Cần sự vào cuộc mạnh mẽ của địa phương

Nhiều điểm sáng về tiến độ xử lý

Theo báo cáo Bộ Tài chính, đến ngày 1/12/2025, cả nước đã xử lý 17.496 cơ sở nhà, đất, tương đương 66% tổng số tài sản dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính. Trong số này, 798 cơ sở được bố trí cho ngành y tế, 4.002 cơ sở dành cho giáo dục, 1.314 cơ sở cho văn hóa - thể thao và 7.952 cơ sở sử dụng làm trụ sở hoặc cơ sở hoạt động sự nghiệp. Cùng với đó, hơn 97,3% đơn vị hành chính cấp xã đã được trang bị xe ô tô phục vụ công tác chung và 100% cơ quan được trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị làm việc.

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh

Những con số này cho thấy sự nỗ lực lớn của các địa phương trong suốt thời gian qua. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), kết quả giữa các địa phương có sự chênh lệch đáng kể. Lý do quan trọng nhất được ông nhấn mạnh đến chính là mức độ vào cuộc của lãnh đạo địa phương.

Ông Thịnh cho biết, tại nhiều địa phương, cấp ủy và lãnh đạo UBND tỉnh trực tiếp chỉ đạo công tác sắp xếp trụ sở, ở đó tiến độ triển khai rất nhanh. Ngược lại, có địa phương giao toàn bộ cho Sở Tài chính, khiến đơn vị này phải “tự thân vận động” nên đã “loay hoay” trong xử lý những vấn đề vượt quá khả năng thẩm quyền, do đó đã kéo dài thời gian xử lý.

Ông Thịnh đánh giá cao cách làm của một số địa phương đã đưa lại nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, tại Quảng Ninh, Chủ tịch tỉnh phân công trực tiếp Phó Chủ tịch tỉnh cùng các sở, ngành xuống làm việc với từng địa bàn cấp xã để thống nhất phương án sắp xếp, xử lý tài sản công. Tương tự, Hà Nội triển khai sát sao từ rất sớm: Thành ủy ban hành nghị quyết chuyên đề, UBND Thành phố lập kế hoạch chi tiết và tổ chức khảo sát từng cơ sở. Nhờ vậy, quá trình điều chuyển, bàn giao và chuyển đổi công năng được thực hiện đúng tiến độ, phù hợp thực tế.

Hà Nội cũng là một ví dụ điển hình cho việc lãnh đạo quan tâm sát sao. Ngay từ khi triển khai mô hình chính quyền đô thị, Thành ủy đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về bố trí, sắp xếp và xử lý trụ sở, tài sản công. UBND thành phố cùng Sở Tài chính lập kế hoạch chi tiết, ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các quận, huyện, xã, phường thực hiện nhiệm vụ, đồng thời phối hợp với các đơn vị tư vấn khảo sát hiện trạng từng cơ sở. Nhờ đó, việc điều chuyển, chuyển đổi công năng, bàn giao cho các cơ quan trung ương, đơn vị sự nghiệp hay phục vụ cộng đồng được thực hiện sát thực tế, tuân thủ pháp luật. Cho đến nay, Hà Nội cũng hoàn tất công tác trang bị xe ô tô, máy móc và thiết bị làm việc cho các xã, phường sau sáp nhập, đảm bảo bộ máy mới vận hành hiệu quả.

Tương tự, tại Nghệ An, sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo tỉnh cũng giúp địa phương này cơ bản hoàn thành việc rà soát, phân loại và xử lý phần lớn cơ sở dôi dư. Dù vẫn gặp khó khăn do địa bàn rộng, hồ sơ pháp lý chưa đầy đủ hay quy hoạch chưa đồng bộ, nhưng tỉnh khẳng định sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ và xử lý các cơ sở còn lại…

Ông Thịnh nhấn mạnh, những điển hình trên cho thấy một điểm chung, đó là: khi lãnh đạo cấp tỉnh quan tâm sát sao, quyết liệt trong chỉ đạo và có cách làm khoa học, tiến độ xử lý tài sản công luôn được đẩy mạnh, hiệu quả quản lý được nâng cao rõ rệt.

Mục tiêu hoàn thành trong năm 2025 vẫn là thách thức

Dù đã đạt được nhiều kết quả khả quan, nhưng theo số liệu báo cáo của Bộ Tài chính, cả nước vẫn còn 9.056 cơ sở nhà, đất dôi dư chưa được xử lý. Các khó khăn chủ yếu liên quan đến hồ sơ pháp lý chưa đầy đủ, quy hoạch sử dụng đất thiếu đồng bộ, địa bàn xã mới cách xa trung tâm hoặc tình trạng thừa, thiếu biên chế cục bộ sau sáp nhập.

Tại Hội nghị trực tuyến về việc bố trí, sắp xếp và xử lý trụ sở, tài sản công theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp vừa được Bộ Tài chính tổ chức vào sáng ngày 4/12, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung cho biết, hiện một số địa phương đã hoàn thành bước một của công tác sắp xếp, tuy nhiên vẫn còn nhiều địa phương có số lượng cơ sở dôi dư lớn chưa được xử lý. Trong khi đó, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, toàn bộ cơ sở dôi dư phải được giao cho đơn vị quản lý, sử dụng trong năm 2025.

Để hoàn thành kế hoạch này, Thứ trưởng Bộ Tài chính đề nghị chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố báo cáo Bí thư và Ban Thường vụ Tỉnh ủy để trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, tháo gỡ vướng mắc kịp thời. Đồng thời, các địa phương cần phân công rõ trách nhiệm cho từng sở, ngành, quận, huyện, xã trong việc lập phương án, thẩm định, trình phê duyệt và tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng yêu cầu các tỉnh rà soát, ban hành đầy đủ văn bản theo thẩm quyền nhằm triển khai thống nhất quy định pháp luật về quản lý tài sản công, nhất là các quy định liên quan đến phân cấp sử dụng tài sản, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản dự án có vốn nhà nước hay tài sản xác lập sở hữu toàn dân.

Thứ trưởng cũng cho biết, để bảo đảm minh bạch, từ tháng 12/2025, Bộ Tài chính sẽ công khai tiến độ xử lý trụ sở dôi dư của từng địa phương theo Công điện 213/CĐ-TTg. Do đó, các tỉnh, thành phố phải cập nhật dữ liệu kịp thời nhằm phục vụ công tác điều hành và đánh giá.

Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, ngoài sự chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, việc phối hợp liên ngành cũng giữ vai trò then chốt, bởi nhiều vướng mắc hiện nay liên quan trực tiếp đến chuyên môn của các bộ: Quốc phòng, Công an, Xây dựng, Giáo dục - Đào tạo hay Y tế. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị địa phương chủ động phối hợp, tham vấn để bảo đảm phương án xử lý phù hợp với pháp luật và quy hoạch tổng thể.

Việc kiểm tra, đôn đốc thường xuyên tại cơ sở cũng được xem là biện pháp quan trọng giúp bảo đảm tiến độ, hạn chế sai sót, đồng thời nhanh chóng xử lý phát sinh trong quá trình triển khai.

Có thể thấy, xử lý hiệu quả tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính không chỉ giải quyết bài toán cơ sở vật chất cho bộ máy mới, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản nhà nước, giảm thất thoát và lãng phí. Khi tài sản được bố trí hợp lý, chất lượng dịch vụ công được cải thiện, góp phần nâng cao năng lực phục vụ người dân và tạo nền tảng phát triển bền vững cho từng địa phương.