VinaCapital: Nhiều cơ hội từ thị trường tài sản số

Bước chuyển của thị trường tài sản số

Với Nghị quyết số 5/2025/NQ-CP về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa ban hành ngày 09/9/2025, Việt Nam đã chính thức khởi động giai đoạn thí điểm 5 năm đối với thị trường này. Trong báo cáo mới đây, ông Michael Kokalari, CFA Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường VinaCapital, đánh giá động thái này cho thấy sự tiếp nhận của Chính phủ đối với tài sản mã hóa sau thời gian dài cân nhắc, trong bối cảnh loại tài sản này đang dần trở nên quen thuộc với người dân. Ước tính đã có khoảng 17 triệu người Việt Nam từng tham gia giao dịch tài sản số, với giá trị hằng năm trên 100 tỷ USD. Tuy nhiên, phần lớn giao dịch diễn ra trên các nền tảng nước ngoài.

Trước đó, vào giữa năm 2025, Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, chính thức đưa ra khái niệm, công nhận tài sản số và tiếp đó yêu cầu các nền tảng tiền mã hóa phải có giấy phép hoạt động trong nước, đồng thời cung cấp cổng giao dịch trực tiếp bằng tiền đồng từ ngày 1/1/2026.

Cũng trong tháng 7/2025, Chính phủ đã ra mắt NDAChain, xây dựng hạ tầng số dựa trên công nghệ blockchain do Chính phủ triển khai cho VNeID, trao đổi dữ liệu e-TTC và các nền tảng số. Đây là nền tảng blockchain quốc gia của Việt Nam, cho phép thực hiện các giao dịch tài chính an toàn và mua sắm trực tuyến bảo mật.

Mục tiêu của Chính phủ là chuyển hoạt động tiền mã hóa tại Việt Nam từ thị trường phi chính thức quy mô lớn, phụ thuộc vào các kênh nước ngoài, sang thị trường chính thức có thể quản lý về vấn đề thuế và tích hợp vào hệ thống tài chính nội địa. Trong đó, tổng quát lại, chuyên gia từ VinaCapital chỉ ra ba mục tiêu trọng yếu mà Chính phủ đang tập trung.

Thứ nhất, định hướng dịch chuyển hàng tỷ USD hoạt động giao dịch từ các sàn ở nước ngoài về hệ thống trong nước, cho phép Chính phủ có thể tạo nguồn thu thuế từ hoạt động giao dịch tài sản mã hóa.

Thứ hai, tích hợp tài sản số vào hệ thống tài chính trong nước. Điều này giúp kết nối tài sản số chặt chẽ hơn với hệ thống tài chính, mở ra các kênh huy động vốn mới và hỗ trợ nền kinh tế số, ít phụ thuộc vào tiền mặt.

Cuối cùng, mục tiêu của Chính phủ còn là tăng cường khả năng bảo vệ nhà đầu tư và giám sát thị trường thông qua việc đặt ra các tiêu chuẩn về hoạt động lưu ký và báo cáo và đưa tài sản số vào khuôn khổ các quy định hiện hành về phòng chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CFT).

Việc lựa chọn thí điểm sớm cho thấy Việt Nam không đi theo cách tiếp cận “mở trước, siết sau” vốn gây nhiều rủi ro ở một số quốc gia. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước như Hàn Quốc, Singapore hay Thái Lan đều đã phải siết chặt kiểm soát khi thị trường bùng nổ quá nhanh. Trong khi đó, Việt Nam đang sớm triển khai các sàn thí điểm để thiết lập khung quy định rõ ràng trước khi chính thức ra mắt. Theo Nghị quyết 05, các sàn phải có giấy phép hoạt động trong nước, giao dịch tiền mã hóa bằng tiền đồng và vốn điều lệ tối thiểu 10 nghìn tỷ đồng. Mức phí giao dịch hiện chưa ấn định, nhưng ban đầu sẽ giữ tương tự mức phí giao dịch ở thị trường chứng khoán, khoảng 0,15%.

Lộ trình chính sách cũng thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Năm 2017, NHNN cấm sử dụng tiền mã hóa làm phương tiện thanh toán qua đó ngăn chặn việc sử dụng như “tiền điện tử” trên thực tế, dù vẫn duy trì tính hợp pháp của quyền sở hữu. Đến 2020, lần đầu tiên có chỉ đạo chính thức nghiên cứu tài sản số. Năm 2025, tiếp tục có những bước đi quan trọng trong lĩnh vực này.

Quy định tại một số quốc gia về thị trường tài sản số - Nguồn: VinaCapital

Trong khi Việt Nam đã có những bước tiến khá thận trọng trong lĩnh vực tài sản số trong nhiều năm qua, theo quan sát từ thực tiễn của VinaCapital, thời điểm này có tính khác biệt. Hoạt động đang có dấu hiệu tăng tốc rõ rệt với nhiều cuộc thảo luận thường xuyên giữa các cơ quan quản lý, nhiều sự kiện trong ngành, cùng việc ra mắt NDAChain (nền tảng blockchain Trung tâm Dữ liệu Quốc gia của Chính phủ). Tất cả phản ánh một sự dịch chuyển hướng tới việc công nhận tài sản số như một phần hợp pháp của hệ thống tài chính.

Việc triển khai NDAChain là một trong nhiều bước đi sẽ giúp thúc đẩy quá trình mã hóa (tokenization) tại Việt Nam, tức là các tài sản tài chính quen thuộc (trái phiếu, chứng chỉ quỹ, hóa đơn thương mại, tín chỉ carbon) sẽ được phát hành và giao dịch dưới dạng tài sản số trên các hạ tầng được quản lý và liên kết với ngân hàng.

Kiến trúc hạ tầng ba tầng của NDAChain - Nguồn: VinaCapital

Với vai trò là nền tảng hạ tầng số quan trọng của quốc gia, NDAChain cung cấp hệ thống định danh và lưu trữ dữ liệu dùng chung, cho phép các nền tảng được cấp phép thực hiện giao dịch bằng tiền VNĐ cũng như tự động hóa quy trình phát hành, chi trả và chuyển nhượng quyền sở hữu. Song song đó, các doanh nghiệp có thể kết nối với NDAChain để triển khai thanh toán thương mại, ký quỹ và thanh toán hóa đơn; khi được phép, các stablecoin được quản lý sẽ cho phép chuyển tiền 24/7 với chi phí thấp, kết nối giữa thanh toán hằng ngày và tài sản số hóa.

Cơ hội không chỉ từ giao dịch tiền mã hóa

Về triển vọng của tài sản số tại Việt Nam, chuyên gia từ VinaCapital chỉ ra ba yếu tố then chốt hỗ trợ. Việc là một thị trường tiềm năng với sự tham gia tích cực của nhà đầu tư cá nhân, một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á và một Chính phủ quyết tâm định hình hoạt động tiền mã hóa vào khuôn khổ, tất cả đang tạo ra cơ hội.

Trong đó, liên quan đến giấy phép sàn giao dịch và môi giới, các đơn vị được cấp phép sớm có thể có cơ hội thu hút khối lượng giao dịch, phí và dữ liệu thị trường có giá trị từ các nền tảng nước ngoài về các kênh trong nước được quản lý.

Cùng đó, các quy định mới cũng đã mở đường cho các quỹ đặt trụ sở tại Việt Nam. Quỹ Bitcoin và quỹ tài sản số đáp ứng nhu cầu đa dạng từ các tổ chức bảo hiểm, quỹ hưu trí và các định chế trong nước khác. Ngoài ra, việc tận dụng NDAChain do Nhà nước bảo trợ và sàn thí điểm sắp triển khai sẽ cho phép token hóa các hóa đơn thương mại, tín chỉ carbon và các tài sản thực khác.

Cuối cùng, các sàn giao dịch được cấp phép sẽ kết nối với ngân hàng trong nước và các công cụ thanh toán điện tử do Ngân hàng Nhà nước phê duyệt để nạp/rút bằng đồng nội tệ (VND). Nhờ vậy, các đơn vị tiên phong quyền tiếp cận phí thanh toán và dữ liệu người dùng. Theo chuyên gia từ VinaCapital, điều này có thể phát triển thành mô hình “ngân hàng tài sản số”, nơi ngân hàng cung cấp dịch vụ lưu ký, thanh toán và cho vay đối với tài sản số.

Việt Nam đang đặt nền móng cho một nền kinh tế số vượt ra ngoài phạm vi giao dịch tiền mã hóa, hướng tới việc tích hợp tài sản số vào thị trường và dịch vụ của quốc gia. Với số lượng nhà đầu tư cá nhân đông đảo và nhiều định chế chuẩn bị tham gia, các chương trình thí điểm và cơ chế cấp phép có thể trở thành nền tảng cho một thị trường minh bạch, thanh khoản cao và đáng tin cậy hơn. Vượt ra ngoài lĩnh vực tài chính, nền kinh tế đất nước cũng sẽ hưởng lợi từ token hóa và ứng dụng blockchain.

Các ngành như quản lý chuỗi cung ứng, năng lượng tái tạo, và bất động sản có thể tiếp cận mô hình huy động vốn mới thông qua tài sản được token hóa, trong khi tín chỉ carbon, hóa đơn thương mại và các công cụ khác sẽ có tính thanh khoản cao hơn. Nếu triển khai hiệu quả, nỗ lực quản lý tài sản số của Việt Nam không chỉ giúp kiểm soát hoạt động hiện hữu mà còn tích hợp tài sản mã hóa vào hệ thống tài chính trong nước./.