Ông Nguyễn Phi Hùng giới thiệu cơ chế vận hành hệ thống GSTT với Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển và Thứ trưởng Vũ Thị Mai nhân buổi đến thăm và làm việc với Tổng cục Hải quan ngày 21/2/2018. Ảnh: Hải Anh
“Để đảm bảo yêu cầu này, ngành Hải quan sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả hoạt động giám sát trực tuyến (GSTT), áp dụng các phương tiện, kỹ thuật giám sát hiện đại để chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…”, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan Nguyễn Phi Hùng chia sẻ với phóng viên TBTCVN. PV: Ông có thể cho biết đôi nét về kết quả hoạt động GSTT đã được ngành Hải quan đầu tư triển khai trong thời gian qua? - Ông Nguyễn Phi Hùng: Tổng cục Hải quan đặt nhiều kỳ vọng trong triển khai hoạt động GSTT nhằm đạt hai mục tiêu cốt lõi: Tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại nhưng vẫn đảm bảo công tác quản lý nhà nước về hải quan; chủ động phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Để đạt được mục tiêu trên, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã giao Cục Điều tra chống buôn lậu và một số đơn vị chức năng nghiên cứu, tìm hiểu, khắc phục khó khăn để nhanh chóng xây dựng và đưa vào vận hành hệ thống GSTT từ năm 2015 đến nay. Ông Nguyễn Phi Hùng Trung tâm GSTT hải quan đã từng bước đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý nhà nước về hải quan theo hướng hiện đại. Việc kết nối, tích hợp với các hệ thống công nghệ thông tin, hệ thống thiết bị kiểm tra giám sát như: Camera giám sát, máy soi, cân điện tử, theo dõi định vị... đã cung cấp thông tin, dữ liệu hình ảnh trực tuyến về Tổng cục Hải quan tạo nên kênh giám sát hữu hiệu giữa 3 cấp (tổng cục, cục, chi cục); giúp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; phát huy tác dụng phòng ngừa, ngăn chặn và răn đe rất lớn. Hoạt động GSTT đã hỗ trợ rất tích cực công tác trinh sát kỹ thuật, bí mật theo dõi giám sát đối tượng trong các vụ án, chuyên án, bắt giữ vụ việc lớn, phức tạp, triệt phá thành công nhiều ổ nhóm, tụ điểm buôn lậu... PV: Hoạt động GSTT hải quan đã đạt được kết quả tích cực. Tuy nhiên, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại vẫn diễn biến phức tạp, thủ đoạn tinh vi, có những vụ việc xảy ra với quy mô lớn. Ông nhìn nhận vấn đề này ra sao, phải chăng việc GSTT vẫn bất cập? - Ông Nguyễn Phi Hùng: Hoạt động buôn lậu diễn ra rất phức tạp, không chỉ tại các cửa khẩu cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu đường bộ nơi có lực lượng hải quan thực thi nhiệm vụ, mà còn diễn ra trên toàn tuyến biên giới đường bộ, đường biển, đường hàng không nơi không phải là địa bàn kiểm soát hải quan, liên quan đến trách nhiệm quản lý bởi các cơ quan chức năng khác và chính quyền địa phương. Từ đầu năm đến nay, toàn ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp, phát hiện, bắt giữ 3.232 vụ việc vi phạm, tăng 2,7% (so với cùng kỳ 2017); ra quyết định khởi tố 10 vụ, tăng 66% so với cùng kỳ. Để nâng cao hiệu quả hoạt động chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan đã có nhiều chủ trương biện pháp, kế hoạch, trong đó đã quyết liệt, đổi mới, tổ chức hoạt động trực ban, giám sát trực tuyến liên tục 24/24 với sự tham gia của các cục nghiệp vụ chủ lực trực thuộc tổng cục. Tuy nhiên, kết quả còn hạn chế do đây là nghiệp vụ mới, đang cần tiếp tục hoàn thiện về quy trình, quy chế, phối hợp đồng bộ giữa các đơn vị liên quan để xử lý kịp thời thông tin phát sinh. Hơn nữa, hiện nay hoạt động GSTT còn bị hạn chế bởi việc kết nối thông tin, dữ liệu giữa các cấp, đơn vị trong và ngoài ngành Hải quan chưa thực sự đồng bộ; quy trình, thủ tục hải quan chưa được điện tử hóa tối đa. Việc GSTT hoạt động XNK, xuất nhập cảnh đường hàng không, đường biển còn bị hạn chế do công tác phối hợp, kết nối thông tin giữa các cơ quan chức năng như các hãng tàu, cảng vụ, đơn vị kinh doanh cảng, các hãng vận tải còn nhiều khó khăn do hạ tầng của các đơn vị liên quan chưa được đồng bộ. Đặc biệt, tuyến đường hàng không, do đặc thù hàng hóa vận chuyển trên tuyến có thời gian làm thủ tục rất nhanh, trong khi đó, dữ liệu hàng hóa trước chuyến bay chưa được các hãng hàng không, cảng vụ phối hợp cung cấp kịp thời nên công tác GSTT cũng gặp nhiều khó khăn, chưa phát huy được hết hiệu quả. PV: Theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, trong năm 2018, ngành Hải quan sẽ triển khai mở rộng hệ thống giám sát hải quan (GSHQ) tự động tại cảng biển, cảng hàng không tại các tỉnh, thành lớn trên cả nước. Theo ông, điều này có đặt ra thách thức đối với lực lượng kiểm soát hải quan? Cơ quan hải quan có giải pháp nào để khai thác hiệu quả hệ thống GSTT, thưa ông? - Ông Nguyễn Phi Hùng: Tổng cục Hải quan đã triển khai chính thức hệ thống GSHQ tự động tại cảng biển Hải Phòng, cảng hàng không Hà Nội vào cuối năm 2017. Đầu năm 2018, phương thức này đã được triển khai mở rộng tại Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh và Bà Rịa – Vũng Tàu... (theo Quyết định số 2722/QĐ-BTC). Tuy nhiên việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cũng đang đặt ngành Hải quan trước thách thức phải đảm bảo giám sát được hoạt động XNK, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, vận chuyển hàng cấm. Do đó việc nâng cao hiệu quả hoạt động GSTT là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách. Hiện nay, đơn vị đã có kế hoạch tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm, đó là: Triển khai có hiệu quả hoạt động trực ban 24/7, thông qua hệ thống camera GSTT ở Tổng cục Hải quan được kết nối đến các cảng biển, cảng hàng không; qua đó kịp thời theo dõi, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm; tham mưu cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan trong việc chấn chỉnh lề lối, tác phong làm việc của công chức hải quan… Đồng thời, đơn vị sẽ tăng cường sử dụng công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác GSTT thông qua hệ thống xe chỉ huy giám sát cơ động. Hệ thống xe chỉ huy giám sát cơ động có thể thu và truyền dữ liệu hình ảnh trực tiếp từ các khu vực cảng biển, cảng hàng không, cảng cạn nội địa… về Tổng cục Hải quan, hỗ trợ đắc lực công tác tham mưu cũng như giúp lãnh đạo tổng cục có thể trực tiếp xem xét, chỉ đạo kịp thời các vụ việc phát sinh... PV: Xin cảm ơn ông! Để nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, Cục Điều tra chống buôn lậu đã đẩy mạnh công tác tập huấn nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ công chức ngành Hải quan. Trong tháng 4/2018, đơn vị đã tổ chức 3 buổi hội thảo tăng cường năng lực thực thi pháp luật phòng chống buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã cho lực lượng kiểm soát hải quan tại Bình Định, Cần Thơ, Hải Phòng; tổ chức 2 hội nghị chuyên đề hướng dẫn công tác điều tra hình sự của ngành Hải quan tại Lâm Đồng, Quảng Bình…
Hải Linh (thực hiện)
