80 năm xây dựng và trưởng thành: Ngành Tài chính luôn vững bước qua các giai đoạn lịch sử và có những bước đột phá mạnh mẽ, tăng cường tiềm lực tài chính quốc gia

Là người gắn bó với ngành Tài chính suốt mấy chục năm qua, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khẳng định: “80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Tài chính Việt Nam luôn vững bước qua các giai đoạn lịch sử của đất nước và đã có những bước đột phá mạnh mẽ để tăng nguồn lực tài chính quốc gia. Thành công ấy có được là từ thành quả lao động của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Tài chính đã vượt qua mọi khó khăn, thách thức để tận tâm, tận lực cống hiến với mong muốn đóng góp nhiều hơn nữa cho sự nghiệp xây dựng đất nước mạnh giàu”.

Bên cạnh đó, đồng chí Nguyễn Sinh Hùng cũng đặt ra những việc cần tiếp tục phát huy nhằm xây dựng ngành Tài chính Việt Nam ngày càng vững mạnh, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Báo Tài chính - Đầu tư: Kính thưa nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, trải qua 80 năm phát triển, ngành Tài chính Việt Nam đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh về mọi mặt, xứng đáng với trọng trách được Đảng và Nhà nước giao. Là người gắn bó với ngành Tài chính trong một thời gian dài, xin đồng chí có một vài đánh giá về chặng đường xây dựng và phát triển của ngành Tài chính qua các thời kỳ?

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng.

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: Ngành Tài chính Việt Nam được thành lập vào ngày 28/8/1945, cùng ngày thành lập Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đến ngày 31/12/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 78-SL thành lập Ủy ban Nghiên cứu Kế hoạch kiến thiết, đánh dấu và mở đầu cho chặng đường phát triển của nước Việt Nam mới. Ngày 28/8 hàng năm đã trở thành Ngày Truyền thống của ngành Tài chính Việt Nam.

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Tài chính đã thể hiện vai trò là huyết mạch của nền kinh tế, đảm bảo nhu cầu tài chính để thực hiện các nhiệm vụ chiến lược mà Đảng và Nhà nước đề ra, góp phần quan trọng vào thắng lợi trong đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, tái thiết cơ sở hạ tầng sau chiến tranh, từng bước xây dựng phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền của Tổ quốc.

Từ khi đất nước ta thực hiện công cuộc đổi mới, ngành Tài chính đã chủ động thực hiện tốt vai trò tham mưu, hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư, đề xuất nhiều chính sách cải cách lớn về thuế, ngân sách, thị trường tài chính, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế đa thành phần, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, góp phần đưa Việt Nam từ một nước nghèo, lạc hậu trở thành một quốc gia có nền kinh tế năng động, hội nhập quốc tế sâu rộng, là điểm sáng trong phát triển kinh tế khu vực và toàn cầu.

Những thành tựu to lớn đó là kết quả của tinh thần đoàn kết, nỗ lực không ngừng của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài chính, xứng đáng với niềm tin, sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Trong công cuộc đổi mới thể chế kinh tế, ngành Tài chính, Kế hoạch – Đầu tư đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ, thực hiện nhiều cơ chế chính sách mới trong huy động, phân bổ nguồn lực tài chính cho phát triển đất nước, thực hiện khoán 100, khoán 10 đến thực hiện Nghị quyết 16 về đổi mới cơ chế sản xuất của các cơ sở sản xuất ngoài quốc doanh…

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng trai tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì cho hệ thống Kho bạc Nhà nước (năm 2015). Ảnh tư liệu.

Thực hiện tốt vai trò “kiến thiết”, xây dựng các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội qua các thời kỳ; chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với tư duy đổi mới, đột phá trong xây dựng, cải cách thể chế kinh tế phù hợp với các giai đoạn phát triển của đất nước; đóng vai trò quan trọng trong điều phối nguồn lực quốc gia; luôn đổi mới và đi tiên phong cả về tư duy và hành động để tham mưu, đề xuất những chính sách, giải pháp điều hành kinh tế - xã hội kịp thời cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước…

Nhờ đó, đến nay nền kinh tế duy trì mức tăng trưởng cao, ổn định so với các nước khu vực và thế giới, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, an ninh tài chính quốc gia được giữ vững với mức bội chi, nợ công, nợ chính phủ trong ngưỡng an toàn và trong tầm kiểm soát. Thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường chứng khoán, đã phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế. Tái cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng đạt kết quả bước đầu. Lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục được quan tâm, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống của nhân dân tiếp tục được cải thiện. Tiềm lực quốc phòng được tăng cường; độc lập, chủ quyền, an ninh chính trị được giữ vững, đối ngoại tiếp tục mở rộng.

Trong suốt quá trình phát triển, ngành Tài chính đã xây dựng được một đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có phẩm chất tốt, năng lực, trình độ chuyên môn sâu, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Từ đó, tạo ra sự bứt phá trong việc ứng dụng khoa học, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ, nâng cao chất lượng phục vụ, khơi thông mọi nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Có thể nói, những đóng góp của ngành Tài chính cho sự phát triển của đất nước nói chung, kinh tế - xã hội nói riêng trong 80 năm qua là vô cùng to lớn. Đóng góp ấy càng lớn hơn nữa khi giờ đây, hai ngành Tài chính và Kế hoạch - Đầu tư đã về chung một nhà. Hai lĩnh vực quan trọng nhất về kinh tế, tài chính đã được hợp nhất. Đó là sự hợp nhất của bản lĩnh, trí tuệ, của tinh thần cải cách, đổi mới, sáng tạo theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để từ đó, nhân lên sức mạnh tổng hợp, cùng hành động vì sự thịnh vượng của dân tộc.

Bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức, ngành Tài chính cần tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong cải cách thể chế, chủ động đổi mới tư duy, sáng tạo chính sách và tận dụng tối đa thành tựu phát triển khoa học công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại vào quản lý tài chính ngân sách, đầu tư phát triển toàn diện nền kinh tế; Tập trung hoàn thiện hệ thống chính sách tài chính, tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn lực công, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân phát triển sản xuất, kinh doanh, chủ động nghiên cứu, tham mưu các giải pháp đột phá về huy động, phân bổ nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân để góp phần xây dựng nền tài chính quốc gia hiện đại, minh bạch, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Tôi tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, tinh thần đổi mới và quyết tâm cao, ngành Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược, đưa đất nước ta vững bước trên con đường phát triển thịnh vượng, hiện đại và hội nhập quốc tế.

Báo Tài chính - Đầu tư: Như đồng chí vừa cho biết, trên mỗi chặng đường lịch sử của đất nước, ngành Tài chính đều để lại những kết quả rất đáng ghi nhớ. Xin đồng chí cho biết một số dấu ấn quan trọng trong sự phát triển của ngành Tài chính thời gian qua?

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: Đất nước chúng ta đang ở một thời kỳ lịch sử mang ý nghĩa trọng đại, là thời điểm để chúng ta đặt những nền tảng quan trọng cho một kỷ nguyên phát triển giàu mạnh và thịnh vượng của dân tộc. Muốn phát triển nhanh và bền vững, chúng ta phải dám nghĩ lớn, hành động lớn, thực hiện những cải cách lớn với quyết tâm chính trị cao nhất và nỗ lực bền bỉ nhất. Nếu không đẩy mạnh cải cách, không tạo đột phá ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ lỡ mất cơ hội vàng và tụt lại trong cuộc đua toàn cầu.

Để làm được điều đó, sứ mệnh, vai trò của ngành Tài chính là vô cùng quan trọng. Ngành Tài chính cần tiếp tục đi đầu trong cải cách, đi đầu trong tham mưu xây dựng các quyết sách quan trọng trong huy động phân bổ, điều phối hiệu quả nguồn lực tài chính công, tài chính của các thành phần kinh tế cho mục tiêu phát triển đất nước.

Trong đó, ngành Tài chính cần ưu tiên việc đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, trên tinh thần đổi mới mạnh mẽ tư duy hành chính từ kiểm soát sang đồng hành, coi doanh nghiệp, người dân là đối tượng “phục vụ” thay vì đối tượng “quản lý”, đảm bảo nguyên tắc “nói đi đôi với làm”, thống nhất, đồng bộ, công bằng, minh bạch theo cơ chế thị trường, không phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp FDI trong huy động, phân bổ và sử dụng các nguồn lực vốn, đất đai, tài nguyên, tài sản, công nghệ, nhân lực, dữ liệu và các nguồn lực tài nguyên khác.

Bên cạnh đó, ngành Tài chính cần có giải pháp tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI; hỗ trợ thực chất, hiệu quả doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh, hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp vừa và lớn, các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu

Báo Tài chính - Đầu tư: Trong bối cảnh Đất nước ta đang bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Để thực hiện được những mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội mà Đảng, Chính phủ đã đề ra, xin đồng chí cho biết, ngành Tài chính cần thực hiện những giải pháp gì?

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: Bối cảnh mới đặt ra những đòi hỏi cao, cấp thiết đối với ngành Tài chính. Nền kinh tế của nước ta có bứt phá, vươn lên mạnh mẽ được hay không có vai trò hết sức quan trọng của Bộ Tài chính. Tôi gợi mở những vấn đề để các đồng chí quan tâm thực hiện.

Thứ nhất, sau khi hợp nhất, Bộ Tài chính trở thành “trung tâm hoạch định chiến lược”, không chỉ quản lý ngân sách, mà còn kiến tạo các chính sách tài chính, đầu tư phát triển, hỗ trợ khu vực tư nhân thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Vì thế, cần tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính, quyết liệt tháo gỡ, khắc phục, tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn; nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật với quan điểm thể chế là đột phá của đột phá; thể chế là nguồn lực, động lực phát triển trên cơ sở đổi mới tư duy và phương thức quản lý, tạo ra sức sản xuất mới, lực lượng sản xuất mới, chất lượng mới.

Điều chỉnh không gian kinh tế, mở rộng không gian phát triển, tăng cường phân cấp, phân quyền, phân bổ và kết hợp các nguồn lực kinh tế; xác lập mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thứ hai, Tài chính là lực lượng tiên phong trong việc hiện thực hóa “bộ tứ chiến lược” (Nghị quyết 57, 59, 66, 68). Đây là sự lựa chọn chiến lược đúng đắn, cấp thiết, mang tầm nhìn dài hạn, nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường vào giữa thế kỷ XXI.

Bộ Tài chính cần tạo ra những bước đột phá trong việc khơi dậy, huy động, sử dụng hiệu quả tiềm năng của kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, từ cải cách thuế, hải quan đến các chính sách đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, góp phần đưa Việt Nam tiến tới mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025 và tăng trưởng 2 con số trong những năm tới, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước tiến lên trong kỷ nguyên mới, hiện thực hóa Nghị quyết của Đảng, xây dựng đất nước Việt Nam phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Thứ ba, tiếp tục đổi mới nâng cao hiệu quả quản lý doanh nghiệp, các tổ chức tài chính nhà nước để các tập đoàn, tổng công ty phát huy mạnh mẽ, huy động và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn để thúc đẩy phát triển kinh tế. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đổi mới sáng tạo, tư duy cách làm mới để phát triển; phải tháo gỡ các vướng mắc; thiết kế một hệ thống thể chế, pháp luật trên cơ sở coi trọng sự sáng tạo, quyền tự quyết, tự chịu trách nhiệm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước phát triển. Đây chính là mục tiêu mới, quyết tâm mới, hướng tới thành tựu mới của Bộ Tài chính trong thời gian tới.

Thứ tư, chủ động bám sát và đánh giá tình hình kinh tế trong nước, thế giới; chủ động phân tích, nhận định những tác động từ những chính sách tài khóa tiền tệ mà các nước thực hiện đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong nước để nhận diện đúng những rủi ro, kịp thời báo cáo Chính phủ có kịch bản, giải pháp chủ động trong điều hành các chính sách huy động nguồn lực, đầu tư phát triển kinh tế, thu chi ngân sách nhà nước năm 2025 và các năm tiếp theo.

Thứ năm, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính - ngân sách nhà nước; quản lý chặt chẽ thu ngân sách nhà nước, xây dựng nền tài chính quốc gia lành mạnh, hiệu quả. Điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; triệt để tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, các nhiệm vụ chi chưa thực sự cấp bách; quyết liệt, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; tăng thu, tiết kiệm chi để tập trung cho đầu tư cho một số dự án lớn mang tính lan tỏa, chuyển đổi trạng thái, xoay chuyển tình thế. Kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, giữ bội chi và nợ công trong giới hạn an toàn, hợp lý để huy động nguồn lực cho phát triển.

Thứ sáu, phát triển mạnh mẽ thị trường tài chính, thị trường vốn để huy động nguồn lực cho nền kinh tế; phấn đấu nâng hạng thị trường chứng khoán để tăng cường thu hút vốn đầu tư qua thị trường chứng khoán. Tập trung xây dựng các chính sách đột phá, chính sách đặc thù phù hợp huy động nguồn lực tài chính nước ngoài, phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, đồng thời đẩy mạnh thu hút FDI chất lượng cao; nhất là trong các lĩnh vực mới nổi, quan trọng, động lực mới cho tăng năng suất lao động như công nghệ thông tin, viễn thông, chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo… Khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam đầu tư, kinh doanh có hiệu quả ở nước ngoài, xây dựng các thương hiệu quốc gia mang tầm quốc tế.

Báo Tài chính - Đầu tư: Trong không khí toàn ngành Tài chính đang thi đua sôi nổi phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, hướng tới kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Tài chính, là người gắn bó với ngành Tài chính suốt mấy chục năm qua, Nguyên Chủ tịch có thông điệp gì gửi tới cán bộ, công chức, người lao động ngành Tài chính?

Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: Nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Tài chính, tôi mong rằng, toàn ngành Tài chính sẽ tiếp tục phát huy truyền thống, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn và thách thức; đoàn kết, nhất trí, đổi mới mạnh mẽ hơn, năng động và sáng tạo hơn, đồng thời luôn giữ vững kỷ cương, kỷ luật, phấn đấu hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ, xứng đáng với niềm tin và trách nhiệm của Ngành được Đảng và Nhà nước và nhân dân giao phó.

Chúc toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn ngành Tài chính dồi dào sức khoẻ, hạnh phúc, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực thúc đẩy đất nước ngày càng phát triển giàu mạnh, nhân dân ngày càng ấm no , hạnh phúc.

Báo Tài chính - Đầu tư: Xin trân trọng cảm ơn Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng!