Kiểm soát lạm phát hỗ trợ tăng trưởng kinh tế

Nguồn: Cục Thống kê Đồ họa: Phương Anh

Lạm phát cơ bản thấp hơn mức tăng CPI chung

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), giá hàng hóa và dịch vụ trên thị trường tháng 3 và 3 tháng đầu năm 2025 nhìn chung không có biến động bất thường, lạm phát trong tầm kiểm soát.

Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2025 giảm 0,03% so với tháng trước; tăng 1,3% so với tháng 12/2024 và tăng 3,13% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung quý I/2025, CPI tăng 3,22% so với cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, lạm phát cơ bản tăng 3,01% so với cùng kỳ và thấp hơn mức tăng CPI chung. Điều này cho thấy áp lực lạm phát từ các yếu tố cốt lõi, không bao gồm biến động giá tạm thời của lương thực và năng lượng hay giá do nhà nước điều chỉnh, đang được kiểm soát tương đối tốt.

Cục Thống kê phân tích, trong mức giảm 0,03% của CPI tháng 3/2025 so với tháng trước, 3 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm và 8 nhóm hàng có chỉ số giá tăng. Nguyên nhân chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, giá dịch vụ y tế là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.

Cụ thể, 3 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm, gồm: Nhóm giao thông giảm mạnh nhất với mức 1,41%; nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,05%; nhóm đồ uống và thuốc lá giảm 0,04%.

Tuy nhiên, áp lực dồn lên CPI đến từ 8 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, gồm: Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,5% so với tháng trước; nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,21%; nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,18%; nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,13%; nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,13%; nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,05%; nhóm giáo dục tăng 0,02% do giá văn phòng phẩm tăng 0,14%; nhóm bưu chính, viễn thông tăng 0,02%.

Cục Thống kê đánh giá, trong quý I/2025, thị trường hàng hóa toàn cầu có nhiều biến động do tình hình chính trị, kinh tế, xã hội toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều bất ổn. Xung đột tại Ukraina và khu vực Trung Đông tiếp tục diễn biến phức tạp. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ đang tạo ra những thách thức mới cho thương mại toàn cầu.

Nhiều quốc gia tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, tổng cầu yếu khiến kinh tế thế giới tăng trưởng chậm. Lạm phát có xu hướng hạ nhiệt, nhưng vẫn chưa trở về mức mục tiêu của một số quốc gia. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã thể hiện sự chủ động và linh hoạt trong điều hành. Lạm phát của Việt Nam được kiểm soát ở mức phù hợp để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế, CPI tháng 3/2025 tăng 3,13% so với cùng kỳ năm trước.

Trong nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ động, quyết liệt, sát sao chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, như: Đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ; giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công...

Theo dõi chặt diễn biến giá cả để ứng phó phù hợp

Theo các chuyên gia, dự báo tình hình kinh tế, chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều yếu tố rủi ro, bất định tạo áp lực lên lạm phát toàn cầu, thậm chí có thể xảy ra các cú sốc lạm phát, tác động tới lạm phát trong nước. Bên cạnh đó, chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump có thể dẫn đến các biện pháp trả đũa từ các quốc gia, thúc đẩy thực thi chính sách bảo hộ thương mại sẽ gia tăng căng thẳng thương mại quốc tế, gây đứt gẫy chuỗi cung ứng toàn cầu, mầm mống gây nên một đợt lạm phát mới, tỷ lệ thất nghiệp có nguy cơ tăng cao trở lại…

Để kiểm soát lạm phát năm 2025 đạt mục tiêu đề ra, bà Nguyễn Thị Hương - Cục trưởng Cục Thống kê cho rằng, từ nay đến cuối năm, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, từ đó lên kịch bản ứng phó phù hợp, tránh để lạm phát tăng cao, ảnh hưởng tới các cân đối vĩ mô.

Theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, để cân đối cung - cầu hàng hóa, việc đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ là vô cùng quan trọng, đặc biệt là các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị.

Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas... để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp lễ, tết nhằm hạn chế tăng giá. Cùng với đó, cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm đó là việc điều chỉnh giá các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu. Do đó, theo các chuyên gia, cơ quan quản lý cần quyết định mức độ và thời điểm điều chỉnh giá các loại dịch vụ do Nhà nước quản lý phù hợp, tránh gây cộng hưởng lạm phát chi phí đẩy, tạo ra lạm phát kỳ vọng của nền kinh tế. Đồng thời, điều hành linh hoạt đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, góp phần hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Bà Nguyễn Thị Hồng - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Điều hành chính sách tiền tệ kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Thực hiện mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, Ngân hàng Nhà nước đã thực thi chính sách tiền tệ mở rộng, hạ lãi suất huy động và cho vay, ổn định thị trường ngoại hối, chỉ số giá đô la Mỹ bình quân quý I/2025 tăng 3,63%. Tính đến hết quý I/2025, tăng trưởng tín dụng đạt 3,93% gấp 2,5 lần so với mức 1,42% cùng kỳ năm trước, cho thấy đóng góp tích cực tổng đầu tư toàn xã hội trong thời gian vừa qua của ngành ngân hàng. Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục theo dõi, nếu lạm phát kiểm soát ở mức thấp có thể linh hoạt điều chỉnh tăng trưởng tín dụng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế… Trước tình hình tỷ giá diễn biến phức tạp ngay sau khi Tổng thống Donald Trump công bố sắc lệnh thuế mới, Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường để điều hành các công cụ, giải pháp với thời điểm và liều lượng hợp lý, đặc biệt cân nhắc hài hòa sự đánh đổi tỷ giá với mục tiêu giảm lãi suất. Ông Nguyễn Bích Lâm - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê: Thúc đẩy tổng cung, giảm áp lực lên lạm phát Kết quả kiểm soát lạm phát trong quý I/2025 là do Chính phủ đã chỉ đạo sát sao các bộ, ngành, địa phương, đảm bảo thông suốt hệ thống lưu thông, phân phối; giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu; miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, tiền sử dụng đất để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân; theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để điều hành phù hợp. Thời gian tới, để kiểm soát lạm phát, Chính phủ cần điều hành tỷ giá, lãi suất phù hợp, tránh lạm phát kỳ vọng; kiểm soát tăng giá trong các mùa cao điểm; nâng cao chất lượng hàng hóa và dịch vụ trong nước với mức giá cạnh tranh để thúc đẩy người dân tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ Việt; tăng cường thực hiện các đợt khuyến mại để thúc đẩy sức mua của người dân. Chính phủ cần kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, rà soát bãi bỏ các quy định không hợp lý, nhằm cắt giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng thúc đẩy tổng cung, giảm áp lực lạm phát. Ông Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính): Chỉ số lạm phát ở mức vừa phải, trong ngưỡng kiểm soát Quý I/2025, CPI trung bình tăng 3,22% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tháng 3/2025 tăng 3,01% so với cùng kỳ. Như vậy, chỉ số lạm phát của Việt Nam vẫn trong ngưỡng kiểm soát, không đáng lo ngại. Việc Mỹ áp thuế đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam (46%) và nhiều nước khác sẽ ảnh hưởng đến lạm phát tại Mỹ là chủ yếu. Nếu Việt Nam giảm xuất khẩu sang Mỹ thì nguồn cung hàng hóa trong nước tăng và hỗ trợ kiểm soát lạm phát. Ngoài ra, nếu kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, hoặc rơi vào suy thoái do chiến tranh thương mại leo thang thì giá các hàng hóa cơ bản sẽ giảm và khiến lạm phát giảm. Dự đoán lạm phát trung bình năm 2025 của Việt Nam sẽ xoay quanh mức 3%, nhưng xác suất trong khoảng 2,5 - 3% cao hơn. Trong kịch bản cao (với xác suất thấp hơn), áp lực tỷ giá lớn do xuất khẩu giảm dẫn đến giảm nguồn cung USD, còn Chính phủ vẫn điều chỉnh giá điện, giá dịch vụ y tế, giáo dục theo lộ trình, CPI trung bình cả năm có thể sẽ ở mức khoảng 3,3%.