Tư duy đổi mới mạnh mẽ trong hoạch định chính sách

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Tập trung vào những vấn đề “đã chín, đã rõ”

Theo chương trình mới được điều chỉnh, ngày 15/5, Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Nghị quyết tập trung vào các nhóm nhiệm vụ, giải pháp có nội hàm tương đối rõ, có tính cấp bách, cần tháo gỡ ngay, tác động lớn đến niềm tin, hoạt động sản xuất, kinh doanh của khu vực kinh tế tư nhân nhưng chưa được thể chế hóa, hoặc cần sửa đổi, bổ sung, thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Đồng thời, không thuộc phạm vi điều chỉnh của các luật có trong chương trình xây dựng pháp luật kỳ này.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, dự thảo Nghị quyết đã tiếp thu nhiều ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính và các cơ quan của Quốc hội. Chính phủ đã có báo cáo giải trình, làm rõ thêm nhiều vấn đề của dự thảo Nghị quyết. Do vậy, cơ quan thẩm tra tán thành với nhiều nội dung của dự thảo.

Bên cạnh đó, liên quan đến hoạt động thanh tra, kiểm tra, cấp phép, chứng nhận; nguyên tắc xử lý sai phạm trong kinh doanh, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm soát nhân dân tối cao quan tâm chỉ đạo xem xét, đánh giá lại công tác triển khai thực hiện để có giải pháp chấn chỉnh. Đồng thời, sớm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn áp dụng nội dung này sau khi nghị quyết được ban hành.

Về hỗ trợ tiếp cận đất đai, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị nghiên cứu hoàn thiện quy định này để tránh cơ chế “xin - cho”, trục lợi chính sách, gây khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp. Đồng thời, đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể về hình thức hoàn trả cho chủ đầu tư bảo đảm tính khả thi của quy định, tương ứng với hình thức trả tiền thuê đất.

Ủy ban cũng lưu ý rút kinh nghiệm từ việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15, bảo đảm quy định rõ ràng về tiêu chí xác định đối tượng cho vay hỗ trợ lãi suất, thực hiện nghiêm nguyên tắc thanh tra, kiểm tra.

Cộng đồng doanh nghiệp rất hân hoan và kỳ vọng vào Nghị quyết

Phát biểu tại tổ vào chiều ngày 15/5, nhiều đại biểu tán thành với nội dung của Dự thảo Nghị quyết.

Đại biểu Nguyễn Như So (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, dự thảo cho thấy tư duy đổi mới trong hoạch định chính sách, với cách tiếp cận toàn diện, đồng bộ trên nhiều phương diện cốt lõi như đất đai, thuế, tín dụng, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực và cải cách thủ tục hành chính. Đây là bước đi rất đáng ghi nhận, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc tạo lập môi trường thuận lợi, bình đẳng và minh bạch cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững, lâu dài.

“Phải nói rằng, hiện nay, cộng đồng doanh nghiệp trong nước đang rất hân hoan và kỳ vọng Nghị quyết sẽ thúc đẩy cải cách thể chế, rút ngắn quy trình cấp phép, tiếp cận đất đai và vốn tín dụng dễ dàng hơn, hình thành môi trường đầu tư - kinh doanh thông thoáng, minh bạch hơn” - đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) nhận xét.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo (đoàn Bắc Ninh) đánh giá, dự thảo đã bảo đảm được nguyên tắc bao trùm về các nội dung cốt lõi như: cải thiện môi trường kinh doanh; nguyên tắc xử lý sai phạm và giải quyết các vụ việc cũng như là một số cơ chế, chính sách cho cộng đồng doanh nghiệp liên quan đến đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ...

Mặt khác, dự thảo Nghị quyết cũng đã có những nội dung rất cụ thể, hướng tới những chính sách rất cụ thể, đặc thù để tạo động lực và hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý, cần cụ thể hóa hơn nữa bằng các quy định tại các luật, bộ luật hoặc văn bản hướng dẫn.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, những nội dung trong Nghị quyết này là tập trung vào vấn đề “đã rõ, đã chín”, có tính đột phá vượt trội, có thể cụ thể hóa được. Bên cạnh đó, những nội dung doanh nghiệp rất quan tâm về công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm cần phải nghiên cứu, rà soát tiếp thì sẽ được đưa vào để định hướng và có các quy định tiếp theo.

Về đối tượng áp dụng, dự thảo Nghị quyết quy định là các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan. Một số đại biểu băn khoăn việc ban hành các cơ chế, chính sách phải làm sao đảm bảo hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, Nhà nước và người dân, giữa các đối tượng như hộ kinh doanh và doanh nghiệp vừa và nhỏ…

Bộ trưởng cho biết, đây cũng là những vấn đề cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu và tính toán rất kỹ. Nội hàm hai Nghị quyết của Chính phủ và của Quốc hội ban hành cũng để đảm bảo mỗi đối tượng đều có các chương trình, chính sách hỗ trợ. Đối với 5 triệu hộ kinh doanh, mục tiêu là hỗ trợ các hộ phát triển, sẵn sàng chuyển sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khuyến khích để họ trở thành doanh nghiệp vừa và lớn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng chia sẻ, băn khoăn của cơ quan soạn thảo là làm sao cân đối các chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp, hộ kinh doanh có động lực để lớn, để phát triển thay vì cứ mãi làm hộ kinh doanh, làm doanh nghiệp nhỏ.

Do đó, khi thiết kế chính sách, cơ quan soạn thảo hướng tới kéo các chính sách ưu tiên cho hộ kinh doanh và các doanh nghiệp vừa và nhỏ vào vào gần nhau. Ưu đãi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ lớn hơn, một số quy định với hộ kinh doanh rõ ràng hơn để tránh bị lợi dụng và hoạt động minh bạch hơn.

Ngày 16/5, Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết này trước khi biểu quyết thông qua vào ngày 17/5.