Lãi suất chạm 8%, dòng tiền từ dân cư đứng trước ngã rẽ

Bức tranh lãi suất huy động tháng cuối năm có sự chuyển biến đầy bất ngờ so với tháng trước. "Cuộc đua" lãi suất nóng nhất diễn ra ở nhóm ngân hàng quy mô nhỏ, với nhiều ưu đãi cho khách hàng ưu tiên, chỉ cần gửi số tiền 1 tỷ đồng là lãi suất tiền gửi đã chạm mốc 7,5 - 8%/năm. Ở các nhà băng khác, dù lãi suất niêm yết thấp hơn, nhưng nhờ cộng gộp các chương trình, thưởng tiền mặt, mức thực nhận cũng vượt 7%/năm. Lãi suất 8% tuy chưa phổ biến rộng khắp, nhưng trở thành tín hiệu mạnh mẽ buộc người cầm tiền phải tính toán lại bài toán đầu tư cuối năm.

Đặt lên bàn cân so sánh, nhìn sang một số kênh đầu tư khác, có thể thấy bức tranh ảm đạm hơn. Đơn cử, trên thị trường bất động sản, đặc biệt ở phân khúc đầu tư “lướt sóng” và mua nhà dự án, khó khăn ngày càng lộ rõ khi thanh khoản suy giảm mạnh. Cùng với đó, lãi suất cho vay tại nhiều ngân hàng đã nhích lên, trong khi các gói tín dụng ưu đãi, đặc biệt dành cho người trẻ dưới 35 tuổi vay mua nhà sớm dừng triển khai, chủ yếu do chi phí vốn ngày càng gia tăng, khiến dư địa hỗ trợ của các ngân hàng bị thu hẹp.

Dòng tiền đứng trước ngã rẽ trong
Hiện nhiều ngân hàng nhỏ nâng mức lãi suất lên tới 7,5 - 8%/năm, áp dụng cho số tiền trên 1 tỷ đồng. Ảnh: Đức Thanh

Với các dự án, mức chiết khấu 10 - 15% nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng phần lớn đã được "kê" sẵn trong giá. Một số ý kiến cho rằng, xuống tiền lúc này đồng nghĩa với "chôn" vốn dài hạn, trong khi cùng số tiền đó, gửi ngân hàng lại sinh lời đều đặn từng ngày. Đó là chưa kể rủi ro chính sách bán hàng thay đổi, chủ đầu tư cắt ưu đãi vay, khiến người mua càng thêm bị động.

Câu hỏi "mua vàng hay gửi tiết kiệm" cũng xuất hiện ngày càng nhiều trên các diễn đàn. Thực tế, sức hấp dẫn của vàng là không thể phủ nhận, khi có thời điểm giá vàng tăng phi mã tới 70% trong năm, khiến dòng người rồng rắn xếp hàng để mua vào. Thế nhưng, bức tranh 2 tháng gần đây đã thay đổi, giá vàng chịu sức ép lớn và liên tục biến động từ vùng đỉnh, khiến tâm lý nhà đầu tư e dè hơn.

Chị Linh Thiệp (Lào Cai) cho biết, đầu tư vàng không biết là lời hay lỗ, nhưng lúc nào cũng phải theo dõi biểu đồ giá và tin tức thế giới. Khi giá giảm vài ngày, tâm trạng đi xuống, ảnh hưởng tới công việc.

Chị Nguyễn Thu Thuỳ (Hà Nội) lại băn khoăn, giá vàng hiện nay đã tăng rất mạnh, điều hiếm thấy trong lịch sử nên nhiều người đang tính chốt lời dần.

Lãi suất huy động tăng mạnh, chi phí vay “đội” nhanh hơn.

Khảo sát biểu lãi suất huy động niêm yết tại gần 50 ngân hàng vào ngày 25/12 cho thấy, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng được nhiều nhà băng tiếp tục điều chỉnh tăng mạnh so với đầu tháng 12 và đồng loạt chạm mức trần 4,75%/năm. Đây là mức lãi suất tối đa áp dụng với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Trong nhóm tăng mạnh nhất, PGBank, PVcomBank và Sacombank đều tăng lãi suất dồn dập 0,95 điểm phần trăm trong chưa đầy 1 tháng, lên 4,75%/năm. Bên cạnh đó, có một số ngân hàng không ghi nhận biến động, như VIB, MBV, CIMB, bởi nhóm này đã sớm chạm trần từ trước đó và không thể điều chỉnh thêm.

Áp lực tăng lãi suất và bài toán huy động vốn năm 2026

"Nếu chỉ dựa vào huy động để mở rộng cho vay, thì các ngân hàng buộc phải nâng lãi suất và với người đi vay, đây sẽ là vấn đề. Trong khi đó, tỷ lệ tăng trưởng tín dụng vẫn tiếp tục tăng trên toàn ngành. Trường hợp tiền gửi huy động tăng, nhưng vẫn thiếu so với nhu cầu cho vay, các ngân hàng sẽ phải bổ sung nguồn vốn, dự kiến tập trung trong năm 2026 gồm: vốn chủ sở hữu và tăng cường phát hành trái phiếu".

Chuyên gia Nguyễn Minh Tuấn - CEO của AFA Capital

Kỳ hạn 6 tháng, vốn được người gửi tiền ưu tiên lựa chọn, đang trở thành điểm "nóng" sôi động nhất trong "cuộc đua" lãi suất tháng cuối năm. So với đầu tháng 12, có tới 30 ngân hàng đồng loạt nâng lãi suất lên mức hấp dẫn hơn đáng kể nhằm tăng tính cạnh tranh.

Nổi bật nhất là PGBank khi tăng lãi suất mạnh nhất thị trường với 1,8 điểm phần trăm chỉ trong 1 tháng, lên 6,8%/năm. Nhóm điều chỉnh tròn 1 điểm phần trăm gồm: OCB (đưa lãi suất kỳ hạn 6 tháng lên 6,2%/năm) và ACB (lên 4,5%/năm).

Đáng chú ý, "big 4" cũng đồng loạt dâng lãi suất, dù mức tăng thấp hơn mặt bằng chung. Trong đó, Vietcombank tăng lãi suất mạnh nhất ở kỳ hạn 6 tháng thêm 0,6 điểm phần trăm, lên 3,5%/năm. VietinBank và BIDV cùng tăng 0,5 điểm phần trăm, lên 3,5%/năm. Riêng Agribank có biên độ tăng thấp hơn, nhưng đẩy lãi suất lên cao nhất nhóm, ở mức 3,8%/năm.

Theo đánh giá của chuyên gia Công ty cổ phần Đầu tư AFA Capital, việc nhóm "big 4" đồng loạt tăng lãi suất huy động vào giữa tháng 12/2025 phát đi tín hiệu về mặt bằng chi phí vốn mới. Rủi ro lớn với người đi vay lúc này không chỉ nằm ở việc lãi suất tăng, mà nằm ở sự nhầm lẫn giữa "điểm phần trăm" và "phần trăm" tăng chi phí thực tế có thể khiến dòng tiền bị bào mòn nhanh hơn dự tính.

Theo chuyên gia của AFA Capital, trong bối cảnh biên lãi ròng (NIM) của nhiều ngân hàng đang mỏng, việc chi phí vốn đầu vào tăng buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất cho vay. Các hợp đồng vay vốn thả nổi, đặc biệt là vay mua nhà, vay kinh doanh sớm chịu tác động của đợt điều chỉnh này. Mức tăng có thể chỉ là 1 - 2 điểm phần trăm trên thông báo, nhưng sẽ là hàng chục phần trăm áp lực lên dòng tiền hàng tháng.

Giả sử, với dư nợ 10 tỷ đồng, lãi suất 8%/năm, trước đây, chi phí lãi vay khoảng 800 triệu đồng/năm. Khi lãi suất tăng lên 10%/năm, chi phí lãi vay đội lên 1 tỷ đồng, tức phải chi thêm 200 triệu đồng/năm, tương đương tăng 25% lãi vay, dù lãi suất danh nghĩa chỉ tăng thêm 2 điểm phần trăm.

Tăng lãi suất OMO phát tín hiệu cho lãi suất huy động nhích lên

Theo quan sát của Công ty cổ phần Chứng khoán Vietcap, từ đầu tháng 10/2025, áp lực thanh khoản trong hệ thống gia tăng rõ rệt, thể hiện qua việc lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng từ mức bình quân khoảng 4% lên vùng 6 - 7%.

Căng thẳng thanh khoản chưa hạ nhiệt. Sau khi giảm sâu vào tuần trước, lãi suất liên ngân hàng lại bật tăng. Theo đó, kỳ hạn qua đêm ngày 23/12 tăng lên 6,44%, tăng 0,77 điểm phần trăm so với cuối tuần trước. Lãi suất kỳ hạn 2 tuần tăng cao nhất, lên 7,69%, tức tăng tới 1,13 điểm phần trăm.

Theo đánh giá của Chứng khoán Vietcap diễn biến tăng lãi suất cuối năm xuất phát từ 3 yếu tố chính. Thứ nhất, là yếu tố mùa vụ, khi nhu cầu tín dụng thường tăng mạnh vào giai đoạn cuối năm. Thứ hai, là khoảng cách ngày càng lớn giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động vốn. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tăng trưởng tín dụng đạt 16,56% tính đến cuối tháng 11, nhiều ngân hàng đã gần chạm hạn mức tăng trưởng tín dụng, rất ít ngân hàng còn dư địa cho vay. Thứ ba, áp lực tỷ giá vẫn còn hiện hữu và chưa hoàn toàn được giải tỏa.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã sử dụng linh hoạt kênh thị trường mở (OMO) để hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống và gần đây, triển khai thêm nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ (FX swap) kỳ hạn 14 ngày như một công cụ bổ sung nhằm giảm áp lực thanh khoản trong ngắn hạn. Đầu tháng 12, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng nâng lãi suất cho vay trên kênh thị trường mở từ mức 4% lên 4,5%.

"Theo quan điểm của chúng tôi, việc Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất OMO phát đi tín hiệu rằng, các ngân hàng thương mại có thể điều chỉnh tăng lãi suất huy động" - Vietcap nhận định.