Thu thuế thương mại điện tử: Quản lý, chống thất thu hiệu quả, số thu tăng cao

37 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký nộp thuế

Sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử (TMĐT) đặt ra những thách thức mới trong công tác quản lý nhà nước, trong đó có quản lý thu thuế. Nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế đối với hoạt động TMĐT, đầu tháng 10 vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện 889/CĐ-TTg chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành xây dựng cơ sở dữ liệu đối với hoạt động TMĐT; đồng thời áp dụng các công nghệ hiện đại trong việc đăng ký thuế, kê khai thuế, nộp thuế đối với TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số.

Đến ngày 25/10, đã có 37 nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) trên khắp thế giới đăng ký nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng trực tiếp qua Cổng thông tin điện tử dành cho NCCNN của Tổng cục Thuế, với số thuế đã kê khai, nộp thuế trên 3.100 tỷ đồng. Trong đó, một số NCCNN kê khai nộp thuế lớn như Meta (Facebook) nộp trên 1.700 tỷ đồng, Google nộp gần 1.000 tỷ đồng… Còn trong nước, các tổ chức, cá nhân Việt Nam có thu nhập từ TMĐT, cung cấp dịch vụ số đã nộp 531 tỷ đồng.

Nguồn: Tổng cục Thuế. Đồ họa: Thế Dương

Đến nay, Việt Nam là 1 trong 4 nước đi đầu trong khu vực ASEAN triển khai thu thuế đối với các NCCNN thông qua cổng thông tin điện tử trực tuyến. Ông Nguyễn Bằng Thắng - Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) cho biết, để quản lý thuế đối với các NCCNN không có trụ sở tại Việt Nam, cơ quan thuế đã gián tiếp thông qua các đại sứ quán nơi có các NCCNN hiện diện, cũng như các tổ chức tư vấn kiểm toán lớn (Big Four) để thông qua đó vận động, tuyên truyền. Trong quá trình triển khai, các NCCNN đã rất tích cực và chủ động phối hợp với cơ quan thuế trong việc tìm hiểu chính sách, thực hiện kê khai, nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử dành cho NCCNN của Tổng cục Thuế.

PGS.TS. Lê Xuân Trường - Trưởng khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính), cho rằng dịch vụ kỹ thuật số, TMĐT và viễn thông chiếm khoảng 8% GDP, trong đó TMĐT và dịch vụ xuyên biên giới chiếm khoảng xấp xỉ 6% GDP. Năm 2021, chúng ta mới thu được khoảng hơn 1.200 tỷ đồng. Năm nay dự kiến thu được khoảng hơn 2.000 tỷ đồng sau khi đẩy mạnh công tác quản lý, tuyên truyền. Đây là kết quả khá tích cực, khẳng định nỗ lực rất lớn của ngành Thuế trong công tác quản lý thuế hoạt động kinh doanh này.

Xây dựng hệ thống quản lý thuế thông minh

Mặc dù kết quả đạt được là khá tích cực, song Tổng cục Thuế cho biết, công tác quản lý thuế hoạt động kinh doanh TMĐT còn tồn tại nhiều khó khăn.

5 khó khăn được Tổng cục Thuế chỉ ra, đó là: khó khăn trong quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế; khó khăn trong việc xác định được căn cứ tính thuế; khó phân biệt rõ loại thu nhập làm cơ sở đánh thuế. Trong nền kinh tế số rất khó phân biệt một số loại thu nhập, đặc biệt là bản quyền, phí dịch vụ và lợi nhuận kinh doanh; khó kiểm soát giao dịch kinh doanh để quản lý đối tượng thu thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT, một đối tượng có thể có nhiều gian hàng trên 1 sàn giao dịch TMĐT và cùng lúc trên nhiều sàn giao dịch TMĐT, cùng lúc trên nhiều trang mạng xã hội. Cùng với đó, việc kiểm soát dòng tiền cũng không dễ dàng khi hệ thống thanh toán theo hình thức COD (trả tiền mặt khi giao hàng) được áp dụng phổ biến hơn các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.

Để quản lý đầy đủ các nguồn thu từ hoạt động kinh doanh này, Tổng cục Thuế cho biết đã chỉ đạo cơ quan thuế các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế (NNT) thực hiện kê khai, nộp thuế theo quy định pháp luật. Tổng cục Thuế cũng đang tích cực tham gia đàm phán xây dựng nội dung hiệp định đa phương về phân bổ quyền đánh thuế đối với thu nhập từ kinh tế số.

Bên cạnh đó, ngành Thuế tiếp tục hiện đại hoá công tác quản lý thuế; nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin để kết nối, lưu trữ thông tin để hỗ trợ, kết nối với NNT (NCCNN, sàn TMĐT...) theo hình thức điện tử trực tiếp tại Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.

Đặc biệt, ngành Thuế chú trọng xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý rủi ro đối với TMĐT; áp dụng trí tuệ nhận tạo (AI) để xử lý dữ liệu, đưa ra các cảnh báo đối với trường hợp vượt ngưỡng rủi ro và đề xuất các biện pháp quản lý thuế theo rủi ro đối với hoạt động TMĐT (kết hợp cơ sở dữ liệu từ hóa đơn điện tử, TMĐT).

Ngành Thuế xây dựng hệ thống quản lý thuế thông minh, đáp ứng khả năng kết nối dữ liệu với các cơ quan quản lý nhà nước, tích hợp thông tin, xử lý dữ liệu lớn, hoạt động 24/7, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho NNT; triển khai công tác thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch thường xuyên và theo chuyên đề đối với hoạt động TMĐT, trong đó tập trung đối với NCCNN không có cơ sở kinh doanh cố định tại Việt Nam và một số chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT.