 |
| Có nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến giá trị tài khoản trong hợp đồng. Ảnh: T.L |
Khi hiểu rõ tất cả cơ chế hoạt động của hợp đồng, việc phân bổ phí bảo hiểm, chi phí có liên quan cũng như quyền lợi bảo hiểm, khách hàng sẽ nhận ra đây là chính là những thỏa thuận đã được xác lập từ đầu trên cơ sở pháp luật và hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết.
Phân biệt giá trị tài khoản và giá trị hoàn lại
Giá trị tài khoản (GTTK) của hợp đồng bảo hiểm bao gồm giá trị tài khoản cơ bản và giá trị tài khoản đóng thêm (hoặc tích lũy, tùy từng sản phẩm). Giá trị tài khoản được hình thành từ phần phí của khách hàng đóng, trừ đi các khoản chi phí khấu trừ hàng tháng (như chi phí quản lý hợp đồng, chi phí bảo hiểm rủi ro) và cộng thêm lãi tích lũy hoặc lợi nhuận đầu tư (tùy theo loại sản phẩm). Tùy theo yêu cầu của khách hàng, GTTK có thể được dùng để rút tiền (nếu có), hoặc để trích đóng phí bảo hiểm.
Giá trị hoàn lại (GTHL) của hợp đồng là số tiền khách hàng sẽ nhận được nếu chấm dứt hợp đồng bảo hiểm trước thời hạn. Giá trị hoàn lại được tính dựa trên GTTK tại thời điểm chấm dứt hợp đồng bảo hiểm, trừ đi chi phí khi chấm dứt hợp đồng trước hạn và/hoặc khoản nợ (nếu có).
GTHL luôn nhỏ hơn hoặc bằng giá trị tài khoản, được xác định tại từng thời điểm nhất định. Để hiểu rõ hơn tại sao GTHL có thể khác biệt so với kỳ vọng, cần nhìn vào cách hình thành của GTTK trong mỗi hợp đồng bảo hiểm.
Giá trị tài khoản được hình thành như thế nào?
Để dễ hiểu, GTTK sẽ được hình thành từ: (i) Phí bảo hiểm cơ bản (và/hoặc phí đóng thêm/phí tích lũy, nếu có) được phân bổ, trừ đi (ii) các khoản chi phí ban đầu, khoản khấu trừ hàng tháng (thường là Phí bảo hiểm rủi ro và Phí quản lý hợp đồng), cộng thêm (iii) lãi tích lũy hoặc lợi nhuận đầu tư, và (iv) các khoản tiền rút từ GTTK (nếu có). Mọi sự phân bổ, tính toán về phí, lãi, các khoản khấu trừ hàng tháng đều được thực hiện đúng theo quy định của sản phẩm bảo hiểm tương ứng.
Trong những năm đầu (thường là 1 đến 4 năm đầu), chi phí ban đầu rất cao, làm giá trị tài khoản được phân bổ trong những năm này thấp tương ứng. Do vậy, khách hàng có thể hiểu nhầm rằng quyền lợi của mình bị ảnh hưởng.
Thực tế, đây chính là cấu trúc về phí của từng sản phẩm bảo hiểm, và khách hàng dễ dàng tìm hiểu được các loại chi phí phát sinh tại Bảng minh họa quyền lợi bảo hiểm cũng như Quy tắc, điều khoản sản phẩm bảo hiểm tương ứng. Những tài liệu quan trọng này cần được tư vấn đầy đủ, rõ ràng trước khi khách hàng quyết định có tham gia bảo hiểm hay không.
Những yếu tố ảnh hưởng đến giá trị tài khoản
Chia sẻ về vấn đề này, đại diện một doanh nghiệp BHNT cho biết: có nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến giá trị tài khoản trong hợp đồng.
Thứ nhất là về thời gian duy trì hợp đồng. Mỗi sản phẩm bảo hiểm được thiết kế dài hạn, trở thành tấm khiên về tài chính cho khách hàng trong trường hợp rủi ro xảy ra. Hợp đồng được duy trì trong thời gian dài và đóng phí đầy đủ thì giá trị tài khoản càng cao nhờ những yếu tố làm gia tăng giá trị tài khoản như lãi phát sinh hoặc lợi nhuận đầu tư được cộng dồn theo thời gian (lãi kép), chi phí ban đầu giảm dần.
Thứ hai là phí bảo hiểm đóng cho sản phẩm bổ sung/sản phẩm bán kèm thường không có giá trị hoàn lại.
Thứ ba là phụ thuộc vào từng loại sản phẩm bảo hiểm có thể có lãi cam kết tối thiểu, trong khi một số sản phẩm đầu tư thì kết quả có thể phụ thuộc vào thị trường.
Thứ tư là lãi suất đầu tư được công bố có thể thay đổi, dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị tài khoản trong một số sản phẩm bảo hiểm.
Thứ năm là một số hợp đồng có thể được kích hoạt chức năng đóng phí linh hoạt từ năm thứ 5 trở đi. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc khách hàng không đóng đủ phí định kỳ như minh họa ban đầu, giá trị tài khoản thực tế không thể đạt như kỳ vọng.
Tại sao giá trị hoàn lại thấp hơn phí đã đóng trong những năm đầu?
Không ít khách hàng chia sẻ rằng họ cảm thấy băn khoăn khi GTHL thấp hơn kỳ vọng – đặc biệt khi phải dừng hợp đồng trước hạn trong những năm đầu tham gia bảo hiểm. Tuy nhiên, khi hiểu rõ cơ chế phân bổ, tích lũy và các chi phí, khoản khấu trừ trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phần lớn đều thừa nhận đây không phải một khoản lỗ hay thiệt hại, mà là kết quả đã được nêu rõ, lường trước được nếu chưa đi trọn hành trình bảo vệ dài hạn mà hợp đồng đã thiết kế.
Trong những năm đầu của hợp đồng bảo hiểm, giá trị hoàn lại thường thấp hơn số phí khách hàng đã đóng vì phần lớn khoản phí này được dùng để chi trả cho các chi phí ban đầu như thẩm định hồ sơ, phát hành hợp đồng... và chi phí quản lý. Bên cạnh đó, hợp đồng còn trừ định kỳ các chi phí bảo hiểm rủi ro để duy trì quyền lợi bảo vệ cho khách hàng. Do đó, phần còn lại để tích lũy vào giá trị tài khoản chưa nhiều và cũng chưa có đủ thời gian để sinh lãi.
Vì vậy, nếu khách hàng hủy hợp đồng sớm, số tiền nhận lại sẽ thấp hơn số phí đã đóng. Việc duy trì hợp đồng lâu dài không chỉ giúp gia tăng giá trị tài khoản mà còn tối ưu quyền lợi bảo vệ và tài chính trong tương lai.
Khách hàng dễ dàng kiểm chứng, xác minh lại mọi thông tin như phí, quyền lợi hoặc các thông tin cần thiết khác tại các tài liệu trong hợp đồng.
Lời khuyên dành cho khách hàng
Có những điểm khách hàng cần lưu ý trước khi tham gia bảo hiểm:
Thứ nhất, tham gia bảo hiểm đúng nhu cầu bảo hiểm và khả năng tài chính của mình. Tham gia bảo hiểm là quá trình cam kết dài hạn, và phụ thuộc rất nhiều vào khả năng tài chính cũng như nhu cầu được bảo vệ, tích lũy hay chăm sóc sức khỏe. Xác định đúng điều này sẽ giúp khách hàng chọn được sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu của mình.
Thứ hai, đọc kỹ hợp đồng bảo hiểm là điều kiện tiên quyết. Hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm. Khai báo trung thực thông tin về sức khỏe. Yêu cầu tư vấn viên giải thích rõ những điều khoản, điều kiện, thông tin về các khoản chi phí, quyền lợi cụ thể nếu có điều gì chưa rõ ràng trước khi quyết định ký kết.
Thứ ba, tận dụng tốt khoảng thời gian 21 ngày cân nhắc tham gia bảo hiểm. Đây được coi là “thời gian vàng” để khách hàng tìm hiểu, rà soát, xem xét lại mọi thông tin có trong hợp đồng bảo hiểm, từ đó có thể tự đưa ra quyết định đúng đắn nếu tiếp tục tham gia bảo hiểm.
Thứ tư, trước khi quyết định chấm dứt hợp đồng bảo hiểm, khách hàng cần tìm hiểu kỹ hoặc có thể liên lạc với tư vấn viên, doanh nghiệp bảo hiểm để được giải thích thêm về giá trị hoàn lại, cơ cấu chi phí, cũng như cách hình thành giá trị hoàn lại trong từng giai đoạn của hợp đồng. Thay vì tự động dừng hợp đồng, khách hàng nên trao đổi với tư vấn viên để được hỗ trợ giải pháp phù hợp, giúp duy trì hợp đồng và bảo đảm an toàn quyền lợi.
Bảo hiểm nhân thọ là giải pháp bảo vệ khách hàng trước những rủi ro, không phải kênh đầu tư ngắn hạn, sinh lời cao. Khi hiểu rõ cách hợp đồng vận hành, khách hàng sẽ chủ động hơn trong lựa chọn, bền bỉ hơn trong việc duy trì hợp đồng, và an tâm hơn trên hành trình bảo vệ tương lai của mình./.
