Toàn cảnh hội thảo
Tại sao lại phải đánh giá tuân thủ; đánh giá tuân thủ như thế nào và việc đánh giá tuân thủ này sẽ đem lại hiệu quả gì cho DN cũng như cơ quan quản lý nhà nước? Trả lời cho các câu hỏi này, phóng viên TBTCVN đã có cuộc trao đổi với ông Hoàng Việt Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan.
* PV: Thưa ông, sao đến thời điểm này, cơ quan hải quan lại đặt ra vấn đề đánh giá tuân thủ pháp luật của DN trong hoạt động XNK ?
- Ông Hoàng Việt Cường: Đây là nội dung mới, thể hiện tinh thần cải cách thủ tục hành chính, công khai, minh bạch hoạt động của cơ quan hải quan, tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động XNK, theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP.
Trong các Nghị quyết 19 có nội dung chỉ đạo các bộ, ngành, trong đó có cơ quan hải quan tiến hành rà soát văn bản pháp luật và thực hiện công khai minh bạch phương pháp quản lý và đánh giá DN. Với tinh thần đó, Tổng cục Hải quan nhận thức, các văn bản quy phạm pháp luật minh bạch bao nhiêu thì DN hưởng lợi bấy nhiêu. Chính vì vậy, Tổng cục Hải quan đã xây dựng dự thảo thông tư về việc đánh giá tuân thủ pháp luật của DN trong hoạt động XNK dựa trên nền tảng của việc thực hiện phương pháp quản lý rủi ro (QLRR).
Trên thực tế, QLRR đang được cơ quan hải quan áp dụng trong kiểm tra, kiểm soát hoạt động XNK. Đây là biện pháp được hầu hết hải quan các nước tiên tiến trên thế giới áp dụng. Phương pháp QLRR cho phép tối ưu hóa nguồn nhân lực hải quan, đồng thời cho phép quản lý một cách hiệu quả hoạt động kiểm tra, kiểm soát của ngành Hải quan.
 |
| Ông Hoàng Việt Cường |
Trước đây, khi chưa áp dụng QLRR, cơ quan hải quan kiểm soát hoạt động XNK bằng các giao dịch cụ thể. Tuy nhiên, để đáp ứng xu thế phát triển của nền kinh tế, hoạt động XNK của DN, đòi hỏi cơ quan hải quan phải chuyển từ kiểm soát giao dịch cụ thể sang quản lý theo hình thức mới là QLRR. Đó là dựa trên cơ sở đánh giá sự tuân thủ pháp luật của DN, cơ quan hải quan chuyển từ tiền kiểm sang kiểm tra sau thông quan.
Trên thực tế, thời gian qua, cùng với việc triển khai hệ thống thông quan phân luồng hàng hóa tự động (VNACCS) và áp dụng QLRR vào hoạt động kiểm tra sau thông quan, cơ quan hải quan đã thực hiện đảm bảo cho việc thông quan nhanh chóng lượng hàng hóa XNK với kim ngạch hơn 420 tỷ USD/năm.
Hiện nay, tỷ lệ phân luồng xanh (miễn kiểm tra, thông quan ngay hàng hóa) đạt khoảng 60%, luồng vàng (kiểm tra hồ sơ DN) chiếm 35%, luồng đỏ (kiểm tra hồ sơ và thực tế hàng hóa) là 5%. Tỷ lệ phân luồng xanh, vàng, đỏ này hiện nay phù hợp với thông lệ quốc tế.
* PV: Cơ quan hải quan sẽ đánh giá sự tuân thủ của DN theo tiêu chí nào, cách đánh giá này có đảm bảo khách quan và chuẩn mực quốc tế không, thưa ông ?
- Ông Hoàng Việt Cường: Thông tư về đánh giá tuân thủ pháp luật của DN trong hoạt động XNK đã được bổ sung, hoàn thiện lần 3, khắc phục được nhiều hạn chế, sau khi lấy ý kiến từ cộng đồng DN và các bộ, ngành.
Thông tư gồm 16 điều, quy định đầy đủ các nội dung mà cơ quan hải quan, DN quan tâm, từ nguyên tắc đến tiêu chí phân loại đánh giá tuân thủ pháp luật của DN; quy định hợp tác trao đổi thông tin của DN với cơ quan hải quan phục vụ việc đánh giá tuân thủ pháp luật; quyền lợi DN được hưởng khi tham gia chương trình tuân thủ pháp luật…
Hiện nay, cơ quan hải quan đang tiến hành đánh giá tính tuân thủ pháp luật của DN theo 3 loại. Tuy nhiên, tại dự thảo thông tư này, hướng đến việc phân loại DN phù hợp với các tiêu chuẩn của Tổ chức Hải quan thế giới và công ước quốc tế, cơ quan hải quan chia thành 4 loại DN tuân thủ cao, tuân thủ trung bình, tuân thủ thấp và không tuân thủ.
Việc tổ chức đánh giá tuân thủ pháp luật sẽ được cơ quan hải quan triển khai từ cấp tổng cục hải quan xuống các cục hải quan tỉnh, thành phố cho đến chi cục trực thuộc; có phân cấp phân quyền cho từng cấp trong việc đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của DN.
Trên cơ sở đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật, tương ứng với đó, cơ quan hải quan sẽ thực hiện việc áp dụng chính sách ưu đãi và áp dụng các biện pháp quản lý phù hợp với DN để đạt được 2 mục tiêu: tạo thuận lợi cho cộng đồng DN; chống được buôn lậu, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, trốn thuế.
* PV: Ông có thể cho biết rõ hơn về lợi ích DN được hưởng khi tham gia chương trình tuân thủ pháp luật của cơ quan hải quan ?
- Ông Hoàng Việt Cường: Chúng tôi mong muốn cộng đồng DN nắm được việc đánh giá tuân thủ pháp luật của DN dưới góc nhìn của cơ quan hải quan thế nào. Từ đó, DN có thể hiểu, nắm bắt rõ ràng chính sách của cơ quan hải quan ưu tiên cái gì và kiểm soát cái gì đối với từng loại DN.
DN biết được những hạn chế của mình để đề nghị cơ quan hải quan tham vấn và hoàn thiện, cũng như nắm được những quyền lợi được hưởng. DN sẽ hiểu được tại sao được phân vào luồng xanh, vàng, đỏ. Tự DN thể biết được mình chưa chuẩn ở mức độ nào…, để có biện pháp khắc phục.
Đồng thời, căn cứ vào tiêu chí đánh giá tại thông tư, DN biết được, cơ quan hải quan phải thực thi thế nào để đúng quy định pháp luật, hạn chế được tiêu cực trong quá trình làm thủ tục XNK.
* PV: Xin cảm ơn ông!
Trịnh Hải (thực hiện)
