Đây là đánh giá về triển vọng ngành bảo hiểm trong năm nay của ông Đỗ Long Khánh - chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN.

*PV: Thưa ông, ông đánh giá thế nào thị trường bảo hiểm và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành bảo hiểm trong năm 2021 và quý đầu năm 2022?

Ông Đỗ Long Khánh: Giống như tất cả các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, ngành bảo hiểm trong năm 2021 cũng đối mặt với những khó khăn trong việc khai thác các hợp đồng mới do ảnh hưởng của đại dịch khiến nhu cầu sụt giảm mạnh.

Ảnh hưởng nặng nề nhất có thể kể đến nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới, với doanh thu phí chỉ đạt 16.169 tỷ đồng (-6,3% so với cùng kỳ (yoy)) - đây là năm đầu tiên ghi nhận tăng trưởng âm trong 10 năm qua, với mức tăng trưởng trung bình trên 10%/năm. Trong khi đó, bảo hiểm sức khỏe tuy vẫn giữ được mức tăng trưởng dương, đạt 18.021 tỷ đồng (+2,7% yoy), nhưng vẫn là mức rất thấp nếu so sánh với tốc độ tăng trưởng bình quân 10 năm qua luôn đạt trên 15%/năm.

Trong bối cảnh đó, các nghiệp vụ bán buôn đóng vai trò là động lực tăng trưởng chính khi vẫn giữ được mức tăng trưởng tương đối tốt so với những giai đoạn trước, một phần xuất phát từ giá hàng hóa và cước phí vận chuyển tăng, dẫn đến số tiền bảo hiểm làm căn cứ để tính doanh thu phí bảo hiểm gia tăng.

Cổ phiếu bảo hiểm: Cơ hội cho những doanh nghiệp có giá trị cơ bản tốt
Cổ phiếu bảo hiểm: Cơ hội cho những doanh nghiệp có giá trị cơ bản tốt và có “câu chuyện”

Số liệu ước tính của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho thấy, tính đến hết quý I/2022, doanh thu phí toàn thị trường bảo hiểm tăng 13% so với cùng kỳ năm trước, trong đó: doanh thu phí bảo hiểm lĩnh vực nhân thọ tăng 15%, lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ tăng 9%, hai mảng nghiệp vụ lớn là bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm sức khỏe đều cho thấy sự hồi phục rất tốt.

Những con số này đã cho thấy, vượt qua thách thức của đại dịch Covid-19, thị trường bảo hiểm Việt Nam còn nhiều dư địa phát triển thị trường một cách ổn định, bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

*PV: Một số ý kiến cho rằng, ngành bảo hiểm sẽ hồi phục tốt trong năm 2022. Theo ông năm nay, thị trường bảo hiểm sẽ được hỗ trợ bởi những yếu tố gì?

Cổ phiếu bảo hiểm: Cơ hội cho những doanh nghiệp có giá trị cơ bản tốt
Ông Đỗ Long Khánh.

Trong năm 2022, ngành bảo hiểm sẽ hưởng lợi từ hồi phục kinh tế, đồng thời lãi suất gia tăng giúp cải thiện lợi nhuận tài chính, nhưng chi phí bồi thường tăng cao sẽ khiến tốc độ tăng trưởng lợi nhuận không được duy trì ở mức tốt như trong năm 2021.

Ông Đỗ Long Khánh: Trong ngắn hạn, việc giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước từ ngày 1/12/2021 đến 31/5/2022 sẽ là động lực giúp doanh thu phí bảo hiểm xe cơ giới tăng trưởng tốt trong 2 quý đầu năm để hưởng lợi từ chính sách.

Trung hạn, bảo hiểm là ngành có tương quan nhất định đối với tăng trưởng kinh tế, do đó chịu ảnh hưởng bởi tốc độ tăng trưởng chung của thị trường. Theo định hướng của Chính phủ trong kỳ họp Quốc hội khóa XV, mức tăng trưởng GDP mục tiêu cho năm 2022 là 6 - 6,5%.

Chúng tôi cho rằng, đây là mức hoàn toàn có thể đạt được nhờ: đà hồi phục chung của các nền kinh tế trên thế giới; chuỗi cung ứng lưu thông ổn định trở lại, sản xuất hàng hóa phục hồi; đẩy mạnh các dự án đầu tư công; hồi phục nhu cầu tiêu dùng trong nước; mức nền thấp trong năm 2021.

Những yếu tố này sẽ góp phần giúp gia tăng nhu cầu cho các sản phẩm bảo hiểm bán buôn như bảo hiểm tài sản cho các dự án đầu tư công, bảo hiểm hàng hóa cho các hoạt động xuất nhập khẩu, và bảo hiểm cháy nổ cho các dự án xây dựng.

Ngoài động lực chính đến từ nhu cầu phục hồi, tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm còn đến từ việc các doanh nghiệp bảo hiểm đang đẩy mạnh đa dạng hóa các kênh bán hàng, nâng dần tỷ trọng doanh thu đến từ kênh bancassurance và kênh bảo hiểm số. Việc hợp tác với các công ty thương mại điện tử (Shopee, Tiki, Lazada), Fintechs (Grab, Momo) và Insurtechs đã dần trở nên phổ biến hơn trong năm 2021 do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Bên cạnh đó, việc phát triển kênh bán hàng online cũng đã có được căn cứ pháp lý rõ ràng hơn khi chứng nhận bảo hiểm điện tử đã được hợp pháp hoá: đối với bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới (có hiệu lực từ ngày 1/3/2021 theo Nghị định 03) và bảo hiểm cháy nổ bắt buộc (có hiệu lực từ ngày 23/12/2021 theo Nghị định 97). Các yếu tố này mặc dù chưa tác động đáng kể đến doanh thu và lợi nhuận bảo hiểm trong 2021, do nhu cầu chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch nhưng có thể mở đường cho sự hồi phục mạnh mẽ hậu Covid.

Ngoài ra, lãi suất có xu hướng tăng dần trong năm 2022 sẽ hỗ trợ doanh thu tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm, khi tiền gửi của các doanh nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng danh mục đầu tư. Tuy vậy, với mức tăng vào khoảng 50 - 100 điểm cơ bản, chúng tôi cho rằng, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ sẽ được hưởng lợi nhiều hơn.

Cổ phiếu bảo hiểm: Cơ hội cho những doanh nghiệp có giá trị cơ bản tốt
Cơ hội tích cực trong dài hạn đối với các doanh nghiệp bảo hiểm khi Dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi được thông qua. Ảnh: Duy Dũng.

*PV: Triển vọng kinh tế vĩ mô là tích cực, nhưng có một số lưu ý có thể ảnh hưởng tới lợi nhuận năm 2022 của các doanh nghiệp bảo hiểm, đó là chi phí bồi thường sẽ tăng trở lại và hiệu quả đầu tư đột biến sẽ giảm đáng kể so với 2021. Ông đánh giá như thế nào về các yếu tố này?

Ông Đỗ Long Khánh: Năm 2021 là một năm tương đối thuận lợi cho nhiểu doanh nghiệp bảo hiểm khi sự bùng phát của dịch bệnh đem lại lợi ích cho họ về mặt chi phí. Các yêu cầu giãn cách kéo dài từ cuối quý II/2021 khiến hoạt động kinh tế, sản xuất định trệ, người dân ra đường ít hơn giúp giảm thiểu các yêu cầu bồi thường do tai nạn và khám chữa bệnh. Các doanh nghiệp cũng hoạt động cầm chừng khiến số vụ tai nạn lao động hoặc thiệt hại tài sản nhờ đó cũng giảm hẳn. Đây là những lý do giúp tỷ lệ bồi thường của toàn ngành đã giảm từ 37% trong năm 2020 xuống còn 33,4% tính đến hết năm 2021 - mức thấp nhất trong 10 năm trở lại đây. Điều này đã giúp các doanh nghiệp giữ lại được đáng kể doanh thu trong bối cảnh hoạt động khai thác khó khăn. Nhờ đó, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm của các doanh nghiệp ghi nhận mức tăng trưởng đạt trung bình 62,8% - mức tăng trưởng kỷ lục trong nhiều năm qua.

Tuy vậy, chúng tôi tin rằng, xu hướng này sẽ bắt đầu tăng trở lại từ tháng 3/2022 khi các hoạt động kinh tế phần nào đã ổn định trở lại trong những tháng đầu năm 2022, các nhà máy tại các trung tâm công nghiệp lớn như Bắc Ninh, Hải Phòng, Bình Dương cũng đã hoạt động trở lại từ 90 - 95% công suất. Điều này sẽ khiến lợi nhuận sau thuế của nhiều doanh nghiệp có thể sẽ ghi nhận mức tăng trưởng âm so với cùng kỳ, đặc biệt là những doanh nghiệp có tỷ trọng lớn doanh thu đến từ kênh bán hàng truyền thống.

*PV: Còn về diễn biến cổ phiếu ngành bảo hiểm, ông đánh giá thế nào về cơ hội đầu tư vào nhóm này trong năm nay? Những cổ phiếu có các yếu tố thế nào thì nên ưu tiên, thưa ông?

Ông Đỗ Long Khánh: Nếu chính thức được thông qua, Luật Kinh doanh bảo hiểm sửa đổi sẽ đem lại những yếu tố tích cực, nhưng phải đến năm 2023 mới bắt đầu được triển khai, do đó chưa tác động nhiều đến định giá doanh nghiệp. Theo quan điểm của chúng tôi, thông tin xác nhận tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong năm 2021 là yếu tố chính, có tác động lớn hơn đến định giá của cổ phiếu bảo hiểm so với thông tin về tăng trưởng lợi nhuận và thậm chí đã phản ánh cho nhiều năm tới. Trong quá khứ, những thương vụ thoái vốn khỏi các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ thường được trả mức P/B (giá/giá trị sổ sách) vào khoảng 2,3 - 2,5 lần. Đây là nguyên nhân khiến các doanh nghiệp có câu chuyện thoái vốn như PTI, MIG, BMI có mức định giá cao trong một số thời điểm.

Trong năm 2022, ngành bảo hiểm sẽ hưởng lợi từ hồi phục kinh tế, đồng thời lãi suất gia tăng giúp cải thiện lợi nhuận tài chính, nhưng chi phí bồi thường tăng cao sẽ khiến tốc độ tăng trưởng lợi nhuận không được duy trì ở mức tốt như trong năm 2021. Do vậy, nhà đầu tư nên ưu tiên những cổ phiếu có nền tảng cơ bản và tài sản tốt, lợi thế cạnh tranh bền vững, có sự thay đổi tích cực về hoạt động kinh doanh, đồng thời có mức định giá phù hợp. Ngoài ra, nhà đầu tư có thể tiếp tục xem xét những cổ phiếu có câu chuyện thoái vốn trong năm nay.

*PV: Xin cảm ơn ông!