| Siết kỷ cương, xử lý nghiêm hành vi thao túng thị trường chứng khoán |
Thị trường vươn tầm mới
Ngày 8/10 vừa qua, FTSE Russell đã chính thức công bố quyết định nâng hạng Việt Nam từ “thị trường cận biên” lên “thị trường mới nổi thứ cấp”, có hiệu lực từ tháng 9/2026. Đây được xem là cột mốc lịch sử, cho thấy những nỗ lực kiên định trong cải cách thể chế, hoàn thiện hạ tầng và tăng cường minh bạch của thị trường tài chính Việt Nam trong nhiều năm qua. Theo giới chuyên gia, việc nâng hạng không chỉ mở ra dòng vốn hàng chục tỷ USD từ các quỹ chỉ số và quỹ chủ động quốc tế, mà còn là cú hích mạnh mẽ thúc đẩy chuẩn mực quản trị, chất lượng hàng hóa niêm yết và tính minh bạch của toàn hệ thống.
Đằng sau bước tiến này là một nền tảng chính sách vững chắc được xây dựng xuyên suốt giai đoạn 2024 - 2025, với năm trụ cột trọng yếu gồm: đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế, phát triển khu vực tư nhân, hoàn thiện pháp luật và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Sự cộng hưởng của các chính sách này không chỉ nâng tầm khung khổ pháp lý cho thị trường vốn, mà còn tạo động lực thúc đẩy khu vực doanh nghiệp chuyển mình theo hướng bài bản, minh bạch hơn - yếu tố then chốt giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chí khắt khe của FTSE Russell.
 |
| Ảnh minh hoạ. |
Cùng với tiến trình nâng hạng, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu rộng. Từ ngày 1/7/2025, Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) trở thành đầu mối duy nhất tiếp nhận hồ sơ niêm yết cổ phiếu, thực hiện phân định chức năng thị trường theo hướng chuyên biệt hóa.
Mô hình này không chỉ giúp tăng tính hiệu quả và minh bạch trong vận hành, mà còn tạo nền tảng phù hợp với chuẩn quốc tế. Theo bà Trần Anh Đào - Phó Tổng Giám đốc phụ trách điều hành HOSE, việc niêm yết tại HOSE mang lại lợi thế lớn về vị thế và khả năng tiếp cận vốn quốc tế, song cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đạt chuẩn cao hơn về công bố thông tin, kiểm toán và quản trị.
“Nhiều quy định mới như kiểm toán báo cáo vốn điều lệ, báo cáo tài chính soát xét hay nghĩa vụ công bố thông tin định kỳ sau niêm yết là yêu cầu bắt buộc để thị trường phát triển bền vững” - bà Đào cho biết.
Từ thực tiễn hỗ trợ doanh nghiệp IPO, ông Phạm Ngọc Bích - Giám đốc điều hành Khối Tài chính Doanh nghiệp, Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) cho rằng, không ít doanh nghiệp còn chậm trong việc chuẩn hóa hồ sơ, đặc biệt là báo cáo tài chính và cơ cấu quản trị. Nhiều đơn vị bắt đầu quá muộn, chưa đáp ứng các tiêu chí công ty đại chúng, dẫn đến kéo dài tiến độ niêm yết.
Cơ hội vàng cho IPO
Song song với cải cách hạ tầng và pháp lý, làn sóng IPO 2025 được dự báo sôi động trở lại, mở ra chu kỳ huy động vốn mới sau nhiều năm trầm lắng. Theo ông Lê Chí Hiếu - Chuyên gia phân tích của VNDIRECT, có bảy động lực chính thúc đẩy hoạt động IPO bùng nổ, gồm: môi trường vĩ mô ổn định, chính sách tiền tệ nới lỏng trong và ngoài nước, thông tin nâng hạng thị trường, cải thiện quy định về room ngoại, tiến trình thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, rút ngắn thủ tục hành chính và sự sẵn sàng của hệ thống giao dịch KRX. Đây là những yếu tố cộng hưởng, tạo nền tảng cho sự bứt phá của thị trường sơ cấp trong giai đoạn 2025- 2026.
 |
| Làn sóng IPO vẫn tiếp tục sôi động, mở ra chu kỳ huy động vốn mới. Ảnh minh hoạ. |
Việt Nam hiện đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% năm 2025 và 10% năm 2026, với động lực chính đến từ đầu tư công và khu vực tư nhân. Theo số liệu đến hết quý III/2025, GDP đã tăng 8,23%, kéo mức tăng 9 tháng lên 7,85% tiến sát mục tiêu cả năm. Môi trường vĩ mô ổn định, cùng với chi phí vốn thấp và kỳ vọng nâng hạng thị trường, đang tạo bệ phóng cho hàng loạt thương vụ IPO lớn.
| Giới chuyên gia cho rằng, sự trỗi dậy của nhóm chứng khoán thuộc hệ sinh thái ngân hàng đang tạo sức ép cạnh tranh lớn lên các công ty chứng khoán độc lập. Trước “cuộc đua phí” khốc liệt ở mảng môi giới, nhiều doanh nghiệp buộc phải tái cấu trúc mô hình, chuyển hướng sang các mảng có giá trị gia tăng cao hơn như ngân hàng đầu tư và quản lý tài sản. Lợi thế của khối độc lập vẫn nằm ở kinh nghiệm qua nhiều chu kỳ thị trường, mạng lưới khách hàng quốc tế và năng lực cung cấp dịch vụ chuyên sâu. |
Nổi bật trong nhóm tài chính – chứng khoán là kế hoạch gọi vốn của TCBS, VPBankS và VPS với tổng quy mô ước đạt 1 tỷ USD vào cuối năm 2025. Sự xuất hiện của các thương vụ này không chỉ bổ sung nguồn cung cổ phiếu chất lượng, mà còn gia tăng sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam trong mắt nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.
Ngành chứng khoán cũng đang chứng kiến sự tái cấu trúc mạnh mẽ khi các công ty trong hệ sinh thái ngân hàng đẩy mạnh mở rộng, đầu tư và IPO để tăng năng lực cạnh tranh. Nhiều ngân hàng như SeABank, Sacombank hay MSB đã công bố kế hoạch mua lại hoặc thành lập công ty chứng khoán riêng, hướng tới mô hình “tập đoàn tài chính” tích hợp ngân hàng – chứng khoán – bảo hiểm.
Theo giới phân tích, xu hướng này sẽ còn tiếp diễn khi các tổ chức trong hệ sinh thái ngân hàng khác như LPBS, ACBS hay HDBS có thể lên kế hoạch IPO trong giai đoạn 2025 - 2030 nhằm gia tăng vốn, giảm phụ thuộc vào ngân hàng mẹ và đón đầu cơ hội khi Việt Nam hướng tới nâng hạng tiếp theo từ MSCI.
Giới phân tích cho rằng, trong cuộc tái cấu trúc này, những công ty chứng khoán có nền tảng vốn vững, đầu tư mạnh cho công nghệ và phát triển hệ sinh thái tài chính mở sẽ giữ được lợi thế. Ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ, yếu về vốn và thị phần môi giới có thể bị đào thải hoặc sáp nhập trong tương lai gần.
“Thị trường đang đi theo hướng chọn lọc và chuyên nghiệp hóa, tương tự các nền kinh tế mới nổi khác trong khu vực” - ông Hiếu nhấn mạnh.
Nhìn tổng thể, việc FTSE Russell nâng hạng Việt Nam không chỉ mang ý nghĩa về mặt hình thức mà còn thể hiện sự ghi nhận quốc tế đối với tiến trình cải cách của Chính phủ. Sự cộng hưởng giữa ổn định vĩ mô, cải cách thể chế, tái cấu trúc hạ tầng và làn sóng IPO mới đang mở ra cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế một thị trường vốn năng động, minh bạch và hội nhập sâu rộng hơn./.
