Áp dụng chuẩn nghèo đa chiều mới - "không để ai ở lại phía sau"

Chiều 14/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành liên quan về dự án Nghị định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Điều chỉnh chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, hướng tới tăng trưởng hai con số

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, việc điều chỉnh chuẩn nghèo đa chiều quốc gia liên quan đến các chỉ số về giáo dục, y tế, môi trường, việc làm… nhằm đáp ứng các mục tiêu phát triển đặt ra khi đất nước bước vào “kỷ nguyên mới”, hướng tới tăng trưởng hai con số và mục tiêu trở thành nước phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030.

Tuy nhiên, việc điều chỉnh các chỉ số về chuẩn nghèo đa chiều, nhất là chỉ tiêu thu nhập, đòi hỏi phải đánh giá kỹ tác động, đủ căn cứ chính trị, pháp lý, khoa học, thực tiễn, khả thi, “dựa trên số liệu đo đếm được. Tăng trưởng hai con số phải mang lại lợi ích cho toàn dân, đặc biệt là các hộ nghèo có cơ hội thay đổi đời sống” - Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành về dự án Nghị định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc ban hành Nghị định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 là căn cứ xác định, nhận diện chính xác, toàn diện hộ nghèo, hộ cận nghèo để thực hiện các chính sách, chương trình giảm nghèo và an sinh xã hội trên phạm vi toàn quốc; làm cơ sở để xác định và thực hiện mục tiêu, chỉ tiêu giảm nghèo giai đoạn 2026 - 2030.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 có tiêu chí thu nhập (ở khu vực nông thôn: 2,2 triệu đồng/người/tháng; ở khu vực đô thị; 2,8 triệu đồng/người/tháng). Những điều chỉnh này không chỉ nhằm cải thiện điều kiện sống của người dân, mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường - một yếu tố quan trọng trong phát triển bền vững.

Dự thảo nghị định kế thừa các tiêu chí về việc làm (việc làm; người phụ thuộc trong hộ gia đình); giáo dục (trình độ giáo dục của người lớn; tình trạng đi học của trẻ em); y tế (dinh dưỡng; bảo hiểm y tế); nhà ở (diện tích nhà ở bình quân đầu người, chất lượng nhà ở) trong chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025.

Các tiêu chí được điều chỉnh: Nâng mức thu nhập gắn với mục tiêu phát triển bền vững, bảo đảm mức sống tối thiểu tăng dần; nâng chất lượng chiều tiếp cận thông tin; thay đổi chỉ số đo lường tiếp cận về nguồn nước sinh hoạt và nhà tiêu (công trình phụ) hợp vệ sinh, bổ sung chỉ số xử lý rác thải.

Dự kiến tổng chi phí các chính sách an sinh xã hội sẽ lên tới 39.000 tỷ đồng

Theo dự kiến, khi áp dụng chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, vào năm 2026, tỷ lệ nghèo đa chiều của cả nước là 11,7%, tương ứng với 3,297 triệu hộ, tăng khoảng 904.000 hộ so với đầu kỳ giai đoạn 2022 - 2025.

Tuy nhiên, việc điều chỉnh chuẩn nghèo đa chiều cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là về mặt tài chính.

Tổng chi phí dự kiến phát sinh trong năm 2026 để thực hiện các chính sách an sinh xã hội đối với các đối tượng thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều mới là 39.000 tỷ đồng, tăng khoảng 24.000 tỷ đồng so với số liệu thực hiện các chính sách an sinh xã hội theo chuẩn nghèo đa chiều hiện hành năm 2025.

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành thống nhất về sự cần thiết điều chỉnh chuẩn nghèo đa chiều phù hợp với thực tế phát triển và mục tiêu tăng trưởng giai đoạn 2026 - 2030.

Khi áp dụng chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, vào năm 2026 tỷ lệ nghèo đa chiều của cả nước là 11,7%. Ảnh TL

Đại diện Bộ Tài chính cho rằng, cần đánh giá tổng thể các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, miễn viện phí, hỗ trợ sinh kế, xóa nhà tạm… trước khi đề xuất thời điểm áp dụng chuẩn nghèo đa chiều mới; đồng thời bảo đảm cân đối ngân sách trong bối cảnh cần ưu tiên tăng chi đầu tư, tập trung cho phát triển, an ninh quốc phòng, khoa học công nghệ, giáo dục, y tế, chuyển đổi số…

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu, trong năm 2026 sẽ tiếp tục áp dụng chuẩn nghèo như giai đoạn 2020 - 2025, đồng thời nhấn mạnh việc điều chỉnh tiêu chí thu nhập sẽ được thực hiện dựa trên tổng hợp các nguồn lực hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Mức tiêu chí này sẽ được đánh giá và cập nhật vào năm 2027, nhằm phản ánh chính xác quyền lợi thực tế của các hộ nghèo.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, điều chỉnh chỉ áp dụng cho tiêu chí thu nhập, trong khi các tiêu chí khác sẽ được giữ nguyên hoặc bổ sung tùy theo thực tế triển khai.

Phó Thủ tướng lưu ý thêm, cần bảo đảm nguyên tắc “không để ai ở lại phía sau” khi áp dụng chuẩn nghèo đa chiều mới, đồng thời cân đối với mức thu nhập chung, lương tối thiểu, bảo đảm các hộ nghèo, cận nghèo được thụ hưởng đầy đủ chính sách.