nên không bán, hoặc thậm chí mua thêm ở mức giá cao, làm gia tăng rủi ro.

“Đây chính là lúc vai trò của các quỹ đầu tư chuyên nghiệp cần được phát huy. Với đội ngũ phân tích có kinh nghiệm, các quỹ không chạy theo biến động ngắn hạn mà tập trung đầu tư vào giá trị cốt lõi của doanh nghiệp. Quỹ đầu tư vào công ty, không phải vào cổ phiếu. Tiêu chí lựa chọn là đội ngũ lãnh đạo tốt, chiến lược bài bản, tăng trưởng bền vững và định giá hợp lý” - bà Nga chia sẻ.

Bà Nga cũng ví von kinh nghiệm của người quản lý quỹ như “rượu càng để lâu càng quý”, bởi họ đủ năng lực và kiên nhẫn đồng hành cùng doanh nghiệp qua nhiều chu kỳ kinh tế. Tuy vậy, bà cũng thừa nhận thực tế là số lượng quỹ tại Việt Nam hiện vẫn còn ít và mức độ phổ biến trong cộng đồng nhà đầu tư cá nhân còn hạn chế.

Nâng chất lượng quỹ và nhận thức nhà đầu tư

Bà Lê Thị Ngọc Ánh - Giám đốc vận hành Công ty InvestingPro chia sẻ, theo khảo sát có tới 85% nhà đầu tư ra quyết định dựa trên tin đồn và 90% nhà đầu tư bán ngay khi xuất hiện tin tiêu cực mà không đợi xác thực. Trong những bối cảnh thị trường hoảng loạn, các quỹ đầu tư với chiến lược đầu tư giá trị lại là điểm tựa vững chắc, giúp nhà đầu tư không chuyên bảo toàn và gia tăng tài sản trong dài hạn.

Ông Nguyễn Công Minh - Trưởng ban Quản lý các Công ty Quản lý quỹ và Quỹ đầu tư chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, ngành quỹ ở Việt Nam phát triển khoảng 10 năm gần đây, quan điểm khi xây dựng hệ thống luật pháp cho ngành quỹ là tuân thủ theo thông lệ quốc tế, từ mô hình có các cấp giám sát, đến thiết kế sản phẩm, giới hạn danh mục đầu tư. Tại thời điểm đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thiết kế theo nguyên tắc thận trọng, đảm bảo các thông lệ quốc tế.

Đến thời điểm này, ngành quỹ có 125 quỹ, tổng giá trị danh mục quản lý khoảng 765.000 tỷ đồng, giá trị tài sản khoảng 94.000 tỷ đồng. Những quỹ ETF, quỹ mở chiếm giá trị tài sản trong ngành quỹ khoảng hơn 80%, đây là những loại hình quỹ có tính chất linh hoạt trong đầu tư, đảm bảo an toàn, minh bạch thông tin.

"Chúng tôi đang xây dựng đề án tái cấu trúc nhà đầu tư, trong đó có nhiều nội dung đáng chú ý như xây dựng khuôn khổ pháp lý để tháo gỡ khó khăn cho việc hoạt động của các quỹ đầu tư về mặt danh mục đầu tư, giới hạn đầu tư. Tiếp đó là thiết kế loại hình quỹ mới, chỉ số đầu tư. Cùng với đó là nâng cao năng lực của các công ty quản lý quỹ, hiện có 43 công ty quản lý quỹ, nhưng các quỹ thực sự có hoạt động đầu tư, có vận hành danh mục đầu tư hiện quả thì không nhiều" - ông Minh cho biết.

Ông Nguyễn Công Minh cũng cho biết, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có trung tâm đào tạo chứng khoán, cấp chứng chỉ hành nghề. Tuy nhiên, việc đào tạo này không chỉ mình cơ quan quản lý mà phải có sự phối hợp đồng bộ từ cơ quản quản lý, tổ chức vận hành thị trường, thành viên thị trường.

“Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang xây dựng đề án đào tạo nhà đầu tư, định hình rõ chiến lược đào tạo để có sự xuyên suốt, dài hơi. Theo dõi 10 năm gần đây, tỷ suất sinh lời ngành quỹ khá ổn, trung bình khoảng 13%, kỳ vọng trong giai đoạn tới ngành quỹ sẽ có nhiều cơ hội phát triển” - ông Minh chia sẻ./.