Xem xét giảm số bậc thuế, tạo thuận lợi cho kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân

Nguồn: Tổng cục Thuế. Đồ họa: Phương Anh

Góp phần điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư

Bộ Tài chính vừa đề nghị Bộ Tư pháp thẩm định tờ trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thay thế. Theo đánh giá của Bộ Tài chính, kể từ khi ban hành năm 2007 đến nay, Luật Thuế TNCN đã được rà soát sửa đổi, bổ sung vào các năm 2012, 2014. Trong hơn 10 năm triển khai thực hiện, Luật Thuế TNCN đã góp phần quan trọng trong điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư; đảm bảo động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư; khuyến khích minh bạch các nguồn thu nhập của cá nhân trong lao động, sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng.

Việc thực hiện chính sách thuế TNCN có tính đến các bước đi phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và thông lệ quốc tế, nhờ đó đã động viên kịp thời các nguồn lực cho ngân sách nhà nước (NSNN) giải quyết tốt hơn các vấn đề xã hội. Về cơ bản, việc thực hiện Luật Thuế TNCN trong giai đoạn vừa qua đã đạt được các mục tiêu khi ban hành Luật (bao gồm cả những lần sửa đổi, bổ sung).

Theo Bộ Tài chính, trong giai đoạn vừa qua, nguồn thu từ thuế TNCN cùng với các nguồn thu NSNN khác đã tạo thành quỹ NSNN quan trọng, đảm bảo cân đối nguồn lực cho việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ về phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ Tài chính cho biết thêm, trong giai đoạn vừa qua, bên cạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách thuế TNCN theo nội dung đã đề ra của Chiến lược cải cách hệ thống thuế, tại những thời điểm khó khăn của nền kinh tế, một số chính sách về miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế TNCN cũng đã được Bộ Tài chính trình Chính phủ, trình Quốc hội ban hành hoặc ban hành theo theo thẩm quyền nhằm hỗ trợ các cá nhân vượt qua khó khăn, ổn định và phát triển đầu tư, kinh doanh, đặc biệt là trong giai đoạn 2011 - 2013 khi nền kinh tế phải ứng phó với các tác động bất lợi của tình hình kinh tế vĩ mô và trong 5 năm gần đây trước các ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh Covid-19 cũng như phục hồi kinh tế sau dịch.

Việc thực hiện các chính sách này đã có tác động tích cực, kịp thời và đã nhanh chóng phát huy hiệu quả trên thực tiễn. Qua đó, cùng với việc tổ chức thực hiện các chính sách có liên quan khác đã góp phần quan trọng trong việc từng bước khôi phục lại hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân, thể hiện sự chia sẻ của Nhà nước với người dân trong những giai đoạn khó khăn.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, bên cạnh những kết quả đạt được nêu trên, trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế, do sự biến động nhanh của kinh tế - chính trị thế giới nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng, đã phát sinh một số vấn đề cần được nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn, qua đó, kịp thời tháo gỡ vướng mắc và tạo thuận lợi hơn nữa cho người nộp thuế (NNT), đảm bảo tính minh bạch, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập

Ngày 22/1 vừa qua, Bộ Tài chính đã có tờ trình trình Chính phủ Đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế TNCN (thay thế). Bộ Tài chính cũng vừa đề nghị Bộ Tư pháp thẩm định tờ trình Chính phủ xây dựng dự án Luật này. Một nội dung quan trọng được Bộ Tài chính định hướng sửa đổi, bổ sung là biểu thuế lũy tiến từng phần đối với thu nhập từ tiền công, tiền lương sau hơn 10 năm áp dụng.

Trong báo cáo đánh giá tác động, Bộ Tài chính cho biết, có quan điểm cho rằng, biểu thuế hiện hành chưa hợp lý, 7 bậc thuế là quá nhiều, việc giãn cách giữa các bậc quá hẹp dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào năm, làm tăng số thuế phải nộp. Mặt khác, số lượng phải quyết toán thuế tăng một cách không cần thiết, trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều.

Theo Bộ Tài chính, việc áp dụng thu thuế TNCN theo các mức thuế lũy tiến từng phần được thực hiện phổ biến trên thế giới. Cụ thể, biểu thuế của Indonesia bao gồm 5 bậc thuế với các mức thuế suất 5%, 15%, 25%, 30% và 35%; của Philippines bao gồm 5 bậc thuế với các mức thuế suất 15%, 20%, 25%, 30%, 35%; một số quốc gia như Malaysia cũng đã giảm số bậc thuế từ 11 bậc (năm 2021) xuống 9 bậc (2024).

Cũng theo Bộ Tài chính, Việt Nam có thể giảm số bậc thuế xuống dưới 7 bậc. Cùng với đó xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập trong các bậc thuế đảm bảo điều tiết ở mức cao hơn vào những người có thu nhập ở bậc thuế cao. Việc giảm số bậc thuế sẽ tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế.

Việc áp dụng thu thuế TNCN theo các mức thuế suất lũy tiến từng phần là chính sách được áp dụng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới. Theo đó, hầu hết các nước đều áp dụng biểu thuế lũy tiến có nhiều bậc khác nhau để áp dụng thu thuế theo các mức khác nhau đối với các nhóm NNT có mức thu nhập khác nhau, qua đó, đảm bảo tính công bằng theo chiều dọc của chính sách thuế.

Tuy cách thức và phương thức thiết kế biểu thuế các nước cũng khác nhau, tùy thuộc vào quan điểm thiết kế chính sách thuế TNCN của mỗi nước, xu hướng chung được một số quốc gia thực hiện gần đây là thực hiện đơn giản hóa của Biểu thuế thông qua việc giảm số bậc trong Biểu thuế.

Qua rà soát cơ cấu biểu thuế hiện nay và nghiên cứu xu hướng cải thiện về mức sống dân cư trong thời gian tới cũng như kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam có thể nghiên cứu để cắt giảm số bậc thuế của Biểu thuế hiện nay từ 7 bậc xuống mức phù hợp; cùng với đó, xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập trong các bậc thuế, đảm bảo điều tiết ở mức cao hơn vào những người có thu nhập ở bậc thuế cao. Thực hiện theo hướng này sẽ góp phần đơn giản hóa, giảm số bậc thuế nhằm tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế của NNT.

Bộ Tài chính cho biết, việc sửa đổi Biểu thuế TNCN sẽ được nghiên cứu, xem xét một cách kỹ lưỡng và cần phù hợp với định hướng được đặt ra trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, đảm bảo phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội, thu nhập và mức sống của người dân và với thông lệ quốc tế, đặc biệt là với các nước có điều kiện tương đồng, vừa đảm bảo quyền lợi của người lao động, khuyến khích sự phát triển của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập quốc tế, vừa đảm bảo nguồn thu cho NSNN./.