Biểu thuế được rút gọn và nới rộng khoảng cách

Bộ Tài chính cho biết, dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đã được Chính phủ trình Quốc hội tại Tờ trình số 844/TTr-CP ngày 29/9/2025 và Tờ trình số 985/TTr-CP ngày 24/10/2025. Trên cơ sở ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, ý kiến của các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ và tại hội trường (Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV), Bộ Tài chính đã tổ chức nghiên cứu kỹ lưỡng và dự kiến báo cáo Chính phủ phương án hoàn thiện dự án Luật với nhiều nội dung nổi bật.

Một trong những nội dung đáng chú ý là việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Ngày 17/10/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Cụ thể, nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Đa số người nộp thuế đều được giảm nghĩa vụ thuế
Nguồn: Chính phủ. Đồ họa: Phương Anh

Theo phân tích của Bộ Tài chính, với mức giảm trừ mới này, cá nhân có thu nhập đến 17 triệu đồng/tháng nếu không có người phụ thuộc sẽ chưa phải nộp thuế. Trường hợp có một người phụ thuộc, mức thu nhập chưa phải nộp thuế là 24 triệu đồng/tháng và có 2 người phụ thuộc là 31 triệu đồng/tháng. Việc điều chỉnh được đánh giá phù hợp hơn với thực tế đời sống, giúp người dân có dư địa tài chính tốt hơn trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng.

Cùng với nội dung trên, biểu thuế lũy tiến từng phần cũng được Chính phủ đề xuất điều chỉnh mạnh mẽ theo hướng đơn giản hóa và mở rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc. Biểu thuế hiện hành đang áp dụng 7 bậc thuế với thuế suất từ 5% đến 35% và khoảng cách thu nhập giữa các bậc dao động từ 5 đến 28 triệu đồng.

Biến động giá cả thị trường ngày càng phức tạp và khó đoán định. Do đó, việc phân quyền từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Chính phủ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tình hình thực tiễn là hợp lý, giúp phản ứng chính sách linh hoạt, chủ động, kịp thời hơn.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP. Hồ Chí Minh)

Tại dự thảo Luật, Chính phủ đề xuất rút gọn còn 5 bậc thuế. Trong đó, bậc 1 áp dụng thu nhập đến 10 triệu đồng/tháng với thuế suất 5%; bậc 2 từ trên 10 đến 30 triệu đồng/tháng với thuế suất 15%; bậc 3 từ trên 30 đến 60 triệu đồng/tháng với thuế suất 25%; bậc 4 từ trên 60 đến 100 triệu đồng/tháng với thuế suất 30% và bậc 5 áp dụng cho thu nhập trên 100 triệu đồng/tháng với thuế suất 35%.

Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, việc thu gọn số bậc và nới rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc được kỳ vọng tạo sự minh bạch, dễ hiểu và giảm áp lực tính toán cho người nộp thuế.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận, Bộ Tài chính đang nghiên cứu khả năng điều chỉnh giảm các mức thuế suất ở bậc 2 và bậc 3 từ 15% và 25% xuống còn 10% và 20%. Theo đánh giá sơ bộ, với biểu thuế mới được đề xuất, tất cả người nộp thuế đều được giảm nghĩa vụ thuế so với biểu thuế hiện hành.

Phương án điều chỉnh này cũng khắc phục được tình trạng tăng thuế đột ngột tại một số bậc theo dự thảo trước đây, góp phần bảo đảm tính hợp lý, công bằng và phù hợp với mục tiêu cải cách hệ thống thuế trong giai đoạn mới.

Mở rộng nguồn lực cho người dân

Nhiều chuyên gia kinh tế đánh giá, các nội dung điều chỉnh trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) lần này thể hiện bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa chính sách thuế, đồng thời đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tiễn của nền kinh tế. Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh được nhận định là phù hợp với xu hướng tăng chi phí sinh hoạt, góp phần cải thiện thu nhập thực và giảm áp lực tài chính cho người lao động. Đây là động thái kịp thời trong bối cảnh thu nhập bình quân tăng chậm hơn mức tăng giá của một số nhóm hàng thiết yếu, khiến khả năng tích lũy của người dân bị thu hẹp trong những năm gần đây.

Đối với cải cách biểu thuế lũy tiến từng phần, theo các chuyên gia, việc rút gọn số bậc và mở rộng khoảng cách thu nhập là hướng tiếp cận hợp lý nhằm bảo đảm tính minh bạch, giảm sự phức tạp trong áp dụng. Đề xuất giảm thuế suất ở một số bậc không chỉ giúp giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp, mà còn tạo động lực khuyến khích lao động có trình độ, kỹ năng nâng cao năng suất, qua đó đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế.

Những điều chỉnh này cũng được đánh giá là phù hợp với xu hướng quốc tế về cải thiện môi trường thuế nhằm hỗ trợ tầng lớp thu nhập trung bình - nhóm có vai trò quan trọng trong tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Về tổng thể, phương án điều chỉnh được Bộ Tài chính nghiên cứu và đề xuất lần này là bước hoàn thiện chính sách thuế theo hướng công bằng, đồng bộ và có tính dự báo cao. Nếu được thông qua, dự án Luật sẽ góp phần mở rộng nguồn lực cho người dân, tạo nền tảng thuận lợi cho phục hồi và phát triển kinh tế trong giai đoạn tới.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung một số quy định về miễn thuế, giảm thuế thu nhập cá nhân để thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước tại các Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 71-NQ/TW, Nghị quyết số 72-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và một số luật được ban hành gần đây.

Đồng thời, sửa đổi, hoàn thiện quy định đối với một số khoản thu nhập được miễn thuế, như thu nhập do quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung, quỹ hưu trí tự nguyện chi trả, tiền lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ, tiền lương trả cho những ngày không nghỉ phép, trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm do doanh nghiệp chi trả, lãi trái phiếu chính quyền địa phương…

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định người nộp thuế được trừ một số khoản chi trong năm ở mức độ phù hợp, như các khoản chi phí về y tế, giáo dục trước khi tính thuế và giao Chính phủ quy định chi tiết để đảm bảo linh hoạt, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, đề xuất giao Chính phủ quyền điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là bước đi cần thiết nhằm bảo đảm chính sách thuế thu nhập cá nhân linh hoạt, kịp thời, sát thực tiễn hơn. Quốc hội sẽ tăng cường công tác giám sát về vấn đề này để tránh trường hợp giá cả biến động, nhưng mức khấu trừ chưa được điều chỉnh.

Xem xét lại ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh

Trên cơ sở lắng nghe ý kiến thẩm tra, ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứu phương pháp tính thuế đối với hộ, cá nhân có doanh thu từ 3 tỷ đồng trở xuống.

Cụ thể, Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ phương án thu thuế trên thu nhập (doanh thu - chi phí) đối với tất cả cá nhân có doanh thu trên ngưỡng không chịu thuế. Theo đó, dự kiến bổ sung quy định: Cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên ngưỡng không chịu thuế đến 3 tỷ đồng thì nộp thuế với thuế suất tương ứng với thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng.

Trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 3 tỷ đồng, nếu không xác định được chi phí, thì tiếp tục thực hiện nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như hiện hành (với các mức thuế suất 0,5%, 1%, 2% tùy theo ngành nghề) và các hộ, cá nhân này sẽ được trừ theo ngưỡng không chịu thuế trước khi tính thuế, không tính thuế từ đồng doanh thu đầu tiên như quy định hiện hành.

Đề xuất này được đánh giá là đã tiếp thu nhiều ý kiến của các đại biểu Quốc hội và ý kiến tích cực của các chuyên gia, hộ kinh doanh.