Đảm bảo cơ chế chính sách tài chính, nguồn lực cho công tác trợ giúp pháp lý

Phối hợp ban hành văn bản hướng dẫn triển khai thi hành Luật

Tại báo cáo đánh giá 8 năm triển khai thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 của Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính cho biết, công tác triển khai thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý luôn được lãnh đạo Bộ Tài chính hết sức quan tâm, chú trọng và xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác chỉ đạo, điều hành để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thời gian qua, lãnh đạo Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ triển khai nghiêm túc, thực hiện tuyên truyền phổ biến đăng tải Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản quy định có liên quan.

Trong quá trình triển khai thực hiện Luật, Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp xây dựng Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản hướng dẫn, triển khai thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý như: Nghị định số 144/2017/NĐ-CP ngày 15/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật trợ giúp pháp lý, Quyết định số 1355/QĐ-TTg ngày 12/9/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý; Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 01/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015-2025;…

Hiện nay, để thống nhất với quy định tại Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg ngày 04/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ quy định về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tài chính đã có công văn số 14924/BTC-PC ngày 25/9/2025 và công văn số 15867/BTC-PC ngày 13/10/2025 gửi Bộ Tư pháp tham gia ý kiến dự thảo Thông tư liên tịch sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 26/6/2018 quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.

Đưa chính sách trợ giúp pháp lý đến người dân. Ảnh minh họa

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2018 đến 30/9/2025, Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp cùng Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 59/2020/TT-BTC ngày 18/6/2020 hướng lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm hoạt động trợ giúp pháp lý.

Theo đó, ngoài 4 nội dung chi hoạt động trợ giúp pháp lý như: Các khoản chi thanh toán cho cá nhân; Chi thanh toán dịch vụ công cộng; Chi hội nghị sơ kết, tổng kết; Các khoản chi liên quan đến nghiệp vụ trợ giúp pháp lý, Thông tư còn hướng dẫn thêm một số nội dung chi như: Chi tổ chức các buổi tuyên truyền về nội dung, hoạt động trợ giúp pháp lý của Sở Tư pháp, Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước; chi dịch thuật từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt và ngược lại phục vụ hoạt động trợ giúp pháp lý; chi lấy ý kiến luật sư có kinh nghiệm, chuyên gia pháp lý độc lập với cơ quan có thẩm quyền đánh giá vụ việc trợ giúp pháp lý và cơ quan thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý.

Chủ động cân đối, lồng ghép kinh phí chi cho công tác trợ giúp pháp lý

Đối với kinh phí chi cho công tác trợ giúp pháp lý, từ năm 2018 đến nay, Bộ Tài chính (cấp I) không được giao riêng dự toán kinh phí chi cho công tác trợ giúp pháp lý. Tuy nhiên, căn cứ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước được giao hằng năm, các đơn vị dự toán thuộc Bộ Tài chính (cấp I) đã chủ động cân đối, lồng ghép để triển khai thực hiện công tác trợ giúp pháp lý theo quy định và chức năng, nhiệm vụ quản lý được giao.

Bộ Tài chính đã chủ trì hoặc phối hợp với Bộ Tư pháp trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền đầy đủ quy định của pháp luật về bố trí kinh phí đảm bảo cho công tác trợ giúp pháp lý.

Cụ thể, quy định của pháp luật hiện hành về bố trí kinh phí đảm bảo cho công tác trợ giúp pháp lý: Tại Khoản 2, Điều 5 của Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 ngày 20/6/2017 đã quy địn kinh phí ngân sách nhà nước được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm của cơ quan thực hiện quản lý nhà nước về trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Đối với địa phương chưa tự cân đối được ngân sách, ưu tiên bố trí ngân sách từ số bổ sung cân đối ngân sách hàng năm để hỗ trợ cho việc thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý phức tạp, điển hình.

Tại Nghị định số 144/2017/NĐ-CP ngày 15/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật trợ giúp pháp lý quy định cụ thể thù lao, bồi dưỡng và chi phí thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý của người thực hiện trợ giúp pháp lý.

Như vậy, kinh phí bảo đảm cho công tác trợ giúp pháp lý đã được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm của các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương; đã bao gồm trong định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên cho ngân sách địa phương để tạo điều kiện cho các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương chủ động tổ chức thực hiện. Ngoài ra, ngân sách nhà nước đã bố trí kinh phí để thực hiện đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2015-2025 trợ giúp pháp lý được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong dự toán của Bộ Tư pháp.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính luôn quan tâm, tạo cơ sở pháp lý để các Bộ, ngành, địa phương thực hiện việc quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác trợ giúp pháp lý theo đúng quy định.

Theo đó, Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành có liên quan ban hành các Thông tư hướng dẫn quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác trợ giúp pháp lý phù hợp với tình hình thực tế trong từng giai đoạn...