Động lực bứt phá từ công nghệ cao và dòng vốn FDI dịch chuyển

Tại phiên đối thoại trong khuôn khổ “Tọa đàm kết nối đầu tư phía Nam 2025” do Bộ Tài chính tổ chức ngày 28/11, các nhà đầu tư cùng lãnh đạo địa phương đã nêu rõ những cơ hội lớn có thể đưa khu vực này trở thành một trong những cực tăng trưởng năng động nhất của Việt Nam.

Ông Gan Yee Chun - Tổng Giám đốc Coherent Vietnam nhận định, những năm gần đây, Việt Nam thể hiện rõ quyết tâm nâng tầm giá trị bằng loạt chương trình thúc đẩy công nghệ: chuyển đổi số, trung tâm đổi mới sáng tạo, cùng sự quan tâm mạnh mẽ dành cho ngành bán dẫn và quang tử. Điều này phản ánh cam kết của Chính phủ trong hành trình tiến vào nhóm quốc gia có năng lực công nghệ cao.

Khu vực phía Nam vào giai đoạn chiến lược đón dòng vốn FDI giá trị cao
Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh sẽ là “bước ngoặt chiến lược” để thu hút vốn FDI. Ảnh tư liệu

Để hút thêm vốn vào công nghệ cao, Việt Nam cần tiếp tục mở rộng ưu đãi cho R&D, hoàn thiện khung quản trị dữ liệu hài hòa giữa bảo mật và kết nối quốc tế, đồng thời tăng cường chính sách hỗ trợ chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chuyên sâu trong lĩnh vực deep-tech, bán dẫn.

Ông Gan Yee Chun cũng ghi nhận sự trưởng thành nhanh của khu vực tư nhân, đặc biệt tại các tỉnh phía Nam, nơi cải cách hành chính được đẩy mạnh, điều kiện đầu tư được rút ngắn và nhiều ưu đãi về thuế dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sửa đổi và Nghị quyết 68-NQ/TW đã tạo động lực quan trọng giúp doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Ngoài ra, hệ sinh thái đào tạo, hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp quốc tế, cùng vai trò điều phối của NIC, tiếp tục nâng tầm năng lực cho doanh nghiệp Việt Nam. Coherent cũng khẳng định cam kết đồng hành dài hạn thông qua các dự án tại VSIP TP. Hồ Chí Minh, Nhơn Trạch (Đồng Nai) và kế hoạch phát triển trung tâm hợp tác về silicon carbide, quang học tiên tiến và vật liệu kỹ thuật” - ông Gan Yee Chun nói.

Cần sớm xác định lĩnh vực ưu tiên và mở rộng địa bàn thu hút FDI

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính cho rằng, trong năm 2025, việc tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn cũng như xác định rõ định hướng thu hút đầu tư nước ngoài là nhiệm vụ trọng tâm. Theo ông, cần làm rõ các lĩnh vực ưu tiên, thị trường mục tiêu và trên cơ sở đó chuyển thông tin cho Trung tâm Xúc tiến đầu tư phía Nam để tổng hợp và xây dựng kế hoạch hành động.

Ông cũng đề xuất các sở, ngành cử đầu mối phối hợp, hình thành một nhóm liên kết nhằm tăng cường hỗ trợ cho quá trình xây dựng và triển khai các chương trình xúc tiến đầu tư. Bên cạnh đó, ông mong muốn nhận được sự đồng hành của các hiệp hội, ngân hàng, nhà đầu tư hạ tầng và các doanh nghiệp lớn, không chỉ trong việc tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư, mà còn trong việc tham vấn, đề xuất thêm những lĩnh vực và địa bàn tiềm năng cần được khai phá trong chiến lược thu hút FDI giai đoạn mới.

Củng cố góc nhìn này, ông Steven Ho - Phó Giám đốc Cấp cao Cathay United Bank, cho biết Việt Nam hiện là một trong các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ASEAN, với mức tăng GDP trung bình 6,1% và dự kiến đạt quy mô 1.100 tỷ USD trong thập kỷ tới.

Trong 5 năm qua, vốn FDI đăng ký mới tăng trưởng CAGR gần 10%, đạt khoảng 20 tỷ USD năm 2024. Ba quốc gia dẫn đầu là Singapore, Hàn Quốc và Trung Quốc. Đáng chú ý, tỷ trọng FDI vào công nghiệp chế biến, chế tạo tăng thêm 20%, bất động sản tăng 12% cho thấy xu hướng dịch chuyển sang các ngành có giá trị cao.

Đáng chú ý, vốn FDI chảy vào phía Nam tăng trưởng mạnh nhất, đặc biệt là khu vực xung quanh TP. Hồ Chí Minh, giúp khu vực này tiếp tục giữ vai trò trung tâm kinh tế quan trọng của Việt Nam và Đông Nam Á.

Ông Steven Ho đánh giá kế hoạch xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC) theo Nghị quyết 222/2025/QH15 sẽ là “bước ngoặt chiến lược”, chuyển TP. Hồ Chí Minh từ “công xưởng sản xuất” thành “cửa ngõ vốn của ASEAN”. Từ năm 2026, doanh nghiệp có thể đăng ký tham gia IFC với nhiều cơ chế vượt trội: cho phép holding 100% vốn nước ngoài, ưu đãi thuế, khung pháp lý linh hoạt và chính sách thị thực thân thiện.

Các địa phương phía Nam đẩy mạnh cải cách

Ở cấp địa phương, nhiều tỉnh, thành phố phía Nam đang bước vào giai đoạn chiến lược để đón dòng vốn FDI giá trị cao.

Ông Trần Văn Tươi - Phó Giám đốc Sở Tài chính Tây Ninh cho biết, tỉnh đang kêu gọi đầu tư vào các ngành công nghệ cao, bao gồm bán dẫn và công nghiệp chính xác. Tây Ninh đang triển khai khu công nghiệp xanh với mục tiêu “zero carbon”, hướng tới đón các ngành tiên tiến của châu Á và thế giới.

Để thúc đẩy FDI, tỉnh đặt ra 6 nhiệm vụ trọng tâm: thống nhất nhận thức về vai trò đầu tư; ưu tiên hạ tầng đồng bộ, kết nối với TP. Hồ Chí Minh qua Vành đai 3 - 4 và hoàn thiện logistics; thu hút đầu tư có chọn lọc, loại bỏ dự án công nghệ lạc hậu; cải cách hành chính minh bạch; nâng chất lượng quy hoạch và phát triển quỹ đất sạch; đào tạo nhân lực theo nhu cầu thị trường.

Bên cạnh đó, Tây Ninh xem liên kết vùng là giải pháp chiến lược, phối hợp với TP. Hồ Chí Minh, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long để hình thành không gian phát triển thống nhất, hiện đại, bền vững.

Theo bà Phan Thị Kim Oanh - Phó Giám đốc Sở Tài chính Đồng Nai, tỉnh đang trình Thủ tướng đề án Khu Thương mại tự do (FTZ). FTZ khi vận hành sẽ tạo lực hút mạnh mẽ cho dòng vốn và nguồn lực đầu tư.

Đồng Nai tập trung vào bốn nhóm giải pháp: thu hút nhà đầu tư chiến lược; kiến nghị tăng vốn ngân sách trung ương để đầu tư kết nối FTZ với sân bay Long Thành, cảng Cái Mép - Hạ và Phước An; đẩy mạnh cải cách hành chính theo cơ chế một cửa; và mở rộng xúc tiến - đối thoại với nhà đầu tư.

Đặc biệt, Đồng Nai đang triển khai loạt dự án giao thông lớn nhất khu vực như: Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh, đoạn qua địa bàn Đồng Nai; Vành đai 4; mở rộng cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Long Thành lên 10 làn; cao tốc Dầu Giây - Tân Phú, Bến Lức - Long Thành,…

Tại TP. Hồ Chí Minh, ông Lại Xuân Đạt - Phó Giám đốc Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, khu vực TP. Hồ Chí Minh mới sau sáp nhập đang sở hữu 20.117 dự án FDI với tổng vốn đầu tư 141,5 tỷ USD, thuộc nhóm cao nhất Việt Nam.

Theo ông Đạt, TP. Hồ Chí Minh mới sau sáp nhập được định hướng phát triển trên cấu trúc ba khu vực: TP. Hồ Chí Minh cũ tập trung vào tài chính và công nghệ cao; khu vực Bình Dương cũ tiếp tục phát triển công nghiệp; còn khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ giữ vai trò trung tâm kinh tế biển.

Trên nền tảng này, thành phố xác định năm mũi đột phá gồm: xây dựng Trung tâm Tài chính TP. Hồ Chí Minh; phát triển chuỗi đô thị thông minh Bình Dương - TP. Hồ Chí Minh; hình thành hành lang đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 57-NQ/TW; phát triển cụm cảng - logistics Cái Mép; và thúc đẩy du lịch sinh thái Cần Giờ - Vũng Tàu.

Đặc biệt, TP. Hồ Chí Minh mới đang chuẩn bị Khu Thương mại tự do (FTZ) với hàng loạt cơ chế nổi trội: tự quyết định thành lập, mở rộng khu; cơ chế một cửa; giao/thuê đất không qua đấu giá; thủ tục đầu tư tinh gọn; ưu đãi thuế cao nhất khung hiện hành; và cơ chế hải quan linh hoạt, cho phép luân chuyển hàng hóa giữa các khu chức năng mà không bị quản lý ngoại thương.